BHXH do Nhà nước tổ chức nhằm bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động (NLĐ) khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp (TNLĐ, BNN), hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ BHXH. Có hai loại hình BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện.
Bà Đinh Thị Thu Hiền - Phó Trưởng ban Ban Thực hiện chính sách BHXH cho biết: BHXH bắt buộc do NLĐ và người sử dụng lao động (SDLĐ) phải tham gia để NLĐ được hưởng 5 chế độ ốm đau, thai sản, TNLĐ, BNN, hưu trí, tử tuất. BHXH tự nguyện do người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình để được hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.
Quyền lợi của NLĐ khi tham gia BHXH tự nguyện là: Được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng BHXH tính theo tỷ lệ phần trăm trên mức đóng BHXH hang tháng theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn với các mức cụ thể tùy thuộc vào đối tượng tham gia (nếu NLĐ thuộc hộ nghèo thì được hỗ trợ 30%, thuộc hộ cận nghèo được hỗ trợ 25%, còn các đối tượng khác được hỗ trợ với mức 10%).
Thời gian tham gia BHXH tự nguyện được cộng dồn với thời gian tham gia BHXH bắt buộc để tính hưởng chế độ hưu trí và tử tuất. Khi NLĐ nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi và có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên thì được hưởng lương hưu hàng tháng. Trường hợp không đủ điều kiện về tuổi đời và thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu thì được hưởng trợ cấp BHXH 1 lần.
Khi NLĐ được hưởng lương hưu thì sẽ được cấp thẻ BHYT để khám chữa bệnh theo quy định. Đồng thời, khi chỉ số giá tiêu dùng tăng và kinh tế tăng trưởng thì những người đang hưởng lương hưu sẽ được điều chỉnh tăng mức hưởng theo quy định của Chính phủ. Người đang tham gia BHXH tự nguyện hoặc đang hưởng lương hưu khi chết thì thân nhân của họ được hưởng chế độ tử tuất (trợ cấp mai táng phí, trợ cấp tuất 1 lần).
Hiện nay, người tham gia BHXH tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm các đối tượng sau: NLĐ làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn dưới 1 tháng từ ngày 1/1/2018 trở đi; người hoạt động không chuyên trách ở thôn, ấp, bản, sóc, làng, tổ dân phố, khu, khu phố; người lao động giúp việc gia đình; người tham gia các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ không hưởng tiền lương; thành viên không hưởng tiền lương, tiền công làm việc trong HTX, Liên hiệp HTX; nông dân, NLĐ tự tạo việc làm bao gồm những người tự tổ chức hoạt động lao động để có thu nhập cho bản thân và gia đình; NLĐ đã đủ điều kiện về tuổi đời nhưng chưa đủ điều kiện về thời gian đóng để hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về BHXH.
Theo quy định tại Khoản 1, Điều 5 Nghị định số 134/2015/NĐ- CP ngày 29/12/2015 của Chính phủ: “Thời gian tính hưởng chế độ hưu trí là tổng thời gian đã đóng BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện, không bao gồm thời gian đã tính hưởng BHXH một lần”.
Mức đóng: Bằng 22% mức thu nhập tháng do NLĐ lựa chọn để đóng, mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH tự nguyện thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần lương cơ sở (hiện tại thấp nhất là 700.000 đồng/tháng, cao nhất là 27.800.000 đồng/tháng).
Về phương thức đóng: Có thể lựa chọn đóng hàng tháng; đóng 3 tháng/lần; đóng 6 tháng/ lần; đóng 12 tháng/lần và đóng 1 lần cho nhiều năm về sau nhưng không quá 5 năm/lần.
Điều kiện hưởng: Khi có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên; đủ 55 tuổi đối với nữ, 60 tuổi đối với nam. Hưởng BHXH 1 lần khi có đủ điều kiện về tuổi nhưng chưa đủ 20 năm đóng BHXH mà không tiếp tục tham gia BHXH.
Trần Minh
Tuyên bố trách nhiệm: Bài viết được lấy nguyên văn từ nguồn tin nêu trên. Mọi thắc mắc về nội dung bài viết xin liên hệ trực tiếp với tác giả. Chúng tôi sẽ sửa, hoặc xóa bài viết nếu nhận được yêu cầu từ phía tác giả hoặc nếu bài gốc được sửa, hoặc xóa, nhưng vẫn bảo đảm nội dung được lấy nguyên văn từ bản gốc.