Trong kịch bản của mình, Bloomberg Economics dự đoán sẽ có ba đợt tăng thuế quan, bắt đầu từ mùa Hè năm 2025.

Cảng hàng hóa ở Los Angeles, bang California (Mỹ). THX/TTXVN

Việc dự đoán chính xác hành động của ông Donald Trump là một bài toán khó, bởi tính cách khó lường và sự thay đổi chóng mặt trong các tuyên bố công khai. Tuy nhiên, dựa trên những tiền lệ trong nhiệm kỳ trước, bối cảnh kinh tế-chính trị hiện tại và phân tích của các chuyên gia, Bloomberg Economics đã phác thảo một kịch bản khả dĩ về chính sách thuế quan của ông Trump.
Trong kịch bản của mình, Bloomberg Economics dự đoán sẽ có ba đợt tăng thuế quan, bắt đầu từ mùa Hè năm 2025. Theo đó, mức thuế đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ tăng gấp ba lần vào cuối năm 2026, trong khi mức tăng thấp hơn sẽ được áp dụng cho các nước khác, tập trung vào hàng hóa trung gian và tư liệu sản xuất. Mục tiêu của chiến lược này được cho là nhằm giảm thiểu tác động trực tiếp lên giá tiêu dùng tại Mỹ, hạn chế nguy cơ lạm phát leo thang.
Tổng thể, mức thuế quan trung bình của Mỹ dự kiến sẽ tăng gấp ba lần, lên gần 8% vào cuối năm 2026. Nếu kịch bản này xảy ra, tỷ trọng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của Mỹ trong tổng kim ngạch toàn cầu sẽ giảm từ 21% xuống còn 18%, kèm theo đó là sự sụt giảm mạnh trong thương mại Mỹ-Trung. Tăng trưởng kinh tế Mỹ sẽ bị ảnh hưởng, lạm phát đối mặt với áp lực trái chiều từ thuế quan cao và đồng USD mạnh, thị trường chứng khoán sẽ gặp khó khăn và tỷ lệ thất nghiệp có thể tăng lên.
Trong bài đăng gần đây của ông Trump trên mạng xã hội Truth Social, ông đã dọa áp thuế 25% lên Mexico và Canada, cùng với mức thuế bổ sung 10% lên Trung Quốc. Nếu được thực thi, những mức thuế này sẽ đưa tổng thuế quan lên mức tương tự như kịch bản của Bloomberg Economics, vẫn tập trung chủ yếu vào Trung Quốc.
Mặc dù trong chiến dịch tranh cử, ông Trump từng đưa ra những lời đe dọa áp thuế quan ở mức rất cao, lên tới 60% đối với hàng hóa Trung Quốc và 10-20% đối với hàng hóa từ các nước khác, nhưng giới phân tích cho rằng, trên thực tế, ông Trump sẽ triển khai thuế quan một cách có tính toán và chiến lược hơn. Mục tiêu không chỉ là gây áp lực lên các đối tác thương mại, mà còn phải đảm bảo tối đa hóa doanh thu thuế quan cho ngân sách Mỹ và quan trọng hơn, là bảo vệ người tiêu dùng trong nước khỏi lạm phát.
Điểm đáng lưu ý là việc chính quyền sắp tới của ông Trump dường như đang lặp lại chiến lược từ nhiệm kỳ đầu tiên, đó là sử dụng lại danh sách hàng hóa từ cuộc điều tra Mục 301 năm 2017, vốn tập trung vào linh kiện, máy móc và các sản phẩm trung gian. Chiến lược này, còn được gọi là “thuật toán Hassett” (được đặt tên theo tên của Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế Kevin Hassett, người giám sát việc xây dựng danh sách thuế quan đầu tiên nhắm vào Trung Quốc), được thiết kế để giảm thiểu tác động lên lạm phát và GDP của Mỹ, đồng thời nhắm vào những mặt hàng mà người tiêu dùng Mỹ có thể dễ dàng tìm thấy sản phẩm thay thế.
Việc ông Trump bổ nhiệm ông Kevin Hassett, “cha đẻ” của “thuật toán Hassett”, vào vị trí Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia càng củng cố thêm nhận định này. Với bối cảnh lạm phát vẫn là một vấn đề nhức nhối của nền kinh tế Mỹ, giới phân tích cho rằng ông Hassett sẽ có ảnh hưởng đáng kể trong việc định hình chính sách thuế quan, đảm bảo rằng nó không gây ra những cú sốc lớn cho nền kinh tế trong nước.
Bên cạnh việc kiểm soát lạm phát, một mục tiêu quan trọng khác của chính sách thuế quan được cho là nhằm tăng thu ngân sách, bù đắp cho khoản thiếu hụt từ việc gia hạn Đạo luật Cắt giảm Thuế và Việc làm năm 2017. Kịch bản của Bloomberg Economics dự đoán thuế quan sẽ mang lại khoảng 250 tỷ USD doanh thu, bù đắp một nửa khoản thiếu hụt 500 tỷ USD dự kiến, phần còn lại có thể đến từ việc cắt giảm chi tiêu.
Một điểm đáng chú ý khác là việc ông Trump tuyên bố sẽ thu hồi quy chế quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn (PNTR) mà Mỹ đã cấp cho Trung Quốc khi nước này gia nhập WTO. Động thái này, nếu được thực hiện, sẽ khiến Trung Quốc phải đối mặt với mức thuế cao hơn so với các thành viên khác của WTO. Tuy nhiên, việc này có thể vấp phải sự phản đối từ các nhóm vận động hành lang mạnh mẽ, đặc biệt là Phòng Thương mại Mỹ, vốn luôn ủng hộ thương mại tự do.
Tóm lại, mặc dù ông Trump đã thể hiện rõ lập trường chính sách của mình, nhưng ông và các cố vấn kinh tế của mình vẫn phải đối mặt với những quyết định phức tạp về cách thức tiến hành.

Khánh Ly-Link gốc