Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP) cho biết tháng 4, xuất khẩu cá tra tăng ở 3 thị trường gồm Trung Quốc (gồm Hong Kong), Singapore và Anh, trong đó bán hàng sang Singapore tăng 3 con số. Tăng mạnh nhất là Singapore với tổng giá trị xuất khẩu tháng 4 đạt 7,3 triệu USD, tăng 127% so với cùng kỳ năm ngoái. Sự phục hồi trong nhu cầu của các thị trường này giúp xoa dịu phần nào lo ngại của doanh nghiệp xuất khẩu cá tra về tác động của dịch Covid-19.
Ngược lại, xuất khẩu sang 2 thị trường tiêu thụ lớn nhất khu vực Đông Nam Á là Thái Lan và Malaysia đều giảm 30 - 31%. Tính chung cả khu vực ASEAN, xuất khẩu đạt hơn 13,7 triệu USD, vẫn giảm 8,3% so với cùng kỳ năm ngoái. VASEP cho rằng ASEAN vẫn là thị trường tiềm năng cho các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra hậu Covid-19, với nhu cầu được dự báo phục hồi từ tháng 6 khi các thị trường lớn đang lên kế hoạch gỡ bỏ hoặc tiếp tục nới lỏng lệnh phong tỏa.
Bộ Y tế Singapore cho biết nước này sẽ gỡ bỏ lệnh phong tỏa theo 3 giai đoạn bắt đầu từ 2/6, trong đó tập trung tái khởi động các hoạt động kinh tế quan trọng và rủi ro thấp. Tại Thái Lan, Trung tâm Quản lý dịch bệnh Covid-19 cho biết nước này sẽ thực hiện giai đoạn 3 của kế hoạch nới lỏng lệnh phong tỏa vào ngày 1/6, trong đó chỉ những ngành có rủi ro cao như câu lạc bộ đêm hay yêu cầu tiếp xúc vật lý phải đóng cửa. Trong khi đó, Malaysia cũng cho phép mở cửa lại đối với hầu hết lĩnh vực từ ngày 4/5.
Nguồn số liệu: VASEP.
Với thị trường Trung Quốc (gồm Hong Kong), từ cuối tháng 2, xuất khẩu bắt đầu phục hồi nhờ các nhà máy chế biến của Trung Quốc quay trở lại làm việc. Xuất khẩu sang Trung Quốc (gồm Hong Kong) tăng 20,1% và đạt gần 48 triệu USD trong tháng 4.
Tháng 4, khách hàng bắt đầu nhập khẩu trở lại nhưng chủ yếu để trữ hàng vì lo ngại không thể nhập thêm nếu Việt Nam thực hiện cách ly xã hội trong thời gian không xác định. Hơn nữa, sau khi mở cửa lại, người dân Trung Quốc vẫn còn tâm lý lo sợ khi ăn bên ngoài hoặc nhiều nhà hàng còn đóng cửa sau đại dịch, dẫn tới sức tiêu thụ tại kênh này chậm do người mua chủ yếu qua hệ thống trực tuyến hoặc siêu thị. Ngoài ra, một số khách hàng Trung Quốc cũng đề nghị giảm giá mua.
Với Mỹ, sau khi tăng 26,4% vào tháng 3, xuất khẩu tháng 4 lại giảm 20,7% so với cùng kỳ năm trước. Hiện Mỹ vẫn là ổ dịch Covid-19 lớn nhất thế giới nên hoạt động sản xuất gặp rất nhiều khó khăn. Các nhà máy chế biến thực phẩm, thủy sản đều khó khăn về lao động.
Nhu cầu cá tra tại Mỹ được dự báo tăng trở lại trong thời gian tới bởi các bang tại Mỹ đang dần mở cửa trở lại và Bộ Thương mại Mỹ giảm 89% thuế chống bán phá giá đối với cá tra, basa trong đợt rà soát lần thứ 15. Cụ thể, mức thuế áp dụng cho một số doanh nghiệp đã tham gia trả lời bản câu hỏi và hợp tác với cơ quan này là 0,15 USD/kg. Các doanh nghiệp không hợp tác nhận mức thuế 2,39 USD/kg.
Sau Trung Quốc, EU là thị trường thứ hai bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19, nhất là tại các thị trường tiêu thụ lớn cá tra của Việt Nam như Italia, Tây Ban Nha và Anh... Mặc dù một số quốc gia dần tái mở cửa kinh tế trong tháng 4, sức mua cá tra Việt Nam vẫn yếu. Sự đình trệ kinh doanh khiến các nhà phân phối thủy sản phải giảm giá, ảnh hưởng đến giá thủy sản nhập khẩu.
Xuất khẩu sang thị trường này đạt 11,8 triệu USD, tiếp tục giảm 34,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, bán hàng sang các thị trường tiêu thụ lớn như Hà Lan, Đức, Bỉ đều giảm hai con số. Riêng xuất khẩu sang Anh tăng 20,3%.
Ngoài ra, xuất khẩu sang các thị trường chính ở châu Mỹ Latin như Mexico, Brazil và Colombia lần lượt giảm 71%, 86,7% và 82,6% so với cùng kỳ năm ngoái trong tháng 4.
Nguồn số liệu: VASEP.
Như vậy, xuất khẩu cả tháng 4 đạt hơn 115,4 triệu USD, giảm 19,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Theo dự đoán của VASEP, trong bối cảnh tình hình dịch bệnh Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp tại các thị trường tiêu thụ lớn như Mỹ, EU, Brazil…, xuất khẩu cá tra sang hầu hết thị trường lớn đều chưa thể tăng so với cùng kỳ năm trước ít nhất cho tới hết quý II, dù hàng tồn kho ở một số quốc gia nhập khẩu chính hiện ở mức thấp.
Theo ông Trần Đình Luân, Tổng cục trưởng Tổng Cục Thủy sản, ngành hàng cá tra có khả năng phục hồi hoàn toàn từ quý III, riêng thị trường Trung Quốc có thể phục hồi vào cuối tháng 5. Vì vậy, doanh nghiệp được khuyến cáo cần có kịch bản điều tiết sản xuất để tránh xảy ra tình trạng thiếu nguyên liệu phục vụ chế biến và xuất khẩu.
Về giá, kể từ đầu tháng 4 đến nay, thị trường cá tra nguyên liệu trong nước giao dịch trầm lắng hơn do đơn hàng từ hầu hết thị trường đều sụt giảm. Giá bán buôn tại Đồng bằng sông Cửu Long giảm 500 đồng so với tháng trước xuống khoảng 18.000 đồng/kg đối với cá tra loại I (700-900g/con), theo báo cáo tháng 4 của Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản. Nhu cầu bắt cá nguyên liệu trên thị trường ở mức thấp, các công ty lớn hầu như không bắt cá ngoài mà chủ yếu đang bắt trong hệ thống liên kết.