Trong những thập kỷ tới, hydro xanh sẽ đóng vai trò chính trong việc khử carbon cho các ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng, bao gồm thép, hóa chất và nhiên liệu tổng hợp.
Chuyên gia Nicolas Crawford, thuộc Viện Nghiên cứu các vấn đề chiến lược quốc tế IISS (Anh) cho rằng, kế hoạch phát triển các ngành công nghiệp hydro xanh của những nền kinh tế mới nổi phải đối mặt với một loạt trở ngại về địa kinh tế, nhưng các cổ phần đang gia tăng có thể mở ra sự cạnh tranh về hỗ trợ cho những nỗ lực của ngành công nghiệp từ cả phía Trung Quốc và phương Tây.
Trong những thập kỷ tới, hydro xanh sẽ đóng vai trò chính trong việc khử carbon cho các ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng, bao gồm thép, hóa chất và nhiên liệu tổng hợp.
Hydro xanh được tạo ra bằng cách sử dụng năng lượng tái tạo để cung cấp năng lượng cho các máy điện phân phân tách các phân tử nước thành hydro và oxy. Các quốc gia bao gồm Brazil, Chile,
Mauritania, Morocco và Namibia - với công suất năng lượng tái tạo cao ở các khu vực ven biển có mật độ dân cư thưa thớt - do đó có lợi thế là nhà sản xuất hydro xanh.
Các nền kinh tế mới nổi này hy vọng sẽ phát triển các cụm công nghiệp có tầm toàn cầu về sản xuất hydro xanh và các ngành công nghiệp hạ nguồn. Nhưng một số yếu tố, bao gồm các khoản trợ cấp của Mỹ đối với hydro xanh được sản xuất trong nước, khó khăn trong việc đảm bảo tài chính cho dự án và sự phản đối của các nền kinh tế tiên tiến đối với các ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng ở nước ngoài, sẽ làm chậm sự phát triển của các nền kinh tế mới nổi với tư cách là những người chơi chính trong ngành, ngay cả khi nhu cầu toàn cầu tăng lên nhanh chóng trong những năm tới.
Mỹ đã đưa ra các khoản trợ cấp lớn để hỗ trợ ngành công nghiệp hydro xanh của mình cho đến năm 2032 và điều này đang chứng tỏ là một trở ngại đáng kể đối với sự phát triển ngay lập tức của ngành tại các nền kinh tế mới nổi.
Đạo luật Giảm lạm phát năm 2022 đã đưa ra các khoản tín dụng sẽ cắt giảm chi phí sản xuất từ 4,5 USD xuống còn 1,5 USD cho mỗi kg hydro xanh tại các địa điểm sản xuất thuận lợi nhất của Mỹ, với số lượng tín dụng lớn nhất hiện có và trong vài năm tới. Đến năm 2030, các khoản trợ cấp tín dụng có thể làm cho việc sản xuất hydro xanh của Mỹ trở nên âm về chi phí.
Các công ty đầu tư vào sản xuất hydro xanh hoặc các ngành công nghiệp hạ nguồn đang ưu tiên đầu tư vào Mỹ để tận dụng tối đa các khoản trợ cấp. Điều này đã cản trở cả đầu tư vào sản xuất hydro xanh ở các nền kinh tế mới nổi và đầu tư vào các ngành công nghiệp hạ nguồn ở các thị trường chính của họ, chẳng hạn như châu Âu.
Nhiều dự án hydro xanh đang được triển khai cho các nền kinh tế mới nổi, nhưng tính đến giữa tháng 7/2023, không có dự án quy mô gigawatt (GW) nào đạt được quyết định đầu tư cuối cùng ở đó.
Các nền kinh tế mới nổi dựa vào nguồn tài chính nước ngoài cho các dự án hydro xanh vì không có khả năng tài chính tư nhân cũng như công cộng để hỗ trợ các dự án này trong nước. Các cơ sở sản xuất quy mô Gigawatt có chi phí lên tới 1 tỷ USD (và dự án Hyphen 3 GW theo kế hoạch ở Namibia dự kiến sẽ tiêu tốn 10 tỷ USD). Do đó, các nhà đầu tư nước ngoài và các nhà tài trợ sẽ đặt ra các điều khoản cho các dự án ở các nền kinh tế mới nổi.
Các quốc gia này ưu tiên tài trợ cho các dự án hydro xanh thông qua tài chính hỗn hợp từ các bên cho vay thương mại và ngân hàng phát triển, đặc biệt là vì sự tham gia của các ngân hàng phát triển có khả năng mang lại lợi ích lớn hơn cho cộng đồng địa phương, chẳng hạn như thông qua điện khí hóa hoặc khử mặn nước.
Ngân hàng Thế giới và Ngân hàng Phát triển Liên Mỹ đã thực hiện các khoản vay ban đầu cho các dự án hydro xanh thí điểm, nhưng họ chưa gia hạn các khoản vay cho các cơ sở quy mô công nghiệp. Các ngân hàng phát triển thiếu khẩu vị rủi ro để hỗ trợ ngành một cách rõ ràng.
Các nhà tài trợ thay thế, chẳng hạn như các công ty dầu mỏ quốc tế, sẽ theo đuổi các dự án hydro xanh ở các nền kinh tế mới nổi với các điều khoản thương mại nhiều hơn, với ít lợi ích hơn cho nền kinh tế địa phương. BP là một phần của các tập đoàn dự tính đầu tư vào hydro xanh ở Úc, Mauritania và Tây Ban Nha, và Shell đã xúc tiến một dự án ở Oman.
Trung Quốc là nhà sản xuất máy điện phân hydro lớn nhất thế giới, vì vậy họ có lý do chính đáng - cũng như khả năng tài chính - để hỗ trợ các dự án hydro xanh ở nước ngoài. Ngoài ra, Masdar, nhà đầu tư thuộc sở hữu nhà nước của Các Tiểu vương quốc Arập Thống nhất (UAE), có trụ sở tại Abu Dhabi, đang có những bước đột phá đầu tiên vào lĩnh vực hydro xanh.
Có một cuộc tranh luận đang nổi lên về việc liệu Liên minh châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc có khả thi hơn và có lợi hơn về mặt thương mại hay không để khử carbon cho các ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng của họ bằng cách chuyển hydro xanh đến các nhà máy của họ (nhập khẩu nhiên liệu từ các nền kinh tế mới nổi) hoặc bằng cách di chuyển các nhà máy của họ sang hydro xanh (di dời các ngành công nghiệp trong nước ra nước ngoài và nhập khẩu hàng hóa).
Việc nhập khẩu thép xanh và các mặt hàng khác được sản xuất tại các nền kinh tế mới nổi sẽ dễ dàng và rẻ hơn so với nhập khẩu hydro xanh. Nhưng việc di chuyển sản xuất thép, chẳng hạn, ra bên ngoài EU và Nhật Bản có thể gây tranh cãi về mặt chính trị. Do đó, những nỗ lực của các nền kinh tế tiên tiến nhằm giữ cho các ngành công nghiệp hạ nguồn ở lại bờ có khả năng cản trở tham vọng phát triển các cụm công nghiệp hydro xanh của các nền kinh tế mới nổi.
Những trở ngại này sẽ làm chậm nhưng không cản trở sự phát triển của sản xuất hydro xanh ở các nền kinh tế mới nổi, với kết quả là các cụm công nghiệp hydro có khả năng xuất hiện vài năm sau đó. Một khi thị trường hydro xanh trưởng thành ở các nền kinh tế tiên tiến và nhu cầu toàn cầu về hydro tăng lên, trường hợp đầu tư vào các quốc gia có rủi ro cao sẽ hấp dẫn hơn.
Hy vọng tốt nhất để các nền kinh tế mới nổi trở thành những nhân tố quan trọng trong ngành công nghiệp hydro xanh có thể là tầm quan trọng về địa kinh tế của ngành này tăng lên.
Trung Quốc và phương Tây sẽ muốn thiết lập các tiêu chuẩn cho thương mại hydro toàn cầu và trở thành những người chơi lớn trong ngành công nghiệp điện phân. Theo thời gian, điều này sẽ buộc họ phải nhận ra rằng họ bắt đầu các dự án ở các nền kinh tế mới nổi càng sớm thì cơ hội thực hiện các mục tiêu địa kinh tế này càng cao.