Trong bối cảnh dỡ bỏ room tín dụng là xu thế không thể đảo ngược, bản thân nhiều ngân hàng cũng đã sẵn sàng cho việc bỏ room tín dụng khi sức bền của toàn ngành tăng đáng kể những năm qua.

Room tín dụng đi theo hướng linh hoạt hơn

Báo cáo của Chính phủ cho thấy, thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có nhiều điều chỉnh liên quan đến room tín dụng như tiêu chí giao hạn mức minh bạch hơn, phân loại tổ chức tín dụng theo mức độ an toàn. Cùng với đó, một số tổ chức được chủ động hơn trong kiểm soát tăng trưởng tín dụng.

Trong năm 2025, NHNN đã thể hiện rõ lập trường “cởi mở” hơn về cơ chế room tín dụng. Ngay từ đầu năm, NHNN đã giao chỉ tiêu tín dụng cho các ngân hàng và có nhiều lần nới room phù hợp với nhu cầu vốn của nền kinh tế. Bên cạnh đó, các ngân hàng nhận chuyển giao bắt buộc ngân hàng yếu kém cũng được cấp thêm room tín dụng cao hơn so với mặt bằng chung của nhiều ngân hàng.

Nhờ sự linh hoạt hơn trong cấp room tín dụng, đến nay, hoạt động giải ngân tín dụng vẫn tiếp tục là đòn bẩy lớn cho phát triển kinh tế Việt Nam. Theo số liệu ước tính từ NHNN, tăng trưởng tín dụng cuối tháng 10 đạt 14,77% so với cuối 2024, là mức cao nhất trong lịch sử cùng thời điểm các năm gần đây. Nếu so với cùng kỳ 2024, mức tăng này tương đương 19,92%, cũng là một mức tăng trưởng tín dụng cao.

2025 là năm NHNN có nhiều sự linh hoạt trong điều hành room tín dụng.

Sự linh hoạt của nhà điều hành còn thể hiện ở việc chủ động “tạm ngưng” cấp thêm hạn mức tín dụng cho các ngân hàng trong các tháng cuối năm nay, thay vì tiếp tục nới như thông lệ hàng năm. Điều này diễn ra trong bối cảnh dấu hiệu rủi ro hệ thống gia tăng, như thanh khoản ngân hàng chịu áp lực, tín dụng tăng nhanh hơn huy động xuất hiện.

Theo các chuyên gia của Chứng khoán Goutai Junan Việt Nam, các số liệu thống kê gần nhất chỉ ra, mặc dù tín dụng tăng trưởng mạnh, huy động vốn lại đang không theo sát được tăng trưởng này, với chênh lệch gần đây lên tới khoảng 3%. Các dấu hiệu tương tự cũng được quan sát từ năm 2023 đến nay, cho thấy đang có áp lực nhất định lên hoạt động huy động vốn tại ngân hàng, kéo theo đó là áp lực lãi suất sẽ tăng dần bất chấp việc cơ quan điều hành đang cố gắng để đảm bảo sự ổn định.

“Trong bối cảnh đó, có thể NHNN sẽ giảm bớt việc thúc đẩy giải ngân tín dụng để ưu tiên ổn định hệ thống, đặc biệt là sau cảnh báo gần đây của một số tổ chức tài chính lớn như Fitch hay S&P”, phía Chứng khoán Goutai Junan Việt Nam nhận định.

Đồng quan điểm, các chuyên gia của Chứng khoán Rồng Việt cũng chỉ ra NHNN đang kiểm soát chặt chẽ hạn mức tăng trưởng tín dụng mới nhằm đảm bảo ổn định mặt bằng lãi suất cho hệ thống ngân hàng trong bối cảnh thanh khoản đang căng thẳng hơn và đồng thời kiểm soát áp lực tỷ giá (thông qua kiểm soát tín dụng và cung tiền) trong giai đoạn cuối năm.

Ngân hàng đã sẵn sàng cho việc bỏ room tín dụng

Theo giới phân tích, nếu Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP ở mức hai chữ số trong bối cảnh nền kinh tế vẫn chủ yếu vận hành theo mô hình dựa vào tín dụng ngân hàng thì cơ chế phân bổ hạn mức tín dụng cứng như hiện nay có thể trở thành điểm nghẽn. Vì vậy, về dài hạn, việc tiến tới dỡ bỏ cơ chế room tín dụng là xu hướng khó có thể đảo ngược. Còn theo yêu cầu của Thủ tướng, NHNN có thể thí điểm bỏ giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng từ năm 2026.

Thực tế, bản thân nhiều ngân hàng đã sẵn sàng cho việc bỏ room tín dụng khi sức bền của toàn ngành đã tăng đáng kể. Theo bà Bùi Thị Thu Thủy, Giám đốc cao cấp Quản trị tài chính doanh nghiệp, Khối Tài chính Kế hoạch Techcombank, sức chống chịu của hệ thống ngân hàng Việt Nam đã cải thiện đáng kể trong 10 năm qua.

Sau cuộc khủng hoảng năm 2012 - 2014, NHNN đã triển khai nhiều biện pháp mạnh để tái cấu trúc ngành ngân hàng. Các biện pháp này bao gồm việc siết chặt quy định cho vay, kiểm soát rủi ro tập trung và nâng cao năng lực quản trị rủi ro, nhằm đưa hoạt động ngân hàng tiến gần hơn với các chuẩn mực quốc tế. Từ năm 2016, Việt Nam đã ban hành Thông tư 41 áp dụng chuẩn Basel II và hiện nay đang chuyển sang tuân thủ Basel III thông qua Thông tư 14/2025.

Sức khỏe ngành ngân hàng được củng cố thêm sau khi loạt ngân hàng yếu kém được tái cấu trúc.

Bên cạnh đó, NHNN cũng đã triển khai nhiều biện pháp mạnh để tái cấu trúc các ngân hàng yếu kém. Một trong những giải pháp quan trọng là sáp nhập hoặc chuyển giao bắt buộc các ngân hàng này cho những ngân hàng có tình hình tài chính lành mạnh hơn và hoạt động kinh doanh hiệu quả hơn. Việc này giúp giảm đáng kể rủi ro đối với toàn hệ thống và tăng mức độ an toàn của thị trường ngân hàng.

“Với môi trường kinh tế vĩ mô ổn định và sức khỏe hệ thống được cải thiện bền vững, việc dỡ bỏ room tín dụng sẽ không ảnh hưởng một cách mang tính chất hệ thống tới toàn ngành”, bà Thủy nhấn mạnh. Đại diện Techcombank cũng cho hay, ngân hàng hoàn toàn có đủ cơ sở cũng như rất tự tin để có thể nắm bắt được các cơ hội nếu thị trường chuyển sang một môi trường kinh doanh không còn room tín dụng.

Bỏ room tín dụng chỉ còn là vấn đề về thời gian. Điều quan trọng hơn cả là nhà điều hành cần thiết kế được một khuôn khổ giám sát hiệu quả sau khi cơ chế room tín dụng được dỡ bỏ, nhằm tránh lặp lại những hệ quả từng xảy ra trong các giai đoạn tín dụng tăng trưởng nóng và nợ xấu gia tăng trước đây.

Trước đó, trong yêu cầu NHNN sớm xây dựng lộ trình dỡ bỏ room tín dụng, Thủ tướng cũng nhấn mạnh NHNN cần xây dựng tiêu chuẩn, tiêu chí cho các tổ chức tín dụng hoạt động có hiệu quả, lành mạnh, có khả năng quản trị, điều hành tốt, tuân thủ các tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động ngân hàng và chỉ số chất lượng tín dụng an toàn cao…, bảo đảm công khai, minh bạch.

Thanh Trúc-Link gốc