TS.Trần Đình Thiên cho rằng Việt Nam đang đứng trước cơ hội hiếm có để tạo bước nhảy vọt, nếu dám theo đuổi mục tiêu tăng trưởng hai con số một cách thực chất và bền vững. Trong bối cảnh kinh tế thế giới phân hóa mạnh, đây chính là “cách Việt Nam vượt lên chính mình”, thoát khỏi quỹ đạo tăng trưởng trung bình và hình thành sức bật mới cho nền kinh tế.

Thách thức đủ lớn để thử sức quốc gia

Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV đặt ra mục tiêu tăng trưởng GDP 10%/năm. Bình luận về mục tiêu này, TS Trần Đình Thiên, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ khẳng định việc đặt ra mục tiêu tăng trưởng hai con số là đúng.

“Cách đặt vấn đề ấy thể hiện một khát vọng, một ý chí vượt lên chính mình. Bởi suốt thời kỳ hòa bình phát triển trong 40 năm qua, chúng ta thường chọn mục tiêu an toàn, chưa bao giờ dám đặt ra một thách thức đủ lớn để thử sức quốc gia”, ông Thiên bình luận.

TS Trần Đình Thiên: “Tăng trưởng hai con số là cách Việt Nam vượt lên chính mình”.

Theo vị chuyên gia, trong quá khứ, Việt Nam đã thắng mọi kẻ địch. Tuy nhiên, sức mạnh tiềm tàng đó lại chưa được thể hiện rõ, chúng ta chưa chiến thắng chính mình trong thời bình.

Chúng ta chưa vượt qua được giới hạn của chính mình, bởi chưa từng đặt ra một mục tiêu đủ cao để buộc mình phải vươn lên. Giờ đây, khi đặt mục tiêu tăng trưởng hai con số là cách chúng ta tự thách thức bản thân và khi dám thách thức, ta sẽ thấy năng lực của đất nước này còn tiềm tàng hơn rất nhiều so với những gì chúng ta đã thấy.

"Điều quan trọng là, mục tiêu cao ấy tạo ra động lực cao. Khi mục tiêu cao được xác lập, nó buộc cả hệ thống phải huy động sức mạnh quốc gia vốn rất lớn, chỉ là lâu nay bị phân tán và lãng phí. Nếu làm đúng, tăng trưởng sẽ không chỉ đến từ những giải pháp kỹ thuật, mà từ sự thức tỉnh của ý chí và nội lực dân tộc", ông Thiên khẳng định.

Tuy nhiên, ông Thiên cũng thẳng thắn nhìn nhận, khi đã đặt ra một mục tiêu khác thường, ta phải chấp nhận rằng mô hình cũ không thể đi tiếp được. Lối tư duy cũ, cách làm cũ chắc chắn phải thay đổi đó là điều kiện tiên quyết để mở ra một giai đoạn phát triển mới.

Hai yếu tố cấu thành lực lượng phát triển trong giai đoạn mới

TS. Trần Đình Thiên thẳng thắn thừa nhận, chúng ta còn rất ít dư địa để phát triển dựa vào thâm dụng lao động giá rẻ, thâm dụng vốn và khai thác tài nguyên. Mô hình đó đã đến giới hạn. Vì thế, chúng ta đã xác lập các cách thức phát triển mới mẻ và khác trước.

Hai yếu tố cấu thành lực lượng phát triển trong gia đoạn mới.

Theo đó, thứ nhất, Đảng đã thay đổi cách nhìn cơ bản về kinh tế tư nhân. Trước đây, khu vực kinh tế tư nhân bị xem là thứ yếu, rồi được nâng cấp lên là một trong những động lực quan trọng và hôm này thì coi là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế. Đây chính là bước ngoặt về nhận thức kể từ Đổi mới 1986.

“Bây giờ, chúng ta khẳng định vai trò của khu vực kinh tế tư nhân bằng thể chế. Điều này giúp “giải nén” thực sự cho nền kinh tế Việt Nam. Khi tư duy thay đổi, coi tư nhân là một động lực quan trọng nhất thì thể chế mới phải được thiết kế lại toàn bộ cho phù hợp. Nếu không, thể chế cũ sẽ không còn đáp ứng được yêu cầu phát triển”, ông Thiên nói.

Điều thứ hai, là thúc đẩy khoa học, công nghệ, chuyển đổi số. Từ năm 1976, chúng ta đã nói khoa học – công nghệ là quốc sách hàng đầu. Hai mươi năm sau, chúng ta lại nhắc đến “kinh tế tri thức”, và gần đây là “cách mạng công nghiệp 4.0”.

Tuy nhiên, trong thực tế, lực lượng sản xuất – cái gốc của phát triển vẫn chưa thay đổi. Nguyên nhân là do quan hệ sản xuất phát triển tương ứng, thể chế chưa tạo được không gian cạnh tranh và sáng tạo.

“Tôi nhớ bài viết đầu tiên của Tổng Bí thư về kinh tế số: ông không chỉ nói về công nghệ, mà nói về sự thay đổi trong quan hệ giữa các lực lượng sản xuất. Đó là một nhận diện mới – coi kinh tế số là công cụ để giải phóng năng lực sản xuất, chứ không chỉ là ứng dụng kỹ thuật”, ông Thiên chia sẻ.

Như vậy, hai yếu tố cấu thành lực lượng phát triển trong giai đoạn mới là: khu vực tư nhân là động lực quan trọng nhất và khoa học – công nghệ là then chốt cho phát triển.

“Nếu biết kết hợp hai yếu tố này, những điều “thần kỳ” hoàn toàn có thể xảy ra với Việt Nam. Con số tăng trưởng 7%, 8% hay 10% không quan trọng bằng việc nền kinh tế chuyển sang một đẳng cấp mới về công nghệ và thể chế, kiến tạo một xã hội dựa trên cạnh tranh tự do và sáng tạo.

Sứ mệnh của kinh tế tư nhân là trở thành một động lực quan trọng nhất và đó cũng là niềm vinh quang của khu vực này. Còn mục tiêu của đất nước là vượt lên một đẳng cấp công nghệ mới, thoát khỏi thân phận nền kinh tế gia công, lắp ráp, phụ thuộc và ô nhiễm”, TS Trần Đình Thiên nói.

Link gốc