Nỗ lực của Thủ tướng Shinzo Abe nhằm tăng số người Nhật Bản, thích nắm giữ tiền mặt nhất thế giới, chuyển sang sử dụng thanh toán không tiền mặt đang phần nào hiệu quả nhưng chưa được như mong đợi. Ngày càng nhiều người cao tuổi không muốn chuyển đổi, khiến Nhật Bản tụt hậu xa hơn so với các quốc gia khác trong việc áp dụng thanh toán trên ứng dụng di động và tiền điện tử.
Tokyo muốn tăng gấp đôi tỷ lệ thanh toán không tiền mặt lên 40% vào năm 2025 và cuối cùng là 80% để thúc đẩy năng suất lao động. Nhật Bản khá mờ nhạt so với các nước khác - 96% giao dịch ở Hàn Quốc và 66% ở Trung Quốc không dùng tiền mặt, theo dữ liệu của Hiệp hội Thanh toán Nhật Bản.
Việc chuyển sang thanh toán kỹ thuật số sẽ giúp Nhật Bản ứng phó với dân số giảm và thị trường lao động ít ỏi. Thanh toán không tiền mặt cũng sẽ cho phép các cửa hàng tự động tính toán doanh số và ngân hàng cắt giảm các máy rút tiền tự động tốn kém.
Người tiêu dùng gần đây đã được khuyến khích bỏ tiền mặt để dùng tiền điện tử sau khi chính phủ đưa ra một chương trình giảm giá để giảm bớt tác động từ việc tăng thuế bán hàng ngày 1/10.
Được tài trợ bởi 2,57 tỷ USD trợ cấp, người mua sắm được hoàn lại tiền dưới dạng điểm nếu họ sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt tại các cửa hàng nhỏ và cửa hàng tiện lợi.
Hòa theo trào lưu
Các công ty công nghệ lớn đã phản ứng bằng các chiến dịch mạnh mẽ để thúc đẩy các hệ thống thanh toán tiền điện tử của họ gồm có SoftBank Group Corp, Yahoo Japan Corp, công ty thương mại điện tử Mercari và nhà điều hành ứng dụng nhắn tin LINE Corp.
Một số đã đạt được thành công ban đầu. Ứng dụng thanh toán mã QR PayPay - do SoftBank và Yahoo Nhật Bản đồng sở hữu - đã có số thành viên tăng 5 triệu từ tháng 8 lên 15 triệu, một phần nhờ vào chiến dịch của chính phủ.
Công ty đường sắt East Japan Railway cũng chứng kiến thành viên của hệ thống thanh toán điện tử đường sắt trên đất liền đạt tới 11 triệu người, tăng hơn một triệu kể từ tháng 9.
“Khách hàng được hưởng lợi từ sự tiện lợi của thanh toán điện tử, trong khi chúng tôi thu phí và cắt giảm chi phí khi không dùng vé”, Tomoyuki Soyama, phó tổng giám đốc được giao nhiệm vụ phát triển kinh doanh công nghệ thông tin tại East Japan Railway, nói. “Điều này có lợi cho cả 2 bên”.
Chi phí trực tiếp liên quan đến giao dịch tiền mặt, bao gồm chi phí nhân sự tại quầy thanh toán, lên tới khoảng 73,6 tỷ USD mỗi năm, Tập đoàn tài chính Mizuho ước tính, cho rằng ngung sử dụng tiền mặt sẽ giúp giảm đáng kể chi phí này.
Satoshi Kumagai, phó chủ tịch cấp cao phụ trách dịch vụ tài chính và kinh doanh kỹ thuật số tại nhà điều hành chuỗi cửa hàng tiện lợi Lawson Inc, cho biết tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt đã tăng lên 25% từ tháng 10 so với 20% trước đó.
“Lý tưởng nhất là khi tất cả các giao dịch đều không dùng tiền mặt trong bối cảnh thiếu lao động và mong muốn gia tăng sự tiện lợi cho khách hàng”, Kumagai nói.
“Mặt khác, chúng tôi cần tìm cách giúp đỡ những người lớn tuổi cảm thấy khó khăn khi mua sắm không dùng tiền mặt”.
Tích trữ tiền mặt
Hơn một nửa tài sản của các hộ gia đình Nhật Bản nằm dưới dạng tiền mặt và tiền gửi. Tỷ lệ này tăng lên với người cao tuổi, một số người dùng tiền mặt như một cách ngăn chặn chi tiêu lãng phí.
“Ai cũng thích tiền mặt, phải không?”, một người phụ nữ 65 tuổi ở Tokyo nói, trong khi nhìn vào một biểu ngữ ứng dụng thanh toán không dùng tiền mặt.
“Tôi không thích thanh toán không tiền mặt. Tôi cảm thấy không thoải mái nếu lỡ bị mất điện thoại di động. Hơn nữa việc tự lấy tiền ra khỏi ví giúp tôi dễ kiểm soát số tiền hơn”.
Nhiều doanh nghiệp nhỏ cũng đang chật vật khi chuyển sang thanh toán không dùng tiền mặt, hoặc không thấy nhiều lợi ích khi làm vậy.
Các cửa hàng tạp hóa nhỏ dựa vào thu nhập tiền mặt hàng ngày để điều hành hoạt động kinh doanh, nên không thể phụ thuộc vào khoản phải thu quá nhiều, Yukio Kawano, chủ tịch tổ chức hỗ trợ ngành công nghiệp siêu thị Nhật Bản cho biết,
Chưa đến một nửa trong số 2 triệu doanh nghiệp nhỏ được coi là đủ điều kiện nhận trợ cấp cho các khoản thanh toán không dùng tiền mặt được đăng ký với chiến dịch của chính phủ, do chi phí máy móc và phí giao dịch cao.
Tỷ lệ tội phạm thấp, lãi suất cực thấp và mạng ATM khắp đất nước từ lâu đã khiến tiền mặt trở nên hấp dẫn ở Nhật Bản, khiến người dân ít có động lực chuyển sang thanh toán điện tử. Tuy nhiên, xu hướng có thể sẽ thay đổi khi các ngân hàng thương mại thu hồi các máy ATM, hạn chế khả năng tiếp cận tiền mặt của người tiêu dùng.
Việc thuyết phục những người cao tuổi, chiếm gần một phần ba dân số, thay đổi hành vi tiêu dùng của họ sẽ không dễ dàng. Trong một khu mua sắm sầm uất tại Yanaka Ginza ngoại ô Tokyo, nhiều cửa hàng nhỏ vẫn chưa chấp nhận các giao dịch không dùng tiền mặt.
Mitsuo Kotake, chủ sở hữu 70 tuổi của một cửa hàng hoa nhỏ, cho biết cửa hàng của ông bắt đầu dùng PayPay 3 tháng trước. Nhập mã pin và thiết lập ứng dụng là quá khó hiểu đối với khách hàng của ông, hầu hết đều là người cao tuổi đến mua hoa đặt trước mộ những người thân yêu của họ, ông nói thêm.
“Đây là sản phẩm dễ sử dụng đối với người trẻ tuổi nhưng những người cao tuổi không quen thuộc với nó”, ông nói. “Bản thân tôi cũng không thể không sử dụng tiền mặt. Tiền mặt là nhanh nhất”.
Minh Ngọc (Theo Reuters)
Tuyên bố trách nhiệm: Bài viết được lấy nguyên văn từ nguồn tin nêu trên. Mọi thắc mắc về nội dung bài viết xin liên hệ trực tiếp với tác giả. Chúng tôi sẽ sửa, hoặc xóa bài viết nếu nhận được yêu cầu từ phía tác giả hoặc nếu bài gốc được sửa, hoặc xóa, nhưng vẫn bảo đảm nội dung được lấy nguyên văn từ bản gốc.