Phát biểu tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng ngày 29/5, Tổng thống Donald Trump cho rằng Trung Quốc đã thất hứa trong vấn đề tự chủ của Hong Kong. Ông mô tả ý định áp luật an ninh quốc gia Trung Quốc lên Hong Kong là thảm kịch với người dân Hong Kong, Trung Quốc và thế giới.
“Chúng tôi sẽ hành động để thu hồi trạng thái đặc biệt của Hong Kong”, ông Trump nói. Mỹ có thể trừng phạt các cá nhân được cho là chịu trách nhiệm trong việc khiến Hong Kong mất sự tự chủ.
Động thái trên của ông Trump được đưa ra sau khi Trung Quốc thông qua kế hoạch áp luật an ninh quốc gia với đặc khu hành chính Hong Kong. Hong Kong được Anh trao trả cho Trung Quốc năm 1997. Thành phố này được điều hành theo nguyên tắc “một quốc gia, hai chế độ”, có mức độ tự trị cao, các quyền tự do, có hệ thống luật pháp và tình trạng thương mại riêng.
Theo một luật của Mỹ, được thông qua năm ngoái, Hong Kong cần có mức độ tự trị nhất định để được hưởng ưu đãi thương mại với Mỹ. Hong Kong cho đến nay vẫn được miễn trừ khỏi các đợt thuế Mỹ triển khai trong chiến tranh thương mại với Trung Quốc. Ngoại trưởng Mỹ ngày 27/5 cho rằng Hong Kong không còn quyền tự chủ, đồng nghĩa không đủ điều kiện được đối xử theo cách luật Mỹ đã áp dụng cho Hong Kong trước tháng 7/1997.
Tổng thống Trump nói ông đã chỉ đạo chính phủ Mỹ bắt đầu quá trình loại bỏ các chính sách ưu đãi với Hong Kong từ các thỏa thuận dẫn độ cho đến kiểm soát xuất khẩu. Ông cũng sẽ ra thông báo để tăng cường bảo vệ các nghiên cứu quan trọng bậc đại học bằng cách hạn chế tiếp nhận người Trung Quốc được coi là tiềm ẩn nguy cơ an ninh.
Theo các nguồn tin, biện pháp này có thể ảnh hưởng đến 3.000 – 5.000 sinh viên Trung Quốc đã tốt nghiệp.