Theo báo cáo của Hiệp hội Cá tra Việt Nam (VINAPA), diện tích thả nuôi, thu hoạch và sản lượng cá tra cả nước từ đầu năm 2023 đến nay đều tăng so với cùng kỳ năm 2022.
Cụ thể, đến ngày 31-10, diện tích nuôi mới là 5.319 ha (tăng hơn 85%), diện tích thu hoạch 3.663 ha (tăng trên 34%) và sản lượng đạt hơn 1,336 triệu tấn (tăng trên 61%), với năng suất trung bình 365 tấn/ha. Tuy nhiên, tổng kim ngạch xuất khẩu cá tra tính đến ngày 15-10 lại giảm 30,4% so với cùng kỳ năm 2022, chỉ đạt 1.434 triệu USD.
Tại hội nghị đánh giá tình hình ngành cá tra năm 2023 và phương hướng, kế hoạch năm 2024 vừa tổ chức ở Đồng Tháp, ông Võ Hùng Dũng, Phó Chủ tịch VINAPA, cho rằng xuất khẩu cá tra của Việt Nam đã đạt đỉnh năm 2022 với trên 2,4 tỉ USD. Do đó, việc giảm kim ngạch xuất khẩu những năm sau đó là có thể đoán được.
"Cá tra Việt Nam vẫn xuất sang hơn 150 quốc gia và vùng lãnh thổ. Xét về cơ cấu thị trường xuất khẩu thì tỉ trọng đã dịch chuyển sang Trung Quốc. Nếu năm 2015, thị trường này chỉ chiếm 11% thì đến năm 2022 tăng lên khoảng 29%. Thị trường Mỹ tương đối ổn định, chiếm khoảng 20%; còn EU giảm do người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu, ảnh hưởng bởi lạm phát và xung đột Nga - Ukraine" - ông Dũng phân tích.
Theo ông Phan Hoàng Duy, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Xuất nhập khẩu Thủy sản Cần Thơ, dù không thể tránh khỏi nhưng vấn đề là phải biết khó khăn ở đâu, như thế nào để khắc phục. Chúng ta cần nhìn lại nguyên nhân chủ quan hơn là khách quan. Cái gốc vấn đề là cung - cầu, khi cung vượt cầu thì sẽ khó khăn ngay. Tại sao doanh nghiệp (DN) không giảm nguồn cung từ đầu mà lại đua nhau giảm giá?.
Cá tra dầu chính thức vào kênh phân phối hiện đại
"Tôi kỳ vọng nhu cầu tiêu thụ cá tra mạnh lên vào dịp Tết của Trung Quốc và mùa Giáng sinh của thị trường Mỹ. Còn thực tế, lúc này, DN nào cũng phải gồng mình để giữ người lao động, giữ sự ổn định" - ông Duy nhấn mạnh.
Khi DN gặp khó là lúc ngân hàng thể hiện vai trò đồng hành để vực dậy. Ông Lại Văn Bé Chín, Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh Đồng Tháp, cho hay các ngân hàng đã dành một gói 15.000 tỉ đồng cho các DN vay với lãi suất ưu đãi, thấp hơn 2% so với thị trường. Đến nay, có DN thủy sản ở Đồng Tháp đã tiếp cận được gói này. Về vốn cung ứng cho DN thủy sản, các ngân hàng đều bảo đảm.
Ông Trần Văn Hùng, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Hùng Cá (Đồng Tháp), cho rằng cá tra là mặt hàng lâu đời, phải được phát triển bền vững. Khó khăn là dĩ nhiên nhưng không vì thế mà nản. "Các hiệp hội, địa phương và bộ, ngành nên cùng nhau nhìn nhận thực tế, tìm cách tháo gỡ. Theo tôi, điều tiên quyết là cá tra phải đạt tiêu chuẩn xuất khẩu, song đến nay chúng ta vẫn chưa làm tốt" - ông thẳng thắn.
Từ thực tế diễn biến thị trường, VINAPA đánh giá việc xuất khẩu cá tra thời gian tới sẽ có nhiều thuận lợi song song với những khó khăn. Năm 2024, VINAPA sẽ tiếp tục vận động hội viên giữ vững các thị trường truyền thống, mở rộng thị trường mới. Hiệp hội sẽ tăng cường quảng bá, xúc tiến hình ảnh cá tra tại các thị trường chủ chốt như Mỹ, châu Âu, Trung Quốc nhằm tăng sức cạnh tranh…