Chúng tôi quay trở lại Dung Quất vào trung tuần tháng 9, sau một năm nhà máy thép Hoà Phát Dung Quất khởi công xây dựng tại đây. Với 90% doanh thu đến từ thép, Hoà Phát nuôi tham vọng trở thành nhà sản xuất thép hàng đầu Đông Nam Á, Top 50 thế giới và Dung Quất là một dự án chiến lược quan trọng.
Chủ tịch Tập đoàn Hoà Phát Trần Đình Long trước đây trả lời báo giới đã tự nhận "Hoà Phát giống chiếc xe tăng, xe lu chậm mà chắc và lúc nào cũng tiến lên phía trước". Nhưng nếu nhìn tốc độ xây dựng ở đại công trường Dung Quất hiện tại thì không hề cảm nhận tốc độ xe lu ở đây, mà là tốc độ tên lửa.
Cách đây 1 năm, mảnh đất trống hàng trăm ha do Quảng Liên để lại chỉ là chỗ cho bò gặm cỏ. Tuy nhiên ở thời điểm hiện tại, bình quân trên công trường có 20.000 công nhân và nhà thầu ngày đêm làm việc để kịp tiến độ, trong đó có khoảng 4.500 người của Hoà Phát.
Tiếp chúng tôi hôm đó có anh Nguyễn Quang Tùng, Phó Tổng giám đốc Hoà Phát Dung Quất, trước đây anh Tùng là Phó Giám đốc Khu Liên hợp Giang Thép Hòa Phát Hải Dương, anh đã đưa cả gia đình vào Quảng Ngãi để thuận tiện cho công việc. Có hàng nghìn người như anh Dũng ở đây, mà theo chúng tôi hay đùa, họ là những người đi làm "kinh tế mới" ở Dung Quất.
Sản xuất thép từ thượng nguồn theo một chu trình khép kín hoàn toàn
Dự án Khu Liên Hợp Hòa Phát Dung Quất có tổng đầu tư khoảng 54.000 tỷ đồng, tính đến tháng 6/2018, theo số liệu của báo cáo soát xét, Hoà Phát đã chi khoảng gần 10.000 tỷ đổ vào dự án này. Địa chất ở khu vực này rất yếu, và nhà thầu đã phải chạy đua với thời gian để san lấp mặt bằng, đào móng trên một diện tích hàng trăm hecta. Ở thời điểm hiện tại, nhà máy cán đã hoàn thành 95% và đang trong quá trình chạy thử, phôi được mang từ Hải Dương vào để cán ra thành phẩm, thép được sử dụng luôn cho dự án Dung Quất.
Việc sản xuất thép từ thượng nguồn (áp dụng công nghệ lò cao) và vị trí cảng nước sâu có thể đón tàu 200.000 tấn mang lại ưu thế cho khu liên hợp. Chu trình sản xuất khép kín hoàn toàn giúp tiết kiệm nhiên liệu và bảo vệ môi trường. Tàu chở quặng, than và nguyên vật liệu cập cảng sẽ theo dây chuyền vào khu bãi liệu có mái che, cấp cho các nhà máy thiêu kết và hệ thống luyện cốc. Toàn bộ nhiệt lò cốc và nhiệt dư thổi thép để sản xuất điện phục vụ cho khu liên hợp (240MW), sản lượng điện tự sản suất này có thể phục vụ hơn 60% điện dùng cho nội bộ. Dự kiến quý 1/2019 nhà máy điện này sẽ hoàn thành.
Hoà Phát đang triển khai xây dựng 4 lò cao, mỗi lò công suất 1 triệu tấn/năm, dự kiến hoàn thành vào quý 3/2019. Các nguyên liệu sau khi thiêu kết chuyển vào lò cao, gang lỏng từ lò cao sang nhà máy luyện thép, đúc thành phôi vuông và phôi tấm, phôi khi còn đang nóng 900 độ chuyển sang các xưởng cán thành thép dài và thép tấm, thép chất lượng cao. Nếu ở các nhà máy thép khác phải gia nhiệt thêm cho phôi trước khi cán nhưng nhờ dây chuyền công nghệ khép kín đã giảm thiểu được chi phí cũng như ưu thế môi trường. Sản lượng phôi thép của khu liên hợp sau khi vận hành sẽ đạt khoảng 4tr tấn/năm, bao gồm 2 triệu tấn thép dài và 2-3 triệu tấn thép dẹt.
Ngoài thép xây dựng, giai đoạn 2 của khu liên hợp sẽ sản xuất được thép cán nóng, mặt hàng Việt Nam vẫn đang phải chi hàng tỷ USD nhập khẩu từ Trung Quốc.
Sau khi thép đã được cán sẽ được vận chuyển bằng đường sắt nội bộ ra bến cảng xuất hàng, hoặc bằng ô tô.
Như vậy nhà máy cán sẽ là công đoạn cuối cùng của khu liên hợp nhưng lại là nhà máy "cán đích" đầu tiên. Theo lý giải của Hoà Phát, cần phải đảm bảo đầu ra một cách chắc chắn và máy móc vận hành trơn tru trước khi lò cao hoạt động. Công suất của các dây chuyền này phải linh hoạt cho cơ cấu sản phẩm sau này khi nhu cầu thị trường thay đổi.
Bên cạnh đó, ngoài nhà máy sản xuất khí công nghiệp, xỉ của lò cao cũng được thu gom để sản xuất xi măng, không một chất thải công nghiệp nào ra môi trường.Tự động hóa quản lý
Nếu đến dự án thép Dung Quất những ngày này sẽ thấy đây là một đại công trường, đất đá ngổn ngang khắp nơi, đường đi của ngày hôm nay ngày mai có khi đã được xây lên một thứ khác. Người của Hoà Phát nhìn lại công việc trong 1 năm qua đã phải thốt lên "đấy là một núi công việc khổng lồ".
Hoà Phát đã ký kết với một công ty công nghệ hàng đầu áp dụng mô hình ERP - (enterprise resource planning) để có thể áp dụng số hoá trong công tác quản trị, kiểm soát mọi hoạt động theo thời gian thực. Sau khi đi vào hoạt động dự kiến Hoà Phát Dung Quất sẽ tạo công ăn việc làm cho khoảng 8.000 người. Chưa kể việc kiểm soát nguyên vật liệu xuất nhập cảng, nếu không áp dụng 4.0 ở đây thì khối lượng giấy tờ xử lý hàng ngày sẽ rất mất thời gian và không thể kiểm soát nổi chi phí.Cảng nước sâu
Dung Quất có một vị trí chiến lược để làm khu công nghiệp quy mô lớn. Xung quanh dự án thép có dự án lọc dầu Bình Sơn, cảng Gemadept, và khu công nghiệp DoosanVì sao lại chọn Dung Quất? Trước đây khi xây các nhà máy, chủ đầu tư thường chọn vị trí gần các mỏ đá tuy nhiên sau này, vị trí gần cảng biển mới là vị trí đắc địa. Dự định của Hoà Phát sẽ xây dựng 11 bến cảng để có thể tiếp nhận tàu trọng tải 200.000 tấn.
Hoà Phát đã ký kết với tập đoàn DEME (Bỉ), tập đoàn số 3 thế giới về công nghệ nạo vét. Có 3 cách để xử lý cát nạo vét gần bờ: (1) dùng để san lấp mặt bằng, (2) dùng cho các dự án lấn biển, (3) xuất khẩu sang Nhật hoặc Singapore cũng dành cho các dự án lấn biển.
Tuy nhiên tập đoàn này gặp vấn đề việc đưa vào bờ để tích trữ tạm thời cũng như chưa tìm được đối tác trong nước có nhu cầu sử dụng cát nạo vét để san lấp mặt bằng; trong khi đó Chính phủ chỉ đạo dừng xuất khẩu mọi loại cát.
Để xử lý việc này, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã có văn bản gửi Bộ Tài nguyên và Môi trường thể hiện rõ quan điểm và đề xuất phương án nhận chìm ở biển đối với hàng triệu m3 cát này. Phương án nhận chìm đã được tính toán theo mô hình hiện đại, không nằm trong vùng bảo tồn.
UBND Quảng Ngãi kiến nghị Thủ tướng xem xét, có ý kiến chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường đẩy nhanh việc phê duyệt hồ sơ đề xuất nhận chìm vật chất nạo vét, đồng thời tham mưu cho Chính phủ giao khu vực biển cho dự án.
Minh Châu
Tuyên bố trách nhiệm: Bài viết được lấy nguyên văn từ nguồn tin nêu trên. Mọi thắc mắc về nội dung bài viết xin liên hệ trực tiếp với tác giả. Chúng tôi sẽ sửa, hoặc xóa bài viết nếu nhận được yêu cầu từ phía tác giả hoặc nếu bài gốc được sửa, hoặc xóa, nhưng vẫn bảo đảm nội dung được lấy nguyên văn từ bản gốc.