Đã tròn một tháng qua Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đã không thể gọi vốn thành công ở kênh trái phiếu.
Theo cập nhật từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (NHX), hoạt động phát hành trái phiếu Chính phủ bảo lãnh (TPCPBL) của NHCSXH liên tiếp có các phiên gọi thầu thất bại trong một tháng trở lại đây.
Gần nhất, ngày 02/8, NHCSXH gọi thầu 3.000 tỷ đồng TPCPBL các kỳ hạn từ 3 năm đến 15 năm. Kết quả, phiên đấu thầu thất bại. Lũy kế từ đầu năm, NHCSXH mới chỉ huy động thành công 5.000 tỷ đồng TPCPBL.
Phiên gọi thầu nói trên nối dài chuỗi thất bại từ phiên ngày 04/7/2022 đến nay. Đây cũng là quãng thời gian lãi suất biến động mạnh trên các thị trường, cũng như Ngân hàng Nhà nước liên tiếp có những điều chỉnh trong điều tiết nguồn hệ thống ngân hàng, gián tiếp tác động đến lãi suất trên thị trường liên ngân hàng.
Nhà điều hành chính sách tiền tệ đã trở lại phát hành tín phiếu để hút bớt tiền về, lãi suất liên ngân hàng đồng loạt tăng rất mạnh trong vòng một tháng qua, đặc biệt ở các kỳ hạn ngắn. Lãi suất VND trên thị trường này các kỳ hạn ngắn qua đêm và 1-2 tuần đều đã đồng loạt tăng mạnh lên trên 4%/năm.
Diễn biến trên phản ánh thanh khoản hệ thống ngân hàng không còn dồi dào như trước. Và ngay sau đó Ngân hàng Nhà nước đã phải trở lại liên tiếp bơm ròng lượng tiền lớn qua thị trường mở (OMO), và đáng chú ý là chuyển từ đấu thầu khối lượng sang đấu thầu lãi suất; lãi suất OMO theo đó cũng tăng vọt từ 0,25%/năm lên tới trên 4%/năm.
Trong những biến động trên, hoạt động gọi vốn của NHCSXH qua phát hành TPCPBL liên tiếp thất bại. Ở phiên gọi thầu gần nhất, lãi suất đặt thầu ở kỳ hạn 3 năm đã “đòi” 3,5%/năm thay vì các mức dễ chịu huy động thành công trước đây.
Phiên gọi thầu thành công gần nhất của NHCSXH là vào ngày 27/6/2022, khi huy động thành công 800/3.500 tỷ đồng TPCPBL gọi thầu; nhưng nếu xét theo tỷ lệ trúng thầu thì cũng không hẳn thành công khi chỉ đạt 23%. Ở phiên đó, lãi suất trúng thầu kỳ hạn 3 năm ở 2,4%/năm, mà như trên, phiên thất bại vừa qua lãi suất đặt thầu thấp nhất “đòi” tới 3,5%/năm.
Đến thời điểm này NHCSXH mới chỉ huy động được 5.000 tỷ đồng qua gọi thầu TPCPBL lũy kế từ đầu năm nay, chủ yếu gọi được trong nửa đầu năm.
Không riêng NHCSXH, hoạt động gọi thầu của Kho bạc Nhà nước (KBNN) qua phát hành TPCP suốt thời gian qua cũng gần như thất bại nếu xét theo tỷ lệ trúng thầu và huy động được. Và qua nửa đầu năm 2022 đầu mối này mới chỉ đạt 17% kế hoạch năm.
Những diễn biến trên cho thấy thị trường tiền tệ và bối cảnh đã không còn thuận lợi, đã có nhiều thay đổi chỉ qua nửa đầu năm nay. Điều này đặt ra một thực tế mà cả NHCSXH và KBNN phải đối diện: rất khó để lặp lại kết quả tốt nhất lịch sử trong giai đoạn 2020-2021, khi vừa huy động được khối lượng lớn, vừa kéo được kỳ hạn rất dài, lại vừa chỉ phải trả lãi suất rất thấp.
NHCSXH được thành lập để thực hiện chính sách tín dụng ưu đãi đối với người nghèo và các đối tượng chính sách khác.
Hoạt động của NHCSXH không vì mục đích lợi nhuận, được Nhà nước bảo đảm khả năng thanh toán, tỷ lệ dự trữ bắt buộc bằng 0%, không phải tham gia bảo hiểm tiền gửi, được miễn thuế và các khoản phải nộp ngân sách Nhà nước.
NHCSXH được thực hiện các nghiệp vụ: huy động vốn, cho vay, thanh toán, ngân quỹ và được nhận vốn uỷ thác cho vay ưu đãi của chính quyền địa phương, các tổ chức kinh tế, chính trị - xã hội, các hiệp hội, các hội, các tổ chức phi Chính phủ, các cá nhân trong và ngoài nước đầu tư cho các chương trình dự án phát triển kinh tế xã hội.
Đây là một trong những công cụ đòn bẩy kinh tế của Nhà nước nhằm giúp hộ nghèo và đối tượng chính sách có điều kiện tiếp cận vốn tín dụng ưu đãi để phát triển sản xuất, tạo việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện điều kiện sống, vươn lên thoát nghèo, góp phần thực hiện chính sách phát triển kinh tế gắn liền với xóa đói, giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội…