Những năm qua, Đồng Nai đã dành nhiều nguồn lực, thu hút đầu tư vào nước sạch. Nhờ đó, có 83% hộ gia đình được dùng nước sạch. Tuy nhiên, nếu tính riêng tỷ lệ hộ dân dùng nước máy thì còn rất khiêm tốn.
Thi công đường ống nước sạch tại P.Hòa Bình, TP.Biên Hòa. Ảnh: H.LỘC
Mục tiêu của tỉnh là nhanh chóng có nước sạch cho mọi người dân sử dụng để đảm bảo sức khỏe.
Nhiều đô thị vẫn thiếu nước sạch
Tính đến hết quý I-2023, tỷ lệ hộ dân tại các đô thị trên địa bàn tỉnh sử dụng nước sạch đạt gần 84%. Con số này tập trung ở một vài đô thị, nhiều đô thị vẫn thiếu hạ tầng, thiếu nước sạch.
TT.Long Giao (H.Cẩm Mỹ) là đô thị có tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch thấp nhất. Ông Lê Văn Tưởng, Phó chủ tịch UBND H.Cẩm Mỹ cho biết, nhiều năm nay huyện không kêu gọi được nhà đầu tư nước sạch. Năm 2021 mới có nhà đầu tư nước sạch. Tính đến thời điểm hiện tại, khoảng 500 hộ dân TT.Long Giao được cấp nước sạch, đạt khoảng 9% dân số.
Thống kê của UBND tỉnh, hiện tỷ lệ hộ dân toàn tỉnh sử dụng nước sạch (gồm 4 nguồn: nước máy, nước cấp nông thôn, nước qua thiết bị lọc hộ gia đình, nước giếng khoan) là gần 83%. Trong đó, tỷ lệ nước máy ở nông thôn đạt gần 35% và đô thị đạt gần 84%.
“TT.Long Giao nguồn nước ngầm khan hiếm, nước sạch nông thôn không đáp ứng đủ, còn nước sạch đô thị thì không có nhà đầu tư. Gần đây mới có nhà đầu tư nên tỷ lệ hộ dân được cấp nước vẫn còn thấp. Chúng tôi đang hỗ trợ nhà đầu tư để nâng số hộ dân thị trấn và các xã được cấp nước sạch” - ông Tưởng chia sẻ.
Tại TT.Trảng Bom (H.Trảng Bom), mặc dù có đường ống nước sạch đã nhiều năm nay nhưng tỷ lệ hộ dân được cấp nước sạch mới đạt hơn 40%. Nguyên nhân theo địa phương là nhiều tuyến đường mới có một bên có nước sạch; đường hẻm, khu dân cư đường ống phân phối nước sạch vẫn chưa tới.
Còn tại TP.Biên Hòa, có khoảng 101 ngàn người chưa được cấp nước sạch. Trong đó, P.Tam Phước, tỷ lệ hộ dân được dùng nước sạch mới 7% dân số, xã Long Hưng đạt 55% dân số...
Ông Đỗ Khôi Nguyên, Chủ tịch UBND TP.Biên Hòa cho biết, thành phố còn 3 phường, xã có tỷ lệ hộ dân sử dụng nước sạch thấp hơn mục tiêu nghị quyết của Tỉnh ủy. Đầu năm 2023, thành phố đã làm việc với Công ty CP cấp nước Đồng Nai về phương án cấp nước cho người dân. Tới đây, công ty sẽ đầu tư 2 dự án cấp nước cho P.Phước Tân, P.Tam Phước. Riêng xã Long Hưng, do quy hoạch phân khu chưa được phê duyệt nên thành phố kiến nghị làm dự án cấp nước tạm để người dân sớm có nước sạch.
Hiện nay, tỷ lệ cấp nước đô thị bình quân chung cả tỉnh gần đạt mục tiêu Nghị quyết của Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh nhiệm kỳ 2021-2025. Nhưng nhiều đô thị, tỷ lệ này còn thấp. Để tăng tỷ lệ hộ dân đô thị được cấp nước sạch, cần đầu tư dự án cấp nước và đường ống phân phối.
Giám đốc Sở Xây dựng Hồ Văn Hà cho biết, đã làm việc với các địa phương, đơn vị cấp nước về kế hoạch phát triển nước sạch cho đô thị. Công ty CP Cấp nước Gia Tân sẽ đầu tư dự án, công trình cấp nước sạch cho người dân 2 thị trấn là Long Giao và Dầu Giây. 9 đô thị còn lại (gồm 7 thị trấn và 2 thành phố), Công ty CP Cấp nước Đồng Nai và các công ty liên kết, trực thuộc có trách nhiệm thực hiện. Đơn vị nào không thực hiện được theo kế hoạch của tỉnh sẽ có hướng xử lý.
Thiếu nước sạch cho nông thôn
Nước sạch đang là vấn đề bức thiết của nhiều người dân nông thôn. Bởi lẽ, nước ngầm ngày càng suy giảm cả về lưu lượng lẫn chất lượng, nhu cầu sử dụng nước sạch của người dân ngày một tăng.
Xử lý nước sạch tại Nhà máy Nước Thiện Tân (TP.Biên Hòa). Ảnh: H.LỘC
Ông Nguyễn Hồng Phúc, xã Phước Thiền (H.Nhơn Trạch) kể, khu vực ấp Chợ nguồn nước ngầm bơm lên có mùi hôi dầu. Ông và nhiều hộ dân muốn chuyển sang dùng nước máy nhưng chi phí đường ống lớn quá (khoảng 10 triệu đồng/hộ). Ông Phúc kiến nghị nhà nước hỗ trợ theo hình thức nhà nước và nhân dân cùng làm để người dân giảm gánh nặng, sớm được dùng nước sạch.
Cùng chia sẻ về vấn đề này, ông Phạm Đình Khánh, xã Xuân Tây (H.Cẩm Mỹ) cho biết, 4 xã: Xuân Đông, Xuân Tây, Lâm San, Sông Ray vào mùa khô nước ngầm rất khan hiếm. Nhà này phải dùng ké nước nhà khác. Người dân nghe nói có dự án cấp nước sạch cho 4 xã nhưng đến nay vẫn chưa thấy triển khai.
Trái với bức thiết của người dân, các công trình cấp nước nông thôn chỉ hoạt động đạt khoảng 48% công suất so với thiết kế do chất lượng nguồn nước cấp không ổn định, nhiều công trình không có thiết bị xử lý.
Phó chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Phi cho biết, thời gian qua, ngân sách tỉnh đã đầu tư gần 2 ngàn tỷ đồng cho hơn 80 công trình nước sạch nông thôn. Nhờ đó, tỷ lệ người dân được sử dụng nước sạch đạt khá cao, khoảng 83%. Tuy nhiên, các công trình nước sạch nông thôn công suất hoạt động dưới 50%, đây là sự lãng phí trong sử dụng nguồn lực. UBND tỉnh đã yêu Sở NN-PTNT rà soát, đánh giá tổng thể các công trình để có phương án xử lý phù hợp.
Giải pháp ưu tiên của tỉnh hiện nay là mở rộng đấu nối đưa nước máy về vùng nông thôn. Chỉ đầu tư mới một số công trình cấp nước nông thôn cho vùng sâu, vùng xa mà nước máy không tới được; nâng cấp các công trình để khai thác hiệu quả.
Ủy viên Ban TVTU, Chủ tịch HĐND tỉnh Thái Bảo trong buổi tiếp xúc cử tri chuyên đề nước sạch ngày 17-5 vừa qua cho rằng, nước sạch rất quan trọng với đời sống và sức khỏe của người dân. Mục tiêu của tỉnh không chỉ là 85% hay 90% mà mọi người dân được dùng nước sạch. UBND tỉnh cần xây dựng chiến lược để khai thác, sử dụng nguồn nước hiệu quả. Bên cạnh đó, bố trí ngân sách thanh lý hoặc nâng cấp các công trình cấp nước nông thôn hiện hữu. Các doanh nghiệp có trách nhiệm cùng với tỉnh nâng cao tỷ lệ người dân dùng nước sạch.
Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy NGUYỄN HỒNG LĨNH:
Cần có chiến lược phát triển nước sạch
Đồng Nai phải có chiến lược nước đến năm 2030, tầm nhìn năm 2045. Chiến lược này phải gắn với quy hoạch tỉnh, quy hoạch cấp huyện và đảm bảo nước sạch cho mọi người dân. Trong tháng 7-2023, Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh trình cho Thường trực chiến lược nước sạch. Sau khi Thường trực có ý kiến, cấp ủy các địa phương phải có kế hoạch, giải pháp tăng tỷ lệ người dân sử dụng nước sạch ít nhất bằng chỉ tiêu nghị quyết của Tỉnh ủy. Xem xét giải quyết kiến nghị của doanh nghiệp về quỹ đất, nguồn vốn và giá bán nước trên cơ sở đúng luật.
Giám đốc Công ty CP Cấp nước Đồng Nai NGUYỄN THỊ HỒNG:
Cần hỗ trợ thủ tục đất đai, nguồn vốn
Hiện nay, các dự án cấp nước có sử dụng đất của công ty đang gặp nhiều vướng mắc. Theo các văn bản hiện hành, đơn vị cấp nước được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với công trình cấp nước, tuy nhiên giữa các sở, ngành của tỉnh vẫn chưa thống nhất giao đất hay đấu thầu đất. Bên cạnh đó, các dự án công ty thực hiện chưa được hưởng chính sách hỗ trợ, ưu đãi trong đầu tư.
Công ty kiến nghị, các sở, ngành có hướng dẫn cụ thể đối với dự án cấp nước có sử dụng đất, tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi.
Giám đốc Công ty CP Cấp nước Gia Tân HOÀNG ANH TUẤN:
Cân nhắc điều chỉnh giá nước
Đầu tư vào nước sạch nông thôn chi phí rất lớn nhưng nhu cầu sử dụng của người dân lại không cao như đô thị. Công ty đang phát triển nước sạch về các huyện: Thống Nhất, Cẩm Mỹ, Định Quán, công suất khai thác mới đạt 15/40 ngàn m3/ngày đêm so với thiết kế. Để giải tỏa công suất, đẩy nhanh tốc độ bao phủ mạng lưới nước sạch nông thôn, công ty kiến nghị tỉnh cho điều chỉnh giá bán nước sạch. Mức giá công ty xây dựng là 10 ngàn đồng/m3, không có giá bậc thang.