Ngày 3/10, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Lào Cai đã ban hành cáo trạng để truy tố các bị can ra trước tòa về các tội “vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên”, “rửa tiền” và “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thi hành công vụ” trong vụ án khai thác quặng trái phép xảy ra tại thôn 2, xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai.
Nhà máy hóa chất của Công ty TNHH MTV Hóa chất Đức Giang Lào Cai tại Khu công nghiệp Tằng Loỏng, huyện Bảo Thắng, Lào Cai. Ảnh: ND
Không bị xử lý hình sự vì không biết là khai thác quặng apatit trái phép
Cáo trạng cho biết: Ngày 14/3/2023, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT), Công an tỉnh Lào Cai đã ra Quyết định trưng cầu giám định số 41/QĐ-CSKT, trưng cầu Sở Tài chính tiến hành giám định về tài chính để xác định số tiền lợi nhuận mà Công ty TNHH Phốt pho vàng Việt Nam và Công ty Cổ phần Hóa chất Đức Giang Lào Cai (nay là Công ty TNHH MTV Hóa chất Đức Giang Lào Cai) thu được từ việc ký hợp đồng mua bán quặng của Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Lilama (Công ty Lilama).
Ngày 5/5/2023, Sở Tài chính tỉnh có Văn bản số 918/STC-QLG&TSC thông báo về việc không đủ cơ sở thực hiện giám định tư pháp về tài chính theo quy định đối với các nội dung trưng cầu tại Quyết định số 41/QĐ- CSKT ngày 14/3/2023.
Căn cứ kết luận giám định của Bộ Tài nguyên và Môi trường, ngày 26/6/2023, Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Lào Cai đã ra Yêu cầu định giá tài sản số 619/YC-ĐGTS, yêu cầu Hội đồng Định giá tài sản trong tố tụng hình sự tỉnh Lào Cai xác định trị giá của các loại quặng apatit loại I, loại II, loại II có trong diện tích 3,77ha thuộc Khai trường 18, tại thôn 2, xã Đổng Tuyển, TP Lào Cai mà UBND tỉnh Lào Cai cho phép Công ty Lilama khai thác và tiêu thụ trái phép trong quá trình thi công dự án khách sạn, nhà hàng.
Ngày 6/7/2023, Hội đồng Định giá tài sản trong tố tụng hình sự tỉnh Lào Cai đã ban hành Kết luận định giá tài sản số 113/KL - HDĐG, kết luận số quặng apatit mà Công ty Lilama đã khai thác là 1.589.035 tấn quặng apatit các loại có trị giá 689,29 tỷ đồng.
Cáo trạng cho biết: Đối với Công ty TNHH Phốt pho vàng Việt Nam và Công ty Hóa chất Đức Giang Lào Cai quá trình điều tra xác định tại thời điểm xảy ra vụ án đều không biết việc Nguyễn Mạnh Thừa, Giám đốc Công ty Lilama khai thác quặng apatit tại thôn 2, xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai là trái phép nên cơ quan điều tra không đề cập xử lý.
Công ty Hóa chất Đức Giang Lào Cai đã mua bao nhiêu quặng apatit từ Công ty Lilama?
Theo kết luận điều tra trước đó của Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Lào Cai: Nhận được Báo cáo số 1024/STNMT-KS của Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT), ngày 25/6/2014, bị can Ngô Đức Hoàng, chuyên viên Văn phòng UBND tỉnh Lào Cai có phiếu trình Thường trực UBND tỉnh về việc cho phép Công ty Lilama tiêu thụ quặng apatit và gửi kèm theo Văn bản số 1024 của Sở TNMT và Văn bản dự thảo số 2594. Trong phiếu trình, bị can Ngô Đức Hoàng có báo cáo đề nghị UBND tỉnh xem xét nội dung đề xuất của Sở TNMT cho Công ty Lilama cung cấp 30.000 tấn quặng apatit thu gom được trong quá trình thi công san gạt mặt bằng thực hiện dự án khách sạn nhà hàng tại thôn 2, xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai cho các nhà máy chế biến sâu trên địa bàn tỉnh để tháo gỡ khó khăn về tài chính cho doanh nghiệp...
Khi nhận được phiếu trình và các tài liệu gửi kèm, ông Phạm Toàn Thắng, Phó Chánh Văn phòng UBND tỉnh Lào Cai có ý kiến “nhất tri đề xuất của chuyên viên, trình Thường trực xem xét". Bị can Nguyễn Thanh Dương có ý kiến "đồng ý đề xuất của chuyên viên Văn phòng". Bị can Doãn Văn Hưởng có ý kiến bút phê tại phiếu trình nội dung: “Anh Dương, Phó Chủ tịch, giải quyết trên cơ sở hưởng ưu tiên với Công ty Apatit. Nếu thực sự không có nhu cầu tiêu thụ thì tổng hợp đề xuất liên ngành. Đảm bảo giám sát và trách nhiệm về thực hiện luật quản lý về khoảng sản".
Sau khi có ý kiến bút phê của bị can Doãn Văn Hưởng tại phiếu trình ngày 25/6/2014, căn cứ vào báo cáo đề xuất của Sở TNMT tại Văn bản số 1024, ngày 9/7/2014 bị can Nguyễn Thanh Dương đã ký Văn bản số 2594/UBND-CN trong đó đồng ý cho Công ty Lilama được liên hệ và cung cấp số quặng apatit (30.000 tấn) trên cho các cơ sở tuyển khoảng, chế biến sâu tại Khu công nghiệp Tằng Loỏng (nhà máy tuyển, phốt pho, phân lân) để quản lý sử dụng theo quy định và có gửi Văn bản số 2594 cho Thường trực Tỉnh ủy và Thường trực UBND tỉnh Lào Cai để báo cáo.
Căn cứ vào Văn bản số 2594/UBND-CN ngày 09/7/2014 của UBND tỉnh Lao Cai, bị can Nguyễn Mạnh Thừa, Giám đốc Công ty Lilama đã thoả thuận, thương thảo và ký hợp đồng bán quặng apatit khai thác trái phép cho Công ty TNHH Phốt pho Vàng Việt Nam và Công ty Cổ phần Hoá chất Đức Giang Lào Cai, cụ thể như sau:
Ngày 5/8/2014, bị can Nguyễn Mạnh Thừa và ông Nguyễn Quốc Trung, Giám đốc Công ty Cổ phần Hoá chất Đức Giang Lào Cai đã ký Hợp đồng mua bán số 05082014/DLC - LLM với nội dung Công ty Lilama bán quặng apatit cho Công ty Cổ phần Hoá chất Đức Giang Lào Cai với số lượng apatit loại 1 cục là 15.000 tấn và quặng apatit loại 1 bột với số lượng xác định khi giao quặng 1 cục; đơn giá (đã bao gồm thuế GTGT, cước vận chuyển, thuế tài nguyên, phí môi trưởng và giao hàng tại kho của bên mua) là: quặng apatit loại 1 cục: 1.400.000 đ/tấn, quặng apatit loại 1 bột: 700.000 đ/tấn.
Ngày 11/8/2014, bị can Nguyễn Mạnh Thừa và ông Nguyễn Quốc Trung, Giám đốc Công ty Cổ phần Hoá chất Đức Giang Lào Cai tiếp tục ký Phụ lục Hợp đồng số 01/DCL - LLM, trong đó điều chỉnh số lượng quặng apatit loại 1 Công ty Lilama cung cấp thêm cho Công ty Cổ phần Hoá chất Đức Giang Lào Cai là 5.000 tấn + - 10%.
Thực hiện các hợp đồng đã ký kết, từ ngày 5/8/2014 đến ngày 10/8/2014, Công ty Lilama đã vận chuyển về Khu công nghiệp Tằng Loỏng và bán cho Công ty Cổ phần Hoá chất Đức Giang Lào Cai tổng số 19.833,64 tấn quặng apatit; trong đó: Quặng loại I cục là 14.421,04 tấn quặng loại 1 bột là 5.412,6 tấn với tổng giá trị (bao gồm cả thuế GTGT và cước vận chuyển) là 23,978 tỷ đồng (khối lượng quặng và giá trị thanh toán được thể hiện trong biên bản xác định sản lượng ngày 12/8/2014).
Công ty Lilama đã xuất cho Công ty Cổ phần Hoá chất Đức Giang Lào Cai 02 tờ hoá đơn GTGT với tổng giá trị ghi trong các hoá đơn là 23,978 tỷ đồng (bao gồm cả thuế GTGT). Ngày 26/8/2014, Công ty Cổ phần Hoá chất Đức Giang Lào Cai đã chuyển khoản thanh toán cho Công ty Lilama toàn bộ số tiền mua quặng là 23,978 tỷ đồng.
Tương tự, trong các ngày 24/7/2014 và 1/8/2014, bị can Nguyễn Mạnh Thừa, Giám đốc Công ty Lilama và ông Nguyễn Hoàng Thông, Giám đốc Công ty TNHH Phốt pho vàng Việt Nam đã ký hợp đồng mua bán quặng apatit năm 2014 (hợp đồng không ghi số) với nội dung Công ty TNHH Phốt pho vàng Việt Nam đồng ý mua quặng apatit loại 1 cục và loại 1 bột của Công ty Lilama với tổng khối lượng là 23.837,72 tấn quặng apatit với tổng giá trị (bao gồm cả thuế GTGT và cước vận chuyển) là 33,491 tỷ đồng.