Trong sửa đổi biểu thuế thu nhập cá nhân, chuyên gia đề xuất giảm mức thuế cao nhất từ 35% xuống 20-25%. Ngưỡng thu nhập tính thuế cũng cần được nâng lên.

​​​​​​​

Đề xuất áp dụng mức thuế cao nhất là 20-25%

Bộ Tài chính vừa đề xuất hai phương án sửa đổi biểu thuế thu nhập cá nhân lũy tiến từng phần theo hướng giảm số bậc (từ 7 bậc xuống 5 bậc) và nới rộng khoảng cách thu nhập. Ở cả hai phương án, mức thuế tối thiểu 5% tương ứng với thu nhập tính thuế trong tháng là 10 triệu đồng (sau khi giảm trừ gia cảnh, các chi phí tính thuế khác). Thuế suất tối đa là 35%, với thu nhập tính thuế trên 80 triệu đồng (phương án 1) và 100 triệu trở lên (phương án 2).

Nhiều chuyên gia cho rằng, phương án sửa đổi biểu thuế thu nhập cá nhân mà Bộ Tài chính đề xuất chưa thực sự hợp lý. Mức thu nhập tính thuế trên 80 triệu đồng/tháng đã bị đánh thuế 35% là quá cao.

PGS.TS Phạm Thế Anh (Đại học Kinh tế Quốc dân) nhìn nhận mức thuế suất cao nhất tới 35% sẽ không khuyến khích những người giỏi, trình độ cao làm việc hay doanh nghiệp thuê tuyển những người như vậy vì chi phí quá đắt đỏ.

Ông Thế Anh cho rằng, mức 30-35% chỉ nên áp dụng ở các quốc gia có chính sách phúc lợi xã hội phát triển, nơi các dịch vụ y tế, giáo dục và an sinh xã hội được cung cấp đầy đủ, chất lượng.

Vị chuyên gia dẫn chứng trường hợp Singapore, nước có thu nhập bình quân đầu người vượt 87.000 USD vào năm ngoái, mức thuế cao nhất hiện là 24%.

Ông Thế Anh đề xuất áp dụng mức thuế cao nhất là 20%, thay vì 35% như hiện nay. Theo ông, mức này bằng với thuế thu nhập doanh nghiệp hiện hành, với tinh thần "mỗi người dân là một doanh nghiệp, 50 triệu dân trưởng thành là 50 doanh nghiệp cho tăng trưởng hai chữ số".

PGS. TS Phan Hữu Nghị, Phó Viện trưởng Ngân hàng - Tài chính (Đại học Kinh tế Quốc dân) cũng kiến nghị mức thuế cao nhất chỉ nên là 25% khi Việt Nam có thu nhập bình quân không cao, nền kinh tế cần tích lũy và đầu tư. Ông cho rằng chính sách cần tạo động lực cho người lao động, trong khi thuế thu nhập doanh nghiệp đang ở mức 20%.

Ông Nguyễn Văn Được, Trưởng ban chính sách Hội Tư vấn và Đại lý thuế TPHCM, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín, đề nghị xem xét bỏ mức thuế suất 35%.

Theo ông, việc duy trì một mức thuế suất quá cao không những không khuyến khích được sự phát triển mà còn tạo ra những hệ lụy tiêu cực như hành vi gian lận, trốn thuế.

“Nếu chúng ta giảm chỉ còn mức thuế suất 30%, sẽ khuyến khích người ta làm giàu một cách minh bạch, đồng thời hạn chế các hành vi tiêu cực. Hơn nữa, trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc này còn tạo ra một môi trường lao động cạnh tranh hơn, giúp thu hút và giữ chân nguồn nhân lực chất lượng cao, hạn chế tình trạng ‘chảy máu’ thu nhập ra nước ngoài”, vị chuyên gia cho hay.

Ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng (Trường Đại học Nguyễn Trãi), cho rằng nhà điều hành chỉ nên áp dụng mức thuế tối đa 35% với người có thu nhập trên 100 triệu đồng một tháng, như phương án 2 của Bộ Tài chính. Mức này tương ứng nhóm 2% người giàu nhất.

"Việc này để đảm bảo tính công bằng xã hội và giảm tác động tiêu cực đến nhóm trung lưu đang có vai trò dẫn dắt nền kinh tế", ông Huy nêu ý kiến.

Còn bà Lê Thị Thủy, CEO Công ty TNHH Dịch vụ Tư vấn Bách Khoa, cho hay, một số nước bậc thuế cao nhất cũng ở mức 35% như Việt Nam, có nước còn cao hơn. Nhưng khi tính thuế thu nhập cá nhân, người dân được giảm trừ nhiều khoản. Như ở Mỹ, một số chi phí sinh hoạt đều được khấu trừ. Còn ở Việt Nam các khoản được giảm trừ ít hơn.

Nên xem xét điều chỉnh ngưỡng chịu thuế trong biểu thuế

Nhiều chuyên gia cho rằng, nên điều chỉnh ngưỡng chịu thuế trong biểu thuế lũy tiến theo lạm phát để đảm bảo đời sống cho người nộp thuế.

TS Đỗ Thiên Anh Tuấn (Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright Việt Nam) nhìn nhận biểu thuế thu nhập cá nhân lũy tiến từng phần áp dụng đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công đã được xây dựng cách đây 16 năm. Từ đó tới nay, mức giảm trừ gia cảnh được điều chỉnh tăng 2 lần nhưng biểu thuế lũy tiến vẫn "đứng yên". Điều này là bất cập nghiêm trọng trong chính sách thuế.

Ông Tuấn cho rằng sau 16 năm kể từ khi chính sách thuế thu nhập cá nhân được ban hành, mức trượt giá là 2,15 lần. Theo đó, lẽ ra bậc 1 áp dụng cho thu nhập chịu thuế từ 0 - 5 triệu đồng/tháng thì phải được điều chỉnh lên từ 0 - 10,75 triệu đồng/tháng (5 triệu đồng x 2,15).

Hoặc bậc 7 với thuế suất cao nhất 35% áp dụng cho thu nhập chịu thuế trên 80 triệu đồng/tháng trở lên thì đến nay phải tính từ trên 172 triệu đồng/tháng trở lên... Nhà nước phải điều chỉnh ngưỡng chịu thuế trong biểu thuế lũy tiến theo lạm phát để đảm bảo đời sống cho người nộp thuế.

Chuyên gia thuế Nguyễn Ngọc Tú (Trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội) cho biết, gánh nặng thuế thu nhập cá nhân của người làm công, ăn lương rất lớn. Trong lần sửa đổi này cần điều chỉnh thực sự mạnh mẽ ở biểu thuế. Ví dụ, thay vì thu nhập tính thuế trên 5 đến 10 triệu đồng/tháng đã phải nộp thuế 10% thì có thể xem xét thu nhập tính thuế khoảng 30 triệu đồng/tháng mới phải nộp thuế 10%, từ đó tính lũy kế lên.

Theo ông Tú, mức thuế suất cao nhất không thể tiếp tục duy trì áp dụng với thu nhập tính thuế từ trên 80 triệu đồng/tháng mà phải nâng lên ít nhất gấp đôi, khoảng trên 160 triệu đồng/tháng, thậm chí khoảng 200 triệu đồng/tháng.

Ông Tú phân tích, thời điểm năm 2009, 80 triệu đồng/tháng tương đương khoảng 5.000 USD/tháng, là mức thu nhập rất cao, hầu như chỉ chuyên gia nước ngoài mới đạt được. Hiện nay, số người có thu nhập tính thuế khoảng 80 triệu đồng/tháng không hiếm, chỉ tương đương 3.000 USD/tháng. Nhiều nước với mức này chỉ mới nộp thuế thu nhập cá nhân bậc 1 là khoảng 5%.

Ông Tú đặt câu hỏi: Từ khi Luật Thuế thu nhập cá nhân ra đời tới nay, CPI và GDP bình quân đầu người đã tăng nhiều lần, tại sao biểu thuế lại nằm im?" và cho rằng đề xuất sửa đổi biểu thuế được Bộ Tài chính đưa ra "chưa ổn".

Theo ông Tú, phải thiết kế biểu thuế làm sao để mức trung bình đánh thuế với người làm công, ăn lương khoảng 20% là ổn

Cùng quan điểm, PGS-TS Nguyễn Hữu Huân (Trường Đại học Kinh tế TP.HCM) cho hay, theo các phương án sửa đổi Bộ Tài chính đưa ra, thu nhập tính thuế chưa tới 1 tỷ đồng/năm đã phải chịu thuế suất tới 35% là quá cao, làm giảm động lực kiếm tiền.

Ông Huân cho rằng mức thu nhập như vậy ở hiện tại cũng chỉ tính là khá, chưa phải giàu. Cần xem xét thiết kế lại biểu thuế cho tương đồng với mức độ trượt giá từ khi Luật Thuế thu nhập cá nhân ra đời tới nay.

Biểu thuế thu nhập cá nhân lạc hậu mà mười mấy năm mới sửa đổi. Lần này nên tính toán có cơ chế điều chỉnh ngưỡng chịu thuế trong biểu thuế lũy tiến theo lạm phát. Ví dụ, lạm phát hàng năm tăng bao nhiêu thì cứ thế điều chỉnh tương ứng, không cần đợi rất lâu để sửa luật mới làm.

Minh Anh-Link gốc