Theo báo cáo của Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam, đến hết tháng 11/2018, tổng số nợ BHXH bằng 3,2% so kế hoạch giao thu năm 2018, tình trạng trốn đóng, nợ đóng BHXH, số doanh nghiệp (DN) phá sản, ngừng hoạt động có chiều hướng tăng.
Ngày càng phức tạp, tinh vi
BHXH Tp.Hà Nội cho biết đến hết quý III/2018, số tiền nợ BHXH của Hà Nội giảm được 423 tỷ đồng tương đương 19,9% so với cùng kỳ năm 2017. Tuy nhiên, so với toàn quốc, nợ BHXH ở Hà Nội vẫn cao hơn mức trung bình, ảnh hưởng đến chế độ BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) của hơn 300 nghìn lao động trên địa bàn.
Tại Tp.HCM, số nợ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) lên tới khoảng 1.800 tỷ đồng, tương ứng tỷ lệ 2,81%.
Có thể thấy tình trạng trốn đóng, nợ đọng BHXH với số tiền lớn, cố tình chây ỳ và thời gian nợ kéo dài của các DN vẫn diễn ra thường xuyên tại nhiều địa phương, gây khó khăn trong việc đảm bảo quyền lợi cho người lao động (NLĐ).
Ông Nguyễn Hòa Bình - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (BHXH Việt Nam), cho biết các khâu và những mánh khóe gian lận, vi phạm chủ yếu liên quan tới BHXH, BHYT, cụ thể như: Lập tờ khai cấp sổ lần đầu, quy trình cấp lại sổ BHXH, ghi và xác nhận thời gian công tác, thời gian tham gia BHXH; thu, nộp BHXH, BHYT; quản lý hồ sơ, giải quyết chế độ, chính sách BHXH, BHYT, sử dụng khoản tiền đóng góp vào quỹ BHXH, BHYT không đúng quy định. Đối tượng vi phạm cũng rất đa dạng, gồm cả người tham gia, thụ hưởng BHXH, BHYT và cả các cơ sở khám chữa bệnh.
Theo ông Bình, những vi phạm này không chỉ thiệt hại đến Quỹ BHXH, BHYT mà còn gây ảnh hưởng đến an toàn xã hội. Đặc biệt những vi phạm dẫn đến quyền lợi NLĐ bị ảnh hưởng, nên xảy ra tình trạng khiến nại, tố cáo, thậm chí có nơi còn đình công.
Chưa thể khởi tố
Theo ông Đào Việt Ánh - Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, quy mô BHXH, BHYT, BHTN tương đối lớn. Hiện số người tham gia BHXH chiếm khoảng 30,4% số người trong độ tuổi lao động, số người tham gia BHYT chiếm khoảng 88% dân số cả nước.
Hằng năm, quỹ BHXH, BHYT chi trả cho 190 triệu lượt người hưởng. Cùng với quy mô lớn như vậy nhưng tính chất hành vi vi phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN ngày càng phức tạp, tinh vi hơn.
Vì vậy, những hành vi vi phạm đó nếu chỉ xử lý hành chính thì không đủ sức răn đe mà cần phải xử lý hình sự để bảo đảm quyền lợi hợp pháp của NLĐ.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Tùng - Vụ Pháp chế và Quản lý khoa học (Tòa án Nhân dân tối cao), cho biết sau hơn một năm Bộ Luật hình sự có hiệu lực thi hành, chúng ta vẫn chưa khởi tố vụ án nào, dù cơ quan BHXH đã gửi gần 40 hồ sơ sang cơ quan điều tra.
Nguyên nhân là do quy định của Bộ luật Hình sự còn có những điểm chưa cụ thể, chưa chi tiết, cần phải có văn bản hướng dẫn bảo đảm áp dụng thống nhất, nếu không sẽ vướng mắc khi triển khai vào thực tiễn.
Bởi vậy, đại diện BHXH đề nghị, Hội đồng thẩm phán Tòa án Nhân dân tối cao cần sớm ban hành Nghị quyết hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ Luật Hình sự về các tội phạm liên quan đến bảo hiểm, như: Dấu hiệu phạm tội trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN; thống nhất cách hiểu khái niệm “trốn đóng”, hành vi “gian dối” và “thủ đoạn khác”; hồ sơ, tài liệu cần thiết phục vụ công tác điều tra tội phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN; quy trình chuyển giao hồ sơ vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan công an; vai trò cơ quan BHXH trong thực hiện các quy định của Bộ Luật Hình sự...
Song song với đó, BHXH Việt Nam cho rằng trước khi xử lý hình sự các vi phạm về BHXH, BHYT, BHTN, BHXH Việt Nam cần tiếp tục tăng cường thực hiện các biện pháp nghiệp vụ chủ động như đẩy mạnh các biện pháp thực hiện công tác thu, thu nợ; tập trung triển khai công tác thanh tra, kiểm tra tại các đơn vị nợ BHXH với thời gian kéo dài, số nợ lớn; thông tin rộng rãi tình hình nợ BHXH của các DN trên các phương tiện thông tin đại chúng.
Trần Minh
Tuyên bố trách nhiệm: Bài viết được lấy nguyên văn từ nguồn tin nêu trên. Mọi thắc mắc về nội dung bài viết xin liên hệ trực tiếp với tác giả. Chúng tôi sẽ sửa, hoặc xóa bài viết nếu nhận được yêu cầu từ phía tác giả hoặc nếu bài gốc được sửa, hoặc xóa, nhưng vẫn bảo đảm nội dung được lấy nguyên văn từ bản gốc.