Ủy ban Thị trưởng mở Liên bang (FOMC), cơ quan lập chính sách của Fed, đang có những điều kiện phù hợp để tiếp tục hạ lãi suất thêm 0,25%, tương tự như hai lần nới lỏng chính sách hồi tháng 7 và tháng 9. Các chuyên gia kinh tế cho rằng nguy cơ kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái trong thời gian từ nay đến cuộc bầu cử tổng thống năm 2020 là 41%.
Động thái trên sẽ có lợi cho người đi vay, do lãi suất các khoản vay mua xe, nhà ở, tín dụng giảm theo. Trong khi đó, người gửi tiết kiệm ở thế bất lợi hơn. Lãi suất sẽ trở về 1,5 – 1,75% như thời điểm trước tháng 6/2018.
Dưới đây là 6 vấn đề chính được chú ý tại cuộc họp ngày 29 – 30/10.
Hành động của Fed
Fed tiếp tục hạ lãi suất là điều gần như chắc chắn. Hơn 93% nhà đầu tư tin ngân hàng trung ương Mỹ giảm lãi suất 0,25%, số còn lại cho rằng lãi suất được giữ nguyên, theo công cụ FedWatch của CME Group.
Câu hỏi đặt ra là Fed sẽ làm gì tiếp theo. Giới chức Fed không tiết lộ nhiều. Trong bài phát biểu gần đây nhất về cuộc họp sắp tới, phó chủ tịch Fed Richard Clarida nói Fed sẽ đánh giá triển vọng trên “cơ sở từng cuộc họp”.
Dựa trên “dot plot”, bảng các dấu chấm thể hiện quan điểm của các thành viên FOMC về lãi suất tại một thời điểm nào đó trong giai đoạn 3 năm, 7 quan chức Fed tin họ cần hạ lãi suất thêm một lần nữa trong năm nay, đồng nghĩa là trong tháng 10.
Thị trường lại mong đợi nhiều hơn thế, theo biên bản cuộc họp tháng 9. Một số quan chức Fed cho rằng họ cần phải tránh tạo ra những kỳ vọng như vậy. “Vài người cho rằng thông báo sau họp của FOMC nên làm rõ hơn khi nào việc điều chỉnh chính sách tiền tệ để ứng phó với bất ổn thương mại sẽ kết thúc”.
Gợi ý cho chính sách tương lai
“Khả năng cao Fed sẽ hạ lãi suất lần 3 rồi đánh tiếng rằng họ cần phải bấm nút dừng lại”, Greg McBride, giám đốc phân tích tài chính tại Bank Rate, nhận định. “Họ muốn ngồi lại, chờ các diễn biến kinh tế tiếp theo, quan sát tình hình – không chỉ trong nền kinh tế mà trên cả thế giới. Họ sẽ cần phải có những bằng chứng rõ ràng về kinh tế suy yếu đến mức cần giảm lãi suất thêm”.
Việc này cần chủ tịch Fed Jerome Powell có lập trường trực tiếp hơn, ít nhất là so với những gì ông nói tại cuộc họp báo hồi tháng 9. Khi đó, phóng viên đề nghị làm rõ quan điểm của Fed trong hạ lãi suất hơn nữa và Powell trả lời rằng Fed “không nằm trên một lộ trình đã định sẵn”.
Lần gần nhất Fed hạ lãi suất 3 đợt liên tiếp là vào tháng 11/1998, khi kinh tế Mỹ vẫn đang tăng trưởng. Fed sau đó nêu rõ 3 lần hạ lãi suất “là kỳ vọng hợp lý cho việc củng cố tăng trưởng kinh tế bền vững”. Ông Powell có thể đưa ra bình luận tương tự.
Fed có sẵn sàng hạn chế các kỳ vọng?
Phe ủng hộ nới lỏng trong FOMC có thể không muốn vậy. Số liệu gần đây cho thấy kinh tế Mỹ có một số điểm yếu, đủ để Fed phải hành động, theo Lindsay Piegza, kinh tế gia trưởng tại Stifel. Piegza dự đoán lãi suất sẽ hạ trong tháng 10 và 12, thậm chí là tháng 1 nếu tình trạng yếu kém tiếp diễn.
“Họ không muốn cam kết chu kỳ cắt giảm lãi suất dài hạn nhưng số liệu buộc họ ở trong thế bấp bênh. Thị trường hoài nghi quyết tâm của Fed trong việc tiếp tục can thiệp. Các bên trên thị trường sẽ lo ngại bởi thị trường chứng khoán thường là nơi bộc lộ yếu kém đầu tiên, cuối cùng mới đến Fed”.
Do đó, phát đi thông điệp lo ngại đe dọa làm xói mòn niềm tin nhưng Fed cũng khó giữ nguyên lãi suất mà không thuyết phục thị trường rằng sẽ sớm hạ về gần 0.
“Họ sẽ phải rất rõ ràng trong từ ngữ. Ví dụ, ‘dựa trên số liệu, chúng tôi nhận thấy có đà giảm tốc, đồng nghĩa cần có thêm hỗ trợ ngoài những biện pháp chúng tôi đã triển khai”, bà Piegza cho biết. Họ cũng có thể nói “hạn chế các hành động bổ sung sẽ giúp ngăn chặn hoặc đủ để duy trì sự ổn định của kinh tế Mỹ”.
Giảm lãi suất lần 3 liên tiếp còn ảnh hưởng đến cách ông Powell mô tả hai lần giảm trước đó là “sự điều chỉnh giữa kỳ”. Fed không thể lý giải đây là hành động “đề phòng” nữa.
“Họ sẽ mất uy tín nếu cố dùng từ ngữ tương tự”.
Tổng thống Donald Trump từng nhiều lần công kích Fed vì tăng lãi suất quá nhanh. Ảnh: Atlantic.
Năm bầu cử 2020 cận kề
Fed có lý do để hành động sớm nhất có thể. Năm bầu cử 2020 đang đến. Về mặt lịch sử, Fed không muốn điều chỉnh lãi suất trong năm có bầu cử tổng thống Mỹ để giữ vị thế độc lập nhất có thể, Scott Clemons, giám đốc đầu tư chiến lược tại Brown Brothers Harriman, nhận định.
“Đó có thể là nguyên nhân khiến họ muốn hạ lãi suất hơn nữa trong năm nay. Nhưng Fed cũng buộc phải nới lỏng chính sách nếu kinh tế đi xuống trong năm 2020”.
Fed, đặc biệt là ông Powell, bị Tổng thống Donald Trump công kích mạnh mẽ vì tăng lãi suất “quá nhanh và quá nhiều” và “chưa hạ lãi suất đủ”. Ngày 11/9, ông Trump mô tả các quan chức Fed là “cứng đầu”, kêu gọi hạ lãi suất về cận 0 “hoặc thấp hơn”. Ngày 24/10, ông tiếp tục viết Fed nếu không hạ lãi suất vào ngày 30/10 là đã “quên đi bổn phận của họ”.
Giới quan sát lo ngại những bình luận từ ông Trump sẽ làm mất đi tính độc lập của cơ quan này. Tuy nhiên, giới chức Fed khẳng định cá quyết định lãi suất được đưa ra khách quan.
Triển vọng kinh tế
Trong cuộc họp tháng 9, các quan chức Fed kết luận rằng nguy cơ suy giảm đã “gia tăng phần nào” kể từ cuộc họp hồi tháng 7, chủ yếu là do chính sách thương mại bất ổn và các điều kiện bên ngoài, như tăng trưởng toàn cầu chậm lại.
Tình hình chưa có thay đổi. Bất ổn vẫn là một trong những rắc rối lớn nhất vào lúc này, theo McBride.
“Chúng ta đang trong quý IV, doanh nghiệp lên kế hoạch cho năm 2020. Giới doanh nghiệp lo ngại hoặc cảm thấy không chắc chắn – họ không vay, không đầu tư và không tuyển dụng. Đó chính là rủi ro của nền kinh tế. Nếu quan điểm này duy trì, ảnh hưởng sẽ sớm lan rộng ra nền kinh tế”.
Sau cuộc họp tháng 9, giới chức Fed còn phải đón nhận hàng loạt số liệu trong nước không mấy khả quan. Trong khi đó, Mỹ và Trung Quốc đạt thỏa thuận thương mại một phần vào ngày 11/10, phù hợp lộ trình giải quyết chiến tranh thương mại dù hai bên chưa ký.
“Giống như rủi ro nội sinh và ngoại sinh”, Steve Rick, kinh tế gia trưởng tại CUNA Mutual Group, nói. “Cuộc chiến thương mại tiếp diễn với Trung Quốc, Brexit, đó là rủi ro ngoại sinh. Nhưng cũng có thể là bản chất giảm tốc của nền kinh tế, khuynh hướng chi tiêu của người dân Mỹ”.
GDP quý III Mỹ dự kiến được công bố ngày 30/10, ngay trước khi Fed ra quyết định lãi suất. Ước tính tăng trưởng GDP quý III là dưới 2%, theo Fed tại Atlanta. Thông tin này không ảnh hưởng đến Fed nhưng sẽ là đề tài bàn tán.
Trụ sở Fed tại thủ đô Washington. Ảnh: Sputnik.
Sự chia rẽ tại Fed
Fed đang bị chia rẽ là điều có thể thấy rõ. Ông Powell đều vấp phải sự phản đối tại mọi cuộc họp kể từ tháng 6. Tình trạng này có thể tiếp diễn.
Những người phản đối khả năng cao sẽ là chủ tịch Fed Boston Eric Rosengren và chủ tịch Fed Kansas Esther George, có quan điểm không nên hạ lãi suất quá sớm khi kinh tế Mỹ chưa có dấu hiệu suy yếu thực sự.
“Họ đều phụ thuộc vào số liệu, chỉ là cách diễn giải của họ khác nhau”, theo bà Piegza.
3 lần hạ lãi suất liên tiếp
Hạ lãi suất 3 lần liên tiếp khi kinh tế vẫn tăng trưởng sẽ có ảnh hưởng nhất định. Một số nhà kinh tế cho rằng chính sách tiền tệ sẽ không hiệu quả để đối phó với giảm tốc do lãi suất vốn đang thấp kỷ lục. Mỗi lần giảm lãi suất sẽ làm giảm hiệu quả của lần kế tiếp.
“Sau một thời gian, chính sách tiền tệ sẽ mất dần tính hiệu quả”, Rick nói. “Tác động từ hạ lãi suất không quá lớn vì lãi suất vốn đã ở mức thấp trong quá lâu”.
Fed khả năng cao phải chuyển sang các phương thức khác để hỗ trợ kinh tế Mỹ nếu hạ lãi suất không đủ tác dụng, như nới lỏng định lượng – tức mở rộng quy mô bảng cân đối vượt 4.000 tỷ USD.
Như Tâm (Theo Bank Rate, MarketWatch)
Tuyên bố trách nhiệm: Bài viết được lấy nguyên văn từ nguồn tin nêu trên. Mọi thắc mắc về nội dung bài viết xin liên hệ trực tiếp với tác giả. Chúng tôi sẽ sửa, hoặc xóa bài viết nếu nhận được yêu cầu từ phía tác giả hoặc nếu bài gốc được sửa, hoặc xóa, nhưng vẫn bảo đảm nội dung được lấy nguyên văn từ bản gốc.