Chuyên gia kinh tế Lê Xuân Nghĩa cho biết, hiện nay người Việt phải mua vàng với giá cao hơn người Mỹ, người châu Âu, trong khi thu nhập lại thấp hơn nhiều. Ông cho rằng chính sự độc quyền trong nhập khẩu vàng miếng đã dẫn tới thị trường méo mó, người dân chịu thiệt.

Phát biểu tại Diễn đàn "Thị trường vàng Việt Nam: Thuận lợi và thách thức trong giai đoạn mới", tổ chức chiều 24/11, TS. Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng, cho biết mỗi năm, Việt Nam chi khoảng 11 tỷ USD để nhập khẩu xì gà, rượu ngoại và mỹ phẩm, trong khi nếu nhập khẩu khoảng 50 tấn vàng (ước lượng vàng nhập lậu vào Việt Nam mỗi năm chỉ 30 - 50 tấn) thì chỉ mất 5 tỷ USD. Việc chi ra số ngoại tệ này để nhập khẩu vàng sẽ không tác động lớn đến nền kinh tế.

“Tại sao chúng ta coi nhập vàng là nghiêm trọng, trong khi nhập khẩu mỹ phẩm hay sữa gấp đôi, gấp ba thì lại ít người nói?", ông Nghĩa đặt câu hỏi.

Người Việt phải mua vàng với giá cao hơn người Mỹ, người châu Âu, trong khi thu nhập lại thấp hơn nhiều.

Trong khi đó, ông cho rằng 10 năm nay Ngân hàng Trung ương không nhập vàng hoặc nhập không đáng kể. Theo số liệu từ Hội đồng Vàng Thế giới, khoảng 75% lượng vàng tích trữ tại Việt Nam là vàng nhập lậu. TS Lê Xuân Nghĩa nhấn mạnh, con số này phản ánh rõ việc hạn chế nhập khẩu chính thức đã khiến thị trường trở nên méo mó, hình thành chênh lệch giá lớn và thúc đẩy các hoạt động buôn lậu.

“Cơ quan quản lý không nhập vàng chính thức, người dân buộc phải mua vàng nhập lậu, mua hàng kém chuẩn. Điều này là vô lý. Quản lý thị trường không thể chỉ dựa trên tư duy ‘siết cho chặt’ mà bỏ qua quyền lợi của người dân”, TS Lê Xuân Nghĩa bày tỏ quan điểm.

Nhiều tổ chức dự báo có 500 tấn vàng trong dân và muốn tìm cách để huy động nhằm phục vụ nền kinh tế. Nhưng chuyên gia này cho rằng đây được xem là để dành, là tinh thần tiết kiệm của dân nên không thể coi là đầu cơ. “Tổng lượng vàng khai thác hàng năm trên thế giới chỉ tăng từ 1,2-1,5%, trong khi cung tiền toàn cầu tăng 3,5-4,5%. Tiền tăng nhanh hơn vàng thì vàng phải tăng giá, đó là quy luật. Người dân hiểu điều đó nên giữ vàng là chuyện bình thường”, ông Nghĩa nói và cho biết không thể trách người dân và cũng không thể kêu gọi họ “đừng mua vàng”. Sự khan hiếm vàng không chỉ khiến người dân phải mua giá cao gấp 20% so với giá vàng thế giới mà còn khiến tình trạng vàng nhập lậu gia tăng.

Quy định mới hiện nay đã bỏ độc quyền sản xuất và nhập khẩu vàng miếng. Đây là điểm mấu chốt để đảm bảo thị trường minh bạch, giá vàng trong nước tiệm cận thế giới, giảm buôn lậu và bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân. Tuy nhiên, chuyên gia cho rằng việc này cần phải làm sớm “Nếu để lâu, vàng nhập chính thức và vàng nhập lậu sẽ tiếp tục cạnh tranh trực diện. Người Việt Nam thu nhập thấp lại phải mua vàng đắt hơn người nước ngoài, đó là điều vô lý”, ông Nghĩa cho hay.

Theo ông Nghĩa, cần sớm mở rộng quyền nhập, xuất khẩu cho nhiều doanh nghiệp đủ điều kiện; Lập sàn vàng vật chất; Công khai giá theo chuẩn thế giới; Kiểm soát buôn lậu bằng nghiệp vụ, chứ không phải bằng siết cung. “Cấp hạn mức chỉ là giải pháp tình thế. Mục tiêu cuối cùng phải là thị trường minh bạch, công bằng, không để người dân nghèo phải mua vàng với giá đắt hơn người nước ngoài”, ông Nghĩa nhấn mạnh.

Ông Nghĩa kỳ vọng, việc lập sàn giao dịch vàng, người nhập khẩu sẽ bán sỉ vàng trực tiếp, các doanh nghiệp mua sỉ về để sản xuất hoặc bán lẻ, với giá tham chiếu được công khai minh bạch theo giá thế giới.

“Mỗi ngày chỉ cần công bố rõ giá vàng bán sỉ trên sàn là bao nhiêu, người dân sẽ tự hiểu giá bán lẻ hợp lý là bao nhiêu. Minh bạch thông tin là chìa khóa cho phát triển thị trường vàng bền vững. Khi có sàn, thị trường sẽ không còn cảnh ‘mù mờ thông tin’, thao túng, đẩy giá hay chênh lệch vô lý giữa vàng trong nước và thế giới”, ông Nghĩa nhấn mạnh.

Tuy nhiên, TS Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Tài chính, Học viện Tài chính cho rằng, nếu kỳ vọng sự ra đời của sàn vàng có thể giúp giảm mức độ chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới, thì tính khả thi không cao.

Đối với các giao dịch vàng vật chất, chênh lệch giá vẫn phụ thuộc vào cung cầu, bao gồm cả sự can thiệp của Nhà nước, không phụ thuộc vào cách thức, hình thức giao dịch. Đối với vàng tài khoản, giá vàng luôn theo giá thế giới, đồng thời có dao động mạnh trong cả ngắn và dài hạn.

Ngoài ra, sàn vàng vật chất cũng không nhất thiết giúp giảm lượng vàng tích trữ trong dân, bởi chưa có cơ chế công khai ai đang nắm giữ bao nhiêu vàng.

“Đối với việc thành lập sàn vàng, các giao dịch vàng vật chất sẽ công khai, minh bạch hơn khi được giao dịch tập trung. Tuy nhiên, việc thành lập sàn vàng tài khoản nên thận trọng, vì có thể khiến tiền chảy từ kênh tiết kiệm sang sàn vàng tài khoản, khiến nguồn lực tài chính cho tăng trưởng kinh tế bị giảm sút”, ông Độ nói.

Thanh Hoa

Link gốc