Các nhà đầu tư hưởng lợi lớn khi được tiếp cận nguồn vốn lớn với nhiều chương trình ưu đãi hơn khi các công ty chứng khoán gọi vốn khủng từ các đối tác quốc tế. Trong khi đó cổ đông được lợi khi hoạt động kinh doan vốn đem về nguồn lãi khủng.
Trong hơn 2 năm trở lại đây, chứng khoán trở thành kênh đầu tư thu hút được lượng lớn người dân quan tâm và tham gia. Theo dữ liệu công bố, mỗi tháng thị trường Việt Nam có hàng trăm nghìn tài khoản giao dịch chứng khoán được mở.
Đơn cử trong tháng 3 vừa qua, Việt Nam có thêm 271.619 tài khoản giao dịch chứng khoán mới, đưa tổng số tài khoản trên thị trường tiến sát ngưỡng 5 triệu. Ước tính lượng tài khoản giao dịch chứng khoán vượt ngưỡng 5% dân số cả nước.
Thanh khoản duy trì mức hàng tỷ USD mỗi phiên khiến nhu cầu vốn của thị trường luôn ở mức cao. Quay trở lại giai đoạn thị trường bắt đầu bùng nổ, câu chuyện margin từng rất nóng trong nửa cuối năm 2020. Thậm chí, khi nhen nhóm thông tin một công ty chứng khoán nào đó hạ tỷ trọng cho vay ký quỹ có thể khiến thị trường chao đảo.
Căn nguyên câu chuyện "căng margin" đến từ sự tăng trưởng bất ngờ về thanh khoản, nhu cầu về vốn vì thế mà dâng cao. Trong khi đó, hoạt động tăng vốn chỉ được một số công ty lớn trên thị trường quan tâm, đơn cử nhóm SSI, Mirae Asset.
Sang giai đoạn 2020 – 2021, hoạt động vốn của các đơn vị được đẩy mạnh nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường. Song song với nâng vốn điều lệ, huy động vốn từ các định chế tài chính được các công ty chứng khoán tập trung. Thống kê sơ bộ cho thấy các tổ chức ngoại đã giải ngân thêm hàng tỷ USD vào TTCK Việt Nam thông qua các công ty chứng khoán. Giá trị hợp đồng tài trợ vốn liên tục đẩy lên cao nhất từ trước đến nay.
Trong hai lần giải ngân gần đây, nhóm tổ chức Đài Loan đại diện là Union Bank of Taiwan (UBOT) đã rót vốn hàng trăm triệu USD cho Chứng khoán SSI. Tháng 3 vừa qua, SSI tiếp tục thông báo giá trị hợp đồng vốn với nhóm UBOT và Taishin International Bank lên tới 148 triệu USD (gần 3.400 tỷ đồng).
Trong khi nhiều công ty chứng khoán được các ngân hàng rót vốn với vị thế thành viên trong hệ sinh thái, nhiều đơn vị tư nhân trong ngành cũng "bắt tay" với các nhà băng để nâng cao năng lực về vốn trong hoạt động kinh doanh. Riêng với SSI, công ty đẩy mạnh nguồn vốn tín chấp nước ngoài và liên tục tiếp cận được nguồn vốn khủng, kỷ lục về giá trị trong ngành.
Sau cuộc đua huy động vốn của các công ty chứng khoán, giá trị cho vay margin của thị trường liên tiếp thiết lập đỉnh mới. Lần đầu tiên trên thị trường xuất hiện công ty chứng khoán cung cấp vốn cho nhà đầu tư giao dịch lên đến gần 1 tỷ USD. Tính đến cuối tháng 3, giá trị cho vay ký quỹ tại SSI duy trì trên ngưỡng 20.000 tỷ đồng.
Như vậy có thể thấy rằng, "cơn khát" margin của thị trường đã được giải tỏa phần nào sau những thương vụ huy động vốn khủng. Nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán không còn phải chịu cảnh "xếp hàng" để có thể sử dụng margin trong bối cảnh công ty chứng khoán đã hết "room" cho vay. Bất cứ khi nào nhà đầu tư có nhu cầu về vốn đều được đáp ứng.
Không chỉ thay đổi về lượng, nhà đầu tư trên thị trường còn được hưởng lợi khi các công ty chứng khoán tạo ra các "game" thay đổi về chất trong hoạt động margin. Những chương trình giảm lãi suất, hơn cả là miễn phí lãi vay margin từ các công ty chứng khoán xuất hiện ngày một nhiều hơn.
Vị thế là công ty lớn nhất thị trường, SSI từng "chơi lớn" cuối năm 2021 khi tung ra 2.000 tỷ đồng để miễn lãi vay margin trong 5 ngày đầu cho nhà đầu tư. Trước đó, công ty chứng khoán này từng tung ra gói cho vay với lãi suất 9%, mức khá cạnh tranh trong ngành chứng khoán.
Không riêng nhà đầu tư cá nhân, các tổ chức trên thị trường cũng sẽ có một kênh tiếp vốn mạnh hơn khi có nhu cầu. Như vậy có thể thấy rằng nhà đầu tư đã được hưởng lợi đáng kể khi năng lực vốn của các công ty chứng khoán được nâng lên.
Kết quả kinh doanh vốn một số công ty chứng khoán năm 2021. Nguồn:Theo báo cáo tài chính năm 2021
Tuy vậy, từ góc độ của những định chế tài chính cấp vốn, cổ đông công ty và ban lãnh đạo, hiệu quả từ các hoạt động vốn của các công ty mới là điều đáng được quan tâm. Trong năm 2021, thu từ cho vay và phải thu của SSI đạt 1.571 tỷ đồng, cao nhất trong nhóm chứng khoán. So với năm 2020, doanh thu từ cho vay của công ty này năm 2021 gấp 3 lần.
Xét về lợi nhuận, một hoạt động được phân bổ tỷ trọng lớn nguồn vốn vay đó là nghiệp vụ kinh doanh vốn. Trong năm ngoái, Chứng khoán SSI báo lãi hơn 463 tỷ đồng từ hoạt động kinh doanh vốn, cao hơn so với nhóm dẫn sau là HSC (431 tỷ đồng), VNDirect (375 tỷ đồng) và Bản Việt (401 tỷ đồng).