Trung Quốc - nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ hai ở Niger sau Pháp, đã bơm hàng tỷ USD vào quốc gia Tây Phi không giáp biển này từ 2 thập niên qua, chủ yếu để thăm dò dầu khí và uranium.
Một trạm bán lẻ xăng dầu của Trung Quốc ở Niger
Niger đã xảy ra một cuộc đảo chính vào tuần trước. Quân đội đã bắt giữ Tổng thống Niger Mohamed Bazoum và thành lập một chính phủ quân sự. Do đó, Trung Quốc cho biết đang theo dõi chặt chẽ tình hình và kêu gọi những bên có liên quan đến Niger cùng duy trì ổn định.
Tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của Trung Quốc vào Niger là 2,68 tỷ USD vào cuối năm 2020, theo Đại sứ quán Mỹ tại Niger.
Reuters đã tiết lộ thông tin về những khoản đầu tư chính mà Trung Quốc thực hiện tại Niger, thông qua gã khổng lồ năng lượng PetroChina và Tổng Công ty Hạt nhân quốc gia Trung Quốc (CNNC).
Tài sản dầu khí
Niger trở thành nước khai thác dầu vào năm 2011, khi mỏ dầu Agadem - do Chính phủ Niger và PetroChina đồng sở hữu, bắt đầu đi vào khai thác.
PetroChina và Chính phủ Niger đã ký một thỏa thuận phân chia sản lượng vào năm 2008 nhằm phát triển mỏ dầu này. Mỏ Agadem nằm cách thủ đô Niamey tầm 1.600 km về phía đông, với trữ lượng ước tính là 650 triệu thùng.
Theo khuôn khổ thỏa thuận, PetroChina đã đầu tư vào xây dựng nhà máy lọc dầu SORAZ, nằm cách đó 460 km ở thành phố Zinder ở phía nam, giáp biên giới với Nigeria. PetroChina nắm 60% cổ phần trong một nhà máy lọc dầu có công suất 20.000 thùng/ngày. Sản phẩm chủ yếu được cung cấp cho thị trường nhiên liệu nội địa của Niger. Số cổ phần còn lại thuộc về Chính phủ Niger.
Vào tháng 9/2019, PetroChina đã đạt được một thỏa thuận khác với Chính phủ Niger về việc xây dựng một đường ống dẫn dầu dài 2.000 km đi từ mỏ Agadem đến thành phố cảng Cotonou của Benin.
Đầu tư vào đường ống nằm trong giai đoạn thứ hai của kế hoạch phát triển mỏ Agadem. Theo Bộ Thương mại Trung Quốc, dự kiến tổng vốn đầu tư vào đường ống và giai đoạn phát triển thứ hai sẽ lên đến 4 tỷ USD.
Đây là đường ống dẫn dầu dài nhất ở châu Phi, được lên kế hoạch nhằm đóng góp giải quyết thách thức về an ninh và hậu cần trong công việc xuất khẩu dầu thô từ một khu vực đầy khó khăn. Đường ống dẫn dầu được thiết kế để vận chuyển 90.000 thùng/ngày, theo thông tin của Bộ Thương mại Trung Quốc.
Theo PetroChina, tính đến tháng 2/2023, tiến độ dự án là 63%.
PetroChina đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của Reuters.
Vào tháng 5 năm nay, công ty nhà nước Sinopec đã ký một biên bản ghi nhớ với Chính phủ Niger, mở đường cho quan hệ hợp tác tiềm năng giữa Bắc Kinh và Niamey trong lĩnh vực dầu khí.
Mỏ uranium
Vào năm 2007, CNNC đã thành lập một liên doanh với Chính phủ Niger nhằm phát triển mỏ uranium Azelik ở miền Trung Niger.
Theo hồ sơ năm 2010 trên Sở giao dịch chứng khoán Hồng Kông, CNNC sở hữu 37,2% cổ phần trong dự án, còn tổ chức đầu tư Trung Quốc ZXJOY Invest nắm giữ 24,8%.
Vào năm 2009, ngân hàng quốc doanh Trung Quốc Eximbank đã cho Chính phủ Niger vay 650 triệu nhân dân tệ (90,93 triệu USD) làm kinh phí phát triển dự án.
Mỏ Azelik có tổng trữ lượng ước tính là 11.227 tấn và công suất khai thác hàng năm là 700 tấn. Dự án đã bị dừng lại vào năm 2015 do điều kiện thị trường không thuận lợi.
Niger, quốc gia có quặng uranium giàu nhất châu Phi, đã khai thác được 2.020 tấn uranium vào năm 2022. Theo Hiệp hội Hạt nhân Thế giới, con số này tương đương với 5% sản lượng khai thác toàn cầu.
CNNC đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của Reuters.