Theo đại diện UBCKNN, khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh tích tụ trong hai năm vừa qua cũng sẽ phản ánh vào kết quả kinh doanh thời kỳ cuối năm 2021...
Triển vọng lạc quan
Thị trường chứng khoán đã đi gần hết năm 2021 với những kỷ lục về chỉ số, thanh khoản, khối lượng giao dịch và nhà đầu tư mới tham gia thị trường. Sự tăng trưởng mạnh mẽ này cho thấy sức hấp dẫn rất lớn của thị trường đối với các nhà đầu tư. Tuy nhiên, không ít lo ngại về rủi ro được đặt ra, khi mặt bằng giá đã lên mức cao hay dư nợ cho vay ký quỹ (margin) đang rất lớn, trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp.
Ông Trần Xuân Bách, Phụ trách phân tích thị trường CTCK Bảo Việt cho biết, khi nhìn diễn biến tăng trưởng của thị trường chứng khoán trong thời gian vừa qua, yếu tố tiên quyết vẫn là mặt bằng lãi suất thấp tiếp tục được duy trì kéo dài xuyên suốt từ năm 2020 đến hiện tại. Đồng thời, dư địa nền tảng vĩ mô ổn định, lạm phát vẫn đang nằm trong tầm kiểm soát dưới 4% dự kiến trong năm nay. Tất cả điều đó sẽ tiếp tục tạo dư địa cho Chính phủ duy trì chính sách nới lỏng tiền tệ, mặt bằng lãi suất thấp tiếp tục kéo dài, tạo ra sự thuận lợi cho kênh đầu tư chứng khoán.
“Đặc biệt, với nền thấp của năm 2020 do ảnh hưởng của dịch bệnh, có nhiều ngành, nhiều doanh nghiệp đạt được sự tăng trưởng mạnh về lợi nhuận trong năm 2021 và tác động đến sự tăng giá của các cổ phiếu trên sàn, qua đó tạo ra lực đẩy cho thị trường trong suốt giai đoạn vừa qua”, ông Bách đánh giá.
Còn theo đại diện công ty chứng khoán MB nhận định, thị trường chứng khoán đã có những yếu tố rất thuận lợi, với xu hướng lớn đầu tiên đó là sự phục hồi của nền kinh tế Việt Nam sau đại dịch, cùng với đó là tác từ các giải pháp điều hành của Chính phủ, cũng như của Ngân hàng Nhà nước. Do đó, nền kinh tế vẫn đảm bảo yếu tố cơ bản về sự ổn định và triển vọng phục hồi, phát triển trong năm 2022 sẽ là một trong những yếu tố giúp thị trường chứng khoán tiếp tục đi lên.
Chia sẻ tại một buổi tọa đàm, bà Tạ Thanh Bình, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường, Ủy ban chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho biết, từ đầu năm đến nay, thị trường chứng khoán thế giới cũng có những biến động do dịch bùng phát trở lại ở một số quốc gia và sự xuất hiện của biến chủng siêu lây nhiễm Delta đã đe dọa thành quả phục hồi nền kinh tế của nhiều nước. Mặc dù mới ở trong đà hồi phục lại, nhưng theo quan sát thì Ngân hàng Trung ương châu Âu và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã bắt đầu phát ra tín hiệu về việc tạm dừng kích thích kinh tế, do lo ngại các vấn đề về lạm phát và dư nợ công tăng cao.
“Chúng tôi thấy rằng, dù thị trường chứng khoán có những biến động nhất định, nhưng từ đầu năm đến nay, phần lớn các thị trường chứng khoán trên thế giới vẫn giữ được đà tăng trưởng, đặc biệt một số thị trường lớn như Mỹ, kết thúc tháng 9/2021 đã tăng 21% so với cùng kỳ năm trước, hay thị trường Pháp cũng tăng 21% và Đức tăng trên 13,3%.
Tuy giữ đà tăng trưởng, nhưng việc rút bớt dòng tiền từ các thị trường mới nổi để dịch chuyển sang các nền kinh tế lớn vẫn tiếp tục diễn ra. Còn riêng thị trường chứng khoán Việt Nam, trải qua dịch bệnh COVID-19 đầy phức tạp, nhưng tại thời điểm cuối tháng 10, khi so sánh các con số, thì chỉ số VN-Index vẫn đạt độ tăng trưởng trên 25% so với thời điểm cuối năm 2020. Từ đó để thấy, chúng ta cũng có biến động cùng nhịp với thế giới và có thể nói là vẫn giữ được tốc độ phát triển khá cao”, bà Bình phân tích.
Theo bà Bình, yếu tố quan trọng để thị trường chứng khoán vẫn giữ được tăng trưởng bất chấp tình hình dịch bệnh là do việc triển khai tiêm vaccine trên diện rộng, đã khiến các nhà đầu tư nhìn thấy triển vọng ổn định sớm của nền kinh tế và triển vọng phục hồi rõ nét.
Còn xét về khía cạnh các chính sách tài chính tiền tệ thì hiện tại, mặt bằng lãi suất vẫn giữ ở mức thấp, do vậy, đầu tư vào thị trường chứng khoán vẫn là một kênh được đánh giá có sự hấp dẫn riêng so với các kênh đầu tư khác như gửi tiết kiệm. Con số minh chứng rõ ràng nhất là số lượng tài khoản mở mới trên thị trường chứng khoán tính từ đầu năm đến nay vẫn đạt kỷ lục gần 1 triệu tài khoản, bằng tổng của ba năm trước cộng lại.
Thách thức và giải pháp
Vừa qua, trong bối cảnh các nhà đầu tư ngoại liên tiếp bán ròng, đã có những lo ngại về sự sụt giảm sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán Việt Nam, trong khi đó lực đỡ thị trường chủ yếu đến từ dòng tiền của các nhà đầu tư mới, với tỷ lệ vay ký quỹ khá cao, điều này cũng cảnh báo nguy cơ rủi ro tiềm ẩn. Đáng chú ý, margin luôn là yếu tố khiến thị trường biến động mạnh mẽ, đặc biệt mỗi khi quy mô margin căng cứng và đạt đến ngưỡng, thì thị trường thường chịu áp lực giảm điểm sau đó.
Về vấn đề này, đại diện UBCKNN cho rằng, tỷ lệ margin hiện đang rất mạnh, nếu so với giá trị tuyệt đối thì dư nợ cho vay ký quỹ tại các công ty chứng khoán tính đến thời điểm cuối tháng 9 vào khoảng trên một 41.000 tỷ đồng, so với thời điểm đầu năm 2021 đã tăng 75%.
“Rõ ràng, nếu chúng ta nhìn con số tuyệt đối, thì đây là mức tăng mạnh, thể hiện dư nợ margin đang ở mức khá cao, tuy nhiên khi số lượng tài khoản của nhà đầu tư gia tăng mạnh và giá trị giao dịch cũng tăng mạnh, thì có thể hiểu dư nợ margin cũng đang biến động cùng chiều với các giá trị thanh khoản và số lượng nhà đầu tư gia nhập thị trường. Mặc dù con số thống kê đã tăng mạnh, nhưng hiện nay con số này vẫn nằm trong hạn mức theo đúng quy định của pháp luật và UBCKNN cũng liên tục theo dõi chặt chẽ các vấn đề liên quan đến margin, để có sự điều hành chính sách phù hợp trong thời gian tới”, vị đại diện cho biết.
Cũng theo bà Tạ Thanh Bình, dưới góc độ những nguy cơ rủi ro, thì diễn biến của đại dịch mặc dù đã được khống chế nhưng vẫn còn khó lường. Đặc biệt trên thế giới hiện nay một số quốc gia đã quay trở lại đóng cửa lần thứ năm, như tại Nga chẳng hạn. Điều đó sẽ ảnh hưởng đến tâm lý của các nhà đầu tư trên thị trường, nhất là các nhà đầu tư nước ngoài.
Ngoài ra, khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh tích tụ trong hai năm vừa qua cũng sẽ phản ánh vào kết quả kinh doanh thời kỳ cuối năm 2021, vì vậy, báo cáo tài chính cuối năm sẽ phản ánh rõ nét hơn sự tác động tiêu cực của đại dịch đối với hoạt động của nền kinh tế.
Về câu chuyện dư nợ ký quỹ tăng nhanh phản ánh phần nào tốc độ phát triển của thị trường, nhưng nếu ở mức độ quá cao sẽ gây ra những rủi ro nhất định, đòi hỏi phải có sự kiểm soát chặt chẽ từ phía cơ quan quản lý. Do đó, UBCKNN sẽ vẫn tiếp tục chú trọng vào những giải pháp để hỗ trợ sự phát triển thị trường một cách ổn định và bền vững, bên cạnh việc hoàn thiện khung pháp lý như các văn bản hướng dẫn Luật Chứng khoán.
“Ngoài ra, chúng tôi sẽ quyết liệt thực hiện tái cơ cấu thị trường chứng khoán theo Quyết định 242 của Thủ tướng Chính phủ, trong đó có việc kiện toàn bộ máy, cũng như hoạt động của Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam và đưa Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam cùng các công ty con vào vận hành theo đúng quy định của pháp luật”, bà Bình chia sẻ.