Thị trường tài sản mã hoá được thí điểm, mở ra cơ hội hoàn thiện khung pháp lý, mở rộng kênh huy động vốn và nâng cao tính minh bạch cho thị trường tài chính Việt Nam.

Nghị quyết 05 về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hoá được xem là một dấu mốc quan trọng, đánh dấu bước chuyển từ nhận thức sang hành động trong việc xây dựng khung chính sách cho loại hình tài sản mới này tại Việt Nam.

Theo TS. Phạm Nguyễn Anh Huy, Giảng viên cấp cao ngành Tài chính, Đại học RMIT Việt Nam, đây là lần đầu tiên Chính phủ xác lập một cơ chế thí điểm có định hướng, cho phép thử nghiệm, giám sát và đánh giá hoạt động phát hành, giao dịch, quản lý tài sản mã hoá trong một môi trường được kiểm soát. Cơ chế này sẽ góp phần lấp đầy khoảng trống pháp lý vốn tồn tại nhiều năm, đồng thời tạo hành lang để doanh nghiệp công nghệ, tổ chức tài chính và nhà đầu tư có thể tham gia thị trường một cách minh bạch và có trật tự hơn.

Ảnh minh hoạ.

Theo ông Huy, thời điểm ban hành nghị quyết này là “rất đúng lúc”. Trong khi nhiều nền kinh tế lớn như Singapore, Hàn Quốc hay Nhật Bản đã triển khai mô hình sandbox hoặc thí điểm thị trường tài sản số, việc Việt Nam khởi động chương trình thí điểm giúp tránh nguy cơ tụt lại phía sau trong cuộc đua hình thành năng lực quản lý và đổi mới tài chính.

Ông Huy cho rằng hệ sinh thái fintech trong nước đã đạt độ trưởng thành nhất định, nhận thức xã hội về tài sản số cũng đã được cải thiện và cơ quan quản lý hiện có đủ dữ liệu thực tiễn để tiến hành thử nghiệm có mục tiêu thay vì phản ứng bị động như trước.

Ở góc độ doanh nghiệp, thị trường tài sản mã hóa mở ra một kênh huy động vốn hoàn toàn mới. Khi các tài sản vật lý như bất động sản, dự án năng lượng hay quyền sở hữu trí tuệ được số hóa và chia nhỏ dưới dạng token, doanh nghiệp có thể tiếp cận nhiều nhóm nhà đầu tư, kể cả quốc tế, mà không cần phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn vốn vay ngân hàng hoặc phát hành cổ phiếu truyền thống. Việc “token hóa” tài sản giúp cải thiện thanh khoản, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và khuyến khích đổi mới tài chính trong khu vực tư nhân.

Với nhà đầu tư, lợi ích lớn nhất đến từ tính minh bạch và khả năng tiếp cận đa dạng loại hình tài sản. Giao dịch trên nền tảng blockchain cho phép truy xuất nguồn gốc và công khai dữ liệu, giảm rủi ro thông tin bất đối xứng. Cùng với đó, cơ chế công bố bản cáo bạch, quy trình giám sát và yêu cầu tuân thủ theo quy định mới sẽ góp phần nâng cao niềm tin, hướng thị trường đến chuẩn mực quốc tế về quản lý rủi ro và minh bạch hóa thông tin. Sự tồn tại của một thị trường tài sản mã hóa hợp pháp cũng đồng nghĩa với việc nhà đầu tư có cơ chế bảo vệ tốt hơn trong trường hợp xảy ra gian lận hoặc lừa đảo.

Tuy nhiên, để tham gia thị trường này một cách an toàn và bền vững, TS. Phạm Nguyễn Anh Huy cho rằng doanh nghiệp cần xác định đây không chỉ là một cơ hội về công nghệ mà còn là một quá trình tuân thủ pháp lý nghiêm ngặt. Việc tham gia thị trường tài sản mã hóa đòi hỏi doanh nghiệp phải xây dựng hệ thống quản trị và kiểm soát nội bộ rõ ràng, đặc biệt về quản lý rủi ro, chống rửa tiền và bảo vệ dữ liệu. Mọi tài sản dự kiến token hóa phải được chuẩn hóa hồ sơ pháp lý, định giá minh bạch và có sự liên kết pháp lý rõ ràng giữa token và quyền sở hữu tài sản cơ sở.

Cùng với việc chuẩn bị về pháp lý, doanh nghiệp cũng cần đầu tư vào năng lực kỹ thuật và hợp tác với các đối tác công nghệ uy tín để đảm bảo an toàn hạ tầng, lưu ký tài sản số và bảo mật hợp đồng thông minh. Việc công bố bản cáo bạch minh bạch, chính xác, có thể kiểm chứng được xem là yếu tố then chốt để xây dựng niềm tin với nhà đầu tư.

Ông Huy khuyến nghị trong giai đoạn đầu, doanh nghiệp nên bắt đầu với quy mô nhỏ, hướng đến nhóm nhà đầu tư chuyên nghiệp, đồng thời duy trì trao đổi thường xuyên với cơ quan quản lý để được hướng dẫn cụ thể. Giai đoạn thí điểm nên được coi như “phòng thí nghiệm thực tế” để doanh nghiệp học hỏi, hoàn thiện quy trình và thiết lập tiêu chuẩn nội bộ cho hoạt động tài sản số trong tương lai.

Về phía Chính phủ, vị chuyên gia cho rằng điều quan trọng là phải xem giai đoạn thí điểm không chỉ là quá trình kiểm tra kỹ thuật, mà là cơ hội học hỏi chính sách có hệ thống. Việc thiết lập các mốc đánh giá định kỳ, chẳng hạn sau 12 hoặc 24 tháng, sẽ giúp cơ quan quản lý kịp thời điều chỉnh quy định, công khai kết quả và chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn. Một yếu tố cốt lõi khác là bảo vệ nhà đầu tư – đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân – thông qua việc phân loại, giới hạn mức đầu tư và yêu cầu công bố rủi ro minh bạch.

Ngoài ra, Nhà nước cần xây dựng quy trình cấp phép rõ ràng, đặt ra tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu an toàn thông tin cụ thể cho các sàn giao dịch, tổ chức lưu ký và đơn vị phát hành. Bên cạnh nhóm doanh nghiệp lớn, TS. Phạm Nguyễn Anh Huy đề xuất Chính phủ nên mở rộng cơ chế sandbox để hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và startup fintech, giúp họ tiếp cận các hướng dẫn kỹ thuật, mẫu báo cáo và tiêu chuẩn kiểm toán hợp đồng thông minh.

Cuối cùng, TS. Phạm Nguyễn Anh Huy nhấn mạnh rằng Việt Nam cần chuẩn bị sớm cho giai đoạn hậu thí điểm sau năm 2028 bằng cách tổng kết kết quả triển khai, tham khảo kinh nghiệm quốc tế và tiến hành soạn thảo khung pháp lý toàn diện cho tài sản mã hóa. Khi đó, Việt Nam không chỉ có thể bảo vệ lợi ích quốc gia mà còn thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực tài chính số.

Link gốc