Bộ GT-VT đã có văn bản chấp thuận chủ trương cho phép cảng Quốc tế Cái Mép (CMIT) và cảng Tân Cảng Cái Mép-Thị Vải (TCTT) nghiên cứu phương án hợp tác hình thành bến chung giữa 2 cảng như đề xuất của DN. Chủ trương này được đánh giá là rất cần thiết nhằm gia tăng năng lực đón các tàu container lớn vào Cái Mép-Thị Vải (CM-TV)
Việc kết nối chung bến cảng sẽ tạo thành một cầu bến dài 1.200m và tiếp nhận cùng lúc 3 tàu mẹ với chiều dài trên 350m. Trong ảnh: Bến cảng CMIT và TCTT nối dài.
Gia tăng năng lực đón tàu
Trong những năm qua, khu cảng CM-TV có tốc độ tăng trưởng sản lượng thông qua khá tốt ở mức 2 con số. Số lượng tàu mẹ cập các cảng đạt 33 chuyến/tuần, trong đó, 2 cảng CMIT và TCTT tiếp nhận tổng cộng 14 chuyến/tuần. Tuy nhiên, do mỗi cảng chỉ có 600m cầu tàu nên khi khai thác riêng lẻ chỉ có thể tiếp nhận 1 tàu mẹ với chiều dài tàu trên 350m, với khoảng 200m cầu tàu còn lại, mỗi cảng không thể tiếp nhận thêm 1 tàu container, chỉ có thể khai thác sà lan hoặc trong tình trạng nhàn rỗi.
Từ thực tế đó, Bộ GT-VT đã đồng ý cho 2 DN nghiên cứu phương án hợp tác hình thành bến chung. Điều này nhằm thực hiện chủ trương khuyến khích nghiên cứu, áp dụng các giải pháp nhằm khai thác hiệu quả kết cấu hạ tầng cảng biển, để tận dụng, phát huy tối đa hiệu quả hạ tầng bến cảng đã đầu tư. Đồng thời, thúc đẩy việc thu hút các tàu biển trọng tải lớn, giảm thời gian chờ đợi tàu vào làm hàng tại khu vực CM-TV.
Ông Nguyễn Xuân Kỳ, Tổng Giám đốc Cảng CMIT cho biết, việc kết nối bến chung sẽ có chiều dài 1.200m và có thể đón được 3 tàu một lúc. Đồng thời, hai cảng có hạ tầng kết cấu tương đồng, cùng cao trình bến, tuyến bến, khổ đường ray, kích cỡ nên kết nối chung sẽ tăng được năng lực khai thác của cả hai. Hiện 2 DN đang nghiên cứu phương thức kết nối chung một cách bài bản, chắc chắn nhất theo chỉ đạo của Bộ GT-VT.
Đánh giá cao về việc hai cảng biển kết nối bến chung, ông Trần Khánh Hoàng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cảng biển Việt Nam cho rằng, điều này sẽ khắc phục được vấn đề manh mún của cảng biển, tận dụng năng lực nhàn rỗi của hai cảng. Theo phân tích, hai cảng đều có năng lực nhàn rỗi nhưng không đủ để đón thêm một tàu. Bởi thế, nếu có thêm bến chung, công năng sử dụng của bến chung sẽ nhỏ hơn so với bến chính thức của hai cảng nhưng sẽ giải quyết được tình huống dư thừa chiều dài cầu bến. Trường hợp hai cảng đều kín tàu, có thể sử dụng bến chung để đón thêm một sà lan hay một tàu phù hợp.
5 năm trở lại đây, các hãng tàu trên thế giới đều đưa các tàu có kích cỡ dài trên 350 tàu ghé CM-TV. Trong ảnh: Tàu trọng tải lớn cập cảng TCIT.
Sớm hình thành bến cảng chung cho cụm CM-TV
Theo báo cáo của Sở GT-VT, khu vực CM-TV có 8 cảng container đang hoạt động với tổng chiều dài cầu cảng khoảng 5.200m. Tuy nhiên, việc quy hoạch cảng biển tồn tại hạn chế là trước đây, khi xây dựng cảng, các cảng container quốc tế khu vực CM-TV được thiết kế với cầu cảng dài khoảng 600m, phục vụ 2 tàu kích thước 280m vào cảng cùng một thời điểm.
Trong khi đó, 5 năm trở lại đây các hãng tàu trên thế giới lại thường đưa các tàu cỡ lớn (có chiều dài từ 350m trở lên) vào cụm cảng CM-TV làm hàng để tiết giảm chi phí và không phải trung chuyển ở cảng thứ 3 nhằm rút ngắn hải trình. Do vậy, mỗi cầu cảng chỉ đáp ứng 1 tàu trọng tải lớn vào làm hàng.
Việc mỗi DN cảng quản lý 1 bến cảng nhỏ không chỉ gây khó khăn cho việc cùng lúc đón nhiều tàu trọng tải lớn, mà còn gây lãng phí về công suất của cầu cảng, trang thiết bị nhàn rỗi của nhau, hàng hóa luân chuyển giữa các cảng cạnh nhau vẫn phải đi vòng qua các cổng khác nhau làm gia tăng thời gian, chi phí…
Hiện nay, bến cảng CMIT có công suất hơn 1,1 triệu TEU và đã được Bộ GT-VT cho phép thử nghiệm tiếp nhận các tàu container trọng tải siêu lớn đến 214.000 tấn. Trong khi đó, cảng TCTT liền kề có khả năng đón tàu có trọng tải khoảng 160.000 DWT. Cảng được thiết kế với năng lực thiết kế thông qua hàng năm là 1,5 triệu TEU.
Từ thực tế nêu trên, để gia tăng năng lực khai thác cảng biển, các chuyên gia cảng biển cho rằng cần hình thành một “liên minh bến cảng” tại CM-TV.
Theo ông Lê Văn Thức, Giám đốc Cảng vụ Hàng hải Vũng Tàu, đặc điểm chung của các cảng trung chuyển có chiều dài cầu đáp ứng yêu cầu tối thiểu cho hai "tàu mẹ" cùng vào làm hàng. Do đó, CM-TV muốn hình thành cảng trung chuyển container quốc tế trước mắt cần tận dụng lợi thế của ba cảng liền kề là: SSIT, TCTT và CMIT (tổng chiều dài các cầu cảng đạt 1,8km); cao trình bến của cảng TCTT và CMIT là như nhau; phần lớn cẩu bờ của các cảng này có kích cỡ và tầm với gần tương đương nhau). Về lâu dài cần nghiên cứu, quy hoạch, đầu tư kết nối hệ thống cầu của các bến cảng: SSIT, TCTT, CMIT và cảng container Gemalink đang đầu tư xây dựng.
Để làm được điều này, Bộ GT-VT và Cục Hàng hải Việt Nam cần có cơ chế chính sách khuyến khích và làm “nhạc trưởng” để các cảng biển trong khu vực CM-TV có thể tạo thành “liên minh bến cảng” nhằm khai thác tối đa lợi thế trong việc đón tàu container cỡ lớn.