Lạm phát lương thực dai dẳng có xu hướng ngày càng tăng, cùng với triển vọng tăng lương ổn định, nhiều khả năng sẽ khiến BoJ tiếp tục lộ trình tăng lãi suất đều đặn.

Cuộc họp tuần trước của Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BoJ) kết thúc không có gì bất ngờ. Tuy nhiên, với những người theo dõi sát sao hoạt động của BoJ, thông điệp về việc cần phải thận trọng trước áp lực lạm phát do giá lương thực lại mang một hàm ý quan trọng: BoJ có thể sẽ tăng lãi suất sớm hơn dự kiến.

Trụ sở Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) ở Tokyo. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Cũng như nhiều ngân hàng trung ương khác, chính sách thuế quan rộng rãi của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với các đối tác thương mại đã làm gia tăng bất ổn cho lộ trình tiền tệ của Nhật Bản, khi các nhà hoạch định chính sách đang thận trọng đánh giá tác động kinh tế của các đợt áp thuế liên tiếp từ Mỹ.

Tuy nhiên, lạm phát lương thực dai dẳng có xu hướng ngày càng tăng, cùng với triển vọng tăng lương ổn định, nhiều khả năng sẽ khiến BoJ tiếp tục lộ trình tăng lãi suất đều đặn. Điều này trái ngược với xu hướng giảm lãi suất mà các ngân hàng trung ương ở Mỹ và châu Âu đang phát đi tín hiệu.

Trái ngược với những nhận xét trước đây cho rằng lạm phát lương thực chỉ là tạm thời, ông Ueda cho biết, chi phí lương thực cao dai dẳng có thể có tác động lâu dài đến lạm phát cơ bản và dự đoán của công chúng về biến động giá trong tương lai, vốn là hai yếu tố được BoJ coi là chìa khóa để xác định tốc độ và thời điểm tăng lãi suất tiếp theo.
Ông Ueda cho biết, giá lương thực tăng thường được xem là cú sốc nguồn cung có thể bỏ qua. Tuy nhiên, giá gạo tăng kéo dài đồng nghĩa với việc không thể xem nhẹ nguy cơ giá cả leo thang sẽ ảnh hưởng đến kỳ vọng lạm phát và tâm lý người dân. Do đó, BoJ cần theo dõi sát sao những rủi ro này.
Ông Ueda cũng tiết lộ một số thành viên trong hội đồng quản trị đã "nhắc đến sự cần thiết phải cảnh giác trước rủi ro giá cả tăng cao". Đây là một tiết lộ hiếm hoi về nội dung thảo luận tại cuộc họp, cho thấy những lo ngại ngày càng tăng trong nội bộ BoJ về rủi ro lạm phát trong nước.
Ông nói thêm, nếu rủi ro lạm phát tiềm ẩn gia tăng, BoJ sẽ có lý do để đẩy nhanh quá trình điều chỉnh mức độ hỗ trợ tiền tệ. Đây là một tín hiệu rõ ràng cho thấy BOJ sẽ không ngần ngại tăng lãi suất sớm hơn dự kiến để kiềm chế kỳ vọng lạm phát.

Giá lương thực tại Nhật Bản đã tăng kể từ khi giá hàng hóa toàn cầu tăng vọt sau cuộc chiến ở Ukraine (U-crai-na) và vẫn ở mức cao do nhiều yếu tố, trong đó có chi phí nhập khẩu tăng do đồng yen yếu. Giá gạo tăng vọt, do mùa màng thất bát năm ngoái vì mùa hè nắng nóng, đã góp phần gây áp lực lạm phát.
Những nhận xét của ông Ueda BoJ ngày càng chú ý đến tình trạng giá lương thực cao dai dẳng, yếu tố khiến lạm phát duy trì trên mức mục tiêu trong gần ba năm. Lạm phát cơ bản đã đạt 3% trong tháng Hai, khi giá lương thực tăng 5,6% so với cùng kỳ năm ngoái, đánh dấu bảy tháng tăng tốc liên tiếp. Giá gạo tại Nhật Bản đã tăng vọt 81,4%, tốc độ tăng nhanh nhất trong gần 50 năm.
Chắc chắn là BoJ không vội vàng tăng lãi suất khi mà mức lương tăng vẫn chưa gây ra sự đột biến về lạm phát dịch vụ, vốn đang ở mức 1,3% trong tháng Hai. Các dự báo về lạm phát dài hạn, yếu tố mà ngân hàng trung ương tập trung vào khi xây dựng chính sách, cũng không chệch hướng đáng kể so với mức mục tiêu 2%.
Tuy nhiên, theo các nhà phân tích, việc ông Ueda nhấn mạnh rủi ro lạm phát vượt quá mục tiêu là một dấu hiệu đáng chú ý, cho thấy rằng chỉ riêng những bất ổn xung quanh chính sách của ông Trump sẽ không ngăn cản BoJ tăng lãi suất.
Hiện tại, quan điểm của phần lớn thị trường là BoJ sẽ giữ nguyên lãi suất tại cuộc họp ngày 30/4-1/5 để dành thêm thời gian đánh giá hậu quả từ các chính sách thuế quan của ông Trump. Một cuộc thăm dò của Reuters cho thấy nhiều nhà phân tích dự đoán đợt tăng lãi suất tiếp theo của BoJ sẽ diễn ra vào quý III, rất có thể là vào tháng Bảy.
Tuy nhiên, một số người theo dõi BoJ, bao gồm cả cựu quan chức BoJ Nobuyasu Atago, cho rằng dữ liệu gần đây về tiền lương và giá cả là lý do đủ thuyết phục để ngân hàng trung ương hành động ngay từ ngày 1/5.
Ông Atago, hiện là nhà kinh tế trưởng tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Rakuten Securities, cho biết khi giá cả hàng hóa thiết yếu tăng liên tục trong thời gian dài, các ngân hàng trung ương cần phải hành động. Ông cho rằng BoJ rất lưu tâm đến rủi ro nếu không kiểm soát lạm phát lương thực.

Khánh Ly-Link gốc