Cuộc đua nhằm tăng tỷ lệ CASA giữa các nhà băng ngày càng khó khăn. Các chuyên gia nhận định dư địa tăng trưởng CASA vẫn còn rộng mở nhưng sẽ cạnh tranh quyết liệt hơn.

Cuộc đua chỉ số CASA

Vài năm gần đây, các ngân hàng luôn tìm nhiều cách để tối ưu chi phí vốn, tăng biên lãi ròng (NIM) mà không cần phải tăng lãi suất cho vay. Chiến lược phổ biến mà nhiều nhà băng áp dụng là thu hút người dùng để tiền trong tài khoản thanh toán hay còn gọi là tiền gửi không kỳ hạn (CASA).

CASA đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của các nhà băng. CASA là một trong những yếu tố chính giúp ngân hàng có thể huy động nguồn vốn với chi phí thấp, từ đó cải thiện khả năng cạnh tranh trên thị trường. CASA là nguồn vốn ổn định và giá rẻ, giúp ngân hàng có khả năng cung cấp các khoản vay với lãi suất ưu đãi cho cả khách hàng cá nhân và doanh nghiệp. CASA cũng là một công cụ đánh giá khả năng thanh khoản, đảm bảo sự ổn định và tin cậy trong hoạt động của ngân hàng.

So với các loại tiền gửi có kỳ hạn, CASA thường có mức lãi suất thấp hơn rất nhiều, dao động từ 0,1-0,5%/năm tuỳ từng ngân hàng. Vì vậy, các ngân hàng luôn chạy đua mở rộng số lượng tài khoản khách hàng cá nhân nhằm tận dụng nguồn vốn giá rẻ này. Trong vòng 5 năm qua, số dư tiền gửi thanh toán của cá nhân đã tăng 2,7 lần, trong khi số tài khoản thanh toán cũng tăng 2,3 lần.

Tăng tỷ lệ CASA là mục tiêu trọng tâm trong chiến lược kinh doanh của các ngân hàng trong những năm gần đây. CASA cũng trở thành một trong những chỉ tiêu quan trọng của mỗi nhân viên ngân hàng.

Để tăng tỷ lệ CASA, nhiều nhà băng đã phải "hi sinh" một nguồn thu lớn từ phí dịch vụ. Hiện hầu như không còn ngân hàng nào thu phí chuyển tiền và rút tiền. Các ngân hàng còn miễn phí duy trì tài khoản, áp dụng các chương trình tích điểm, tặng quà, tích hợp hàng loạt dịch vụ về thanh toán hóa đơn, đầu tư, mua sắm,… để khuyến khích khách hàng sử dụng tài khoản không kỳ hạn.

Các ngân hàng cũng tăng cường liên kết với doanh nghiệp để triển khai dịch vụ trả lương; hợp tác với các sàn thương mại điện tử, cửa hàng, siêu thị nhằm thúc đẩy thanh toán điện tử; tích hợp tài khoản thanh toán với đầu tư chứng khoán, bảo hiểm, thẻ tín dụng... Điều này cũng giúp duy trì dòng tiền trong hệ thống.

Tuy nhiên, việc tăng trưởng CASA trong bối cảnh hiện nay không hề đơn giản khi cạnh tranh giữa các ngân hàng ngày càng gay gắt, không còn quá nhiều sự khác biệt cũng như chênh lệch trải nghiệm giữa các ứng dụng mobile banking.

Hơn nữa, tăng trưởng CASA gặp khó khi tâm lý nhiều người Việt vẫn chọn gửi tiết kiệm để tối ưu lợi ích. Trong những giai đoạn lãi suất huy động tăng mạnh, CASA rất dễ bị biến động.

Nguồn vốn giá rẻ này dần trở nên "khan hiếm" hơn do sự dịch chuyển dòng tiền sang các khoản tiết kiệm dài hạn để hưởng lãi suất cao hơn trong bối cảnh lãi suất huy động có xu hướng tăng trở lại từ giữa năm 2024.

Hiện tỷ lệ CASA của toàn hệ thống mới chỉ chiếm khoảng 20% tổng tiền gửi của khách hàng.

Theo báo cáo tài chính quý IV/2024 của 27 ngân hàng niêm yết, có tới 16 nhà băng ghi nhận tỷ lệ CASA tăng trưởng dương.

Techcombank, MB và Vietcombank vẫn đang sít sao về CASA khi có tỷ lệ CASA năm 2024 lần lượt là 40,9%; 39,1% và 35,8%. Ngoài 3 “ông lớn” này, không có ngân hàng nào từng đạt tỷ lệ CASA trên 30%.

Ngược lại, 11 ngân hàng ghi nhận tỷ lệ CASA giảm trong năm qua. Trong đó, nhiều ngân hàng có tỷ lệ CASA sụt giảm mạnh trong năm qua.

Tỷ lệ CASA tại nhiều nhà băng có xu hướng sụt giảm không chỉ ảnh hưởng đến chi phí vốn mà còn đặt ra bài toán khó trong chiến lược cạnh tranh lãi suất và tối ưu lợi nhuận của các ngân hàng.

Dư địa tăng trưởng CASA vẫn còn rộng

Với tỷ lệ CASA của toàn hệ thống mới chỉ quanh mức trên dưới 20% như hiện nay, các chuyên gia nhận định dư địa tăng trưởng vẫn còn rộng mở. Song việc cạnh tranh hút CASA giữa các ngân hàng sẽ căng thẳng hơn.

Nhằm xây dựng nền tảng CASA bền vững, các ngân hàng đang không ngừng đầu tư vào công nghệ ngân hàng số, mở rộng hệ sinh thái dịch vụ, tối ưu hóa lợi ích cho khách hàng và cải thiện trải nghiệm sử dụng, nhằm giữ chân và thu hút thêm nguồn vốn quan trọng này.

Trong cuộc đua nâng cao tỷ lệ CASA, bắt buộc các ngân hàng phải đầu tư mạnh mẽ về công nghệ, chuyển đổi số mới mong dẫn đầu.

Để thu hút CASA, một số nhà băng như Techcombank, LPBank và VIB đã và đang triển khai tính năng “sinh lời tự động”. Tính năng này sẽ tạo sự kết hợp giữa khả năng thanh toán linh loạt và tối ưu lợi nhuận trên khoản tiền nhàn rỗi của khách hàng, giúp tối ưu hoá dòng tiền nhàn rỗi và gia tăng thu nhập cho khách hàng.

Tính năng này cho phép số dư tài khoản tự động hưởng lãi suất cao hơn theo từng mức số dư hoặc thời gian duy trì song vẫn có thể rút hoặc sử dụng ngay khi cần mà không bị mất lãi như tiền gửi có kỳ hạn. Các ngân hàng cũng áp dụng cơ chế lãi suất linh hoạt theo thời gian giữ tiền, giúp khách hàng càng duy trì số dư lâu thì lợi suất càng cao.

Chứng khoán VPBank (VPBankS) nhìn nhận: "Các ngân hàng cần chuẩn bị để phục vụ khách hàng bán lẻ tốt hơn nhằm duy trì lòng trung thành của họ trong việc sử dụng ngân hàng làm tài khoản thanh toán chính. Do vậy các ngân hàng sẽ phải đầu tư nhiều hơn vào công nghệ”.

Các chuyên gia nhận định, năm 2025, dòng tiền CASA sẽ không còn “ngủ yên” trong ngân hàng mà sẽ chảy vào những lĩnh vực thực sự tiềm năng.

Bất động sản nhà ở xã hội và phân khúc bình dân có thể là kênh thu hút dòng tiền lớn. Bởi Chính phủ đang đẩy mạnh chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội, tạo ra cơ hội lớn cho người mua ở thực.

Thêm nữa, các doanh nghiệp FDI tiếp tục mở rộng đầu tư tại Việt Nam sẽ tạo ra cơ hội cho các startup và doanh nghiệp nhỏ trong lĩnh vực sản xuất, dịch vụ. Vì thế, dòng vốn CASA có thể chảy vào các mô hình kinh doanh tiềm năng này.

Bên cạnh đó, ngành du lịch sau đại dịch Covid-19 đang lấy lại đà tăng trưởng. Do đó, dòng tiền có thể tìm đến các mô hình kinh doanh dịch vụ lưu trú, nghỉ dưỡng, giải trí…

Công ty Cổ phần Chứng khoán MB (MBS) dự báo, tăng trưởng tín dụng ngành ngân hàng năm 2025 có thể đạt 15-16%, khi nhu cầu tín dụng từ các ngành sản xuất và thương mại gia tăng. Song biên lãi ròng khó tăng mạnh do các ngân hàng tiếp tục giảm lãi vay để hỗ trợ khách hàng, trong khi lãi suất huy động khó duy trì ở mức thấp vì áp lực thanh khoản và tỷ giá. Tiềm năng mở rộng biên lãi ròng sẽ thuộc về nhóm ngân hàng tư nhân có thế mạnh về bán lẻ và CASA, chất lượng tài sản tốt, tập khách hàng có khả năng trả nợ hồi phục nhanh chóng.

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng cao, chủ trương giảm lãi suất cho vay ra nền kinh tế của nhà điều hành, chiến lược về CASA đang là lựa chọn hàng đầu của nhiều ngân hàng để cải thiện biên sinh lời hay lợi nhuận.

Minh Dũng-Link gốc