Quyết định cắt giảm lãi suất lần thứ ba trong năm của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) được ví như một "làn gió mát" kịp thời. Động thái này không chỉ giải tỏa áp lực tỷ giá mà còn tạo dư địa quan trọng để nhà điều hành kiên định với mục tiêu giữ ổn định mặt bằng lãi suất cho vay, trong bối cảnh lãi suất huy động và lãi suất liên ngân hàng đang nóng lên dịp cuối năm.

Theo các chuyên gia, việc Fed vừa quyết định hạ lãi suất đã giúp Việt Nam giải quyết được một nửa bài toán khó. Nửa còn lại phụ thuộc vào sự điều hành linh hoạt của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trong việc cân đối thanh khoản, đảm bảo dòng vốn chảy vào sản xuất thực chất thay vì đầu cơ. Với những diễn biến tích cực gần đây, mục tiêu giữ ổn định lãi suất cho vay để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn "nước rút" cuối năm và tạo đà cho năm 2026 là hoàn toàn khả thi.

Cởi bỏ gánh nặng tỷ giá

Trong cuộc họp chính sách cuối cùng của năm 2025, Fed đã quyết định cắt giảm 0,25% lãi suất, đưa về mức 3,50% – 3,75%. Quyết định này hoàn toàn nằm trong kỳ vọng của thị trường, phản ánh nỗ lực nới lỏng nhẹ tay để hỗ trợ tăng trưởng khi lạm phát Mỹ vẫn cao hơn mục tiêu 2%.

Đối với Việt Nam, tác động tích cực đầu tiên và rõ rệt nhất chính là sự hạ nhiệt của tỷ giá. TS. Cấn Văn Lực nhận định, xu hướng nới lỏng của Fed làm giảm sức hấp dẫn của đồng USD, từ đó hạn chế dòng vốn chảy ra khỏi các thị trường mới nổi. Khi áp lực tỷ giá giảm bớt, NHNN sẽ không còn chịu sức ép phải sử dụng các biện pháp mạnh như bán ngoại tệ quy mô lớn hay tăng lãi suất điều hành để bảo vệ giá trị Việt Nam đồng (VND).

Fed giảm lãi suất giúp giảm áp lực lên tỷ giá và mặt bằng lãi suất trong nước, tạo thêm dư địa để NHNN ổn định thị trường và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Đồng quan điểm, TS. Châu Đình Linh cho rằng việc Fed giảm lãi suất tạo điều kiện cho dòng vốn quốc tế quay lại các thị trường có lợi suất hấp dẫn hơn như Việt Nam. Quan trọng hơn, khi "biến số" tỷ giá trở nên dễ thở hơn, cơ quan quản lý có thể rảnh tay để tập trung xử lý các vấn đề nội tại của nền kinh tế, đặc biệt là bài toán thanh khoản.

Thực tế, ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN), cho biết dù tỷ giá USD/VND có lúc chịu áp lực lớn từ biến động quốc tế, nhưng đến ngày 5/12/2025, mức tăng khoảng 3,5% so với đầu năm vẫn nằm trong tầm kiểm soát. Với các yếu tố nền tảng vĩ mô và cán cân đối ngoại tích cực, môi trường tỷ giá dự kiến sẽ ổn định hơn trong năm 2026.

Dù áp lực từ bên ngoài đã giảm, nhưng thị trường tiền tệ trong nước lại đang đối mặt với thách thức từ nhu cầu vốn nội tại. Theo số liệu mới nhất, tính đến ngày 27/11, tín dụng toàn nền kinh tế đã tăng trưởng 16,56% so với cuối năm ngoái – một con số rất cao, phản ánh nhu cầu vốn khổng lồ cho sản xuất kinh doanh và tiêu dùng dịp cuối năm. Tuy nhiên, tốc độ huy động vốn lại chưa tăng tương xứng.

Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích CTCK Yuanta Việt Nam, chỉ ra rằng sự chênh lệch này buộc các ngân hàng phải tăng lãi suất đầu vào để hút vốn. Điều đáng chú ý là xu hướng tăng lãi suất huy động không chỉ diễn ra ở các ngân hàng nhỏ mà đã lan sang cả nhóm ngân hàng thương mại nhà nước.

Hệ quả là chi phí vốn (COF) của các ngân hàng tăng lên. Lãi suất liên ngân hàng cũng biến động mạnh, có thời điểm tăng cao ở các kỳ hạn ngắn, phản ánh sự căng thẳng cục bộ về thanh khoản hệ thống. Trong bối cảnh đó, một số ngân hàng thương mại đã phải tạm dừng các gói vay ưu đãi hoặc điều chỉnh tăng nhẹ lãi suất cho vay mua nhà, bất động sản để bù đắp chi phí.

Tạo dư địa giữ ổn định lãi suất cho vay

Theo các chuyên gia, việc Fed giảm lãi suất phát huy hiệu quả "kép" đối với chính sách tiền tệ của Việt Nam. Nếu Fed không giảm lãi suất, NHNN sẽ đứng trước tình thế "tiến thoái lưỡng nan": vừa phải lo chống đỡ tỷ giá (có thể phải tăng lãi suất điều hành), vừa phải lo bơm thanh khoản cho hệ thống.

Nhưng nhờ áp lực tỷ giá hạ nhiệt, NHNN đã có thể triển khai các biện pháp hỗ trợ thanh khoản một cách chủ động mà không sợ gây sốc cho tỷ giá. Cụ thể, vừa qua, NHNN đã thực hiện "combo" chính sách: vừa tăng lãi suất OMO lên 4,5% để phù hợp diễn biến thị trường, vừa thực hiện giao dịch hoán đổi ngoại tệ. Theo Maybank, giao dịch hoán đổi giúp các ngân hàng có thêm nguồn VND với chi phí hợp lý bằng cách thế chấp USD, giải tỏa cơn khát thanh khoản ngay cả với những nhà băng thiếu trái phiếu chính phủ.

Các chuyên gia SSI đánh giá việc điều chỉnh lãi suất OMO chỉ là kỹ thuật, không phải đảo chiều chính sách. Thực tế chứng minh, sau các động thái này, lãi suất liên ngân hàng ngày 10/12 đã đồng loạt hạ nhiệt ở các kỳ hạn ngắn, giao dịch quanh mức 7,3% - 7,5%.

Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà khẳng định, dù lãi suất huy động có biến động, mặt bằng lãi suất cho vay đến nay vẫn ổn định. Nhà điều hành kiên định mục tiêu hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là giữ lãi suất cho vay sản xuất kinh doanh ở mức thấp. Việc Fed giảm lãi suất chính là yếu tố trợ lực quan trọng, tạo "khoảng đệm" để NHNN duy trì lãi suất thấp hỗ trợ doanh nghiệp dù chi phí đầu vào của ngân hàng đang tăng.

Mặc dù bối cảnh hiện tại có nhiều thuận lợi hơn, nhưng các chuyên gia vẫn đưa ra những cảnh báo cần thiết. Ông Trịnh Hà, Chuyên gia chiến lược Exness Investment Bank, lo ngại cấu trúc tín dụng của Việt Nam hiện có nét tương đồng với Trung Quốc giai đoạn 2015-2016, với tỷ trọng tín dụng bất động sản lớn. Việc nới lỏng tiền tệ nếu không kiểm soát kỹ có thể dẫn dòng tiền chảy vào các kênh đầu cơ, tạo ra "thị trường ảo" và rủi ro nợ xấu trong tương lai (2026-2027).

Tuy nhiên, giới phân tích vẫn lạc quan về triển vọng trung hạn. Ông Nguyễn Thế Minh dự báo năm 2026, mặt bằng lãi suất trong nước có thể duy trì ở mức thấp một cách bền vững hơn khi áp lực tỷ giá không còn căng thẳng. 

Thanh Hoa

Link gốc