Lẽ ra năm 2022 là một năm đáng vui mừng của Grab bởi suốt thời gian qua Grab luôn được coi như biểu tượng của sự đổi mới tại Đông Nam Á và châu Á, nhưng cuối cùng, điều trái ngược đã xảy ra.
Việc liệu các doanh nghiệp khởi nghiệp thế hệ đầu tiên tại châu Á như Grab hay Sea có thể đạt được mục tiêu lợi nhuận và tiếp tục duy trì mô hình kinh doanh hay không sẽ được coi như “phép thử” với hệ sinh thái công nghệ của khu vực trong bối cảnh thị trường chứng khoán trải qua khoảng thời gian suy giảm rất mạnh ít nhất trong nhiều năm.
Từ một nhà kho cũ chuyên cho thuê ô tô cỡ nhỏ, văn phòng của Grab hiện đã đặt tại tòa nhà 9 tầng với hơn 3.000 nhân viên đang làm việc. Minh chứng đó đủ cho thấy hoạt động kinh doanh của Grab đã phát triển đến như thế nào. Không ngạc nhiên khi mà vào tháng 8/2022, CEO của Grab – ông Anthony Tan tuyên bố hãng có thể vượt qua được mọi khó khăn.
Ban đầu, lẽ ra năm 2022 là một năm đáng vui mừng của Grab bởi suốt thời gian qua Grab luôn được coi như biểu tượng của sự đổi mới tại Đông Nam Á, thị trường chứng khoán lại không phát đi thông điệp tương đồng bởi nhà đầu tư ngày một cảm thấy mệt mỏi với diễn biến cổ phiếu của doanh nghiệp. Tính từ khi Grab chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) vào tháng 12/2021, cổ phiếu Grab giảm không ngừng đã kéo giá trị thị trường của Grab giảm đến 80%.
Grab là một trong những doanh nghiệp công nghệ khu vực hiện đang khiến nhiều người lo lắng nhất bởi Grab đang cố gắng vực dậy công việc kinh doanh sau nhiều năm thua lỗ. Một doanh nghiệp Singapore khác được thành lập trong cùng năm là Lazada hiện vẫn đang phụ thuộc vào nguồn vốn từ công ty mẹ Alibaba. Nhiều doanh nghiệp lâu năm hơn như Sea, cổ phiếu của Sea đã giảm hơn 80% so với mức đỉnh khi mà thua lỗ doanh nghiệp tăng cao.
Sự ra đời, hình thành và phát triển của những doanh nghiệp kiểu này đã trở thành biểu tượng của sự trỗi dậy của hệ sinh thái công nghệ Đông Nam Á, nhà sáng lập quỹ GMO Venture Partners – doanh nghiệp đầu tư mạo hiểm hàng đầu của Nhật, ông Ryu Muramatsu, nhận định.
Khi mà xuất hiện ngày một nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp, nhiều nhà đầu tư tìm đến các doanh nghiệp này để kiếm lợi suất cao hơn trong bối cảnh lãi suất đồng nội tệ toàn cầu ở mức siêu thấp. Nguồn vốn mạo hiểm trong khu vực đã tăng lên mức 24,8 tỷ USD trong năm 2021, tăng 120 lần trong 10 năm, còn giá trị các hợp đồng góp vốn tăng 16 lần, theo công ty phân tích Preqin.
“Khi mà nhà đầu tư vào ban đầu thể hiện sự quan tâm đến khu vực, nhìn chung người ta từng tin rằng sẽ chẳng bao giờ có nguồn vốn 100 triệu USD vào khu vực này”, giám đốc điều hành quỹ Integra Partners – ông Chris Kaptein, phân tích.
Tuy nhiên tính từ cuối tháng 12/2021, lãi suất cao, lạm phát và triển vọng suy thoái kinh tế tại các nước phát triển đã lây lan sang nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp tư nhân, kết quả cổ phiếu của các doanh nghiệp công nghệ bị bán tháo sau khoảng thời gian dài bị định giá cao.
Tính từ đầu năm 2022 đến nay, các thỏa thuận đầu tư vốn mạo hiểm tại Đông Nam Á ở mức khoảng 1.030, tăng 24% so với cùng kỳ năm trước, thực tế này trái ngược hoàn toàn với xu thế sụt giảm 5% của toàn cầu, theo Preqin. Tuy nhiên tổng giá trị của khu vực không thay đổi ở ngưỡng khoảng 16 tỷ USD, như vậy giá trị các thương vụ trung bình giảm đi đáng kể.
Các doanh nghiệp đang trong giai đoạn phát triển hiện tập trung vào đốt tiền để tổn tại cho đến khi có lợi nhuận mang về. Việc liệu các doanh nghiệp khởi nghiệp thế hệ ban đầu như Grab hay Sea có thể thực hiện được mục tiêu kinh doanh sẽ có thể được coi như phép thử quan trọng cho hệ sinh thái của khu vực trong bối cảnh thị trường suy giảm.
Một nhà đầu tư sớm vào Gojek của Indonesia, ông Shane Chesson, cho rằng hệ sinh thái công nghệ của khu vực sẽ trong xu thế tiến hóa nếu xét đến lợi nhuận và tính bền vững.
Grab bắt đầu hành trình ở Malaysia như một nền tảng gọi xe dành cho taxi và xe ô tô cá nhân. Sau khi trở thành doanh nghiệp khởi nghiệp kỳ lân trong vòng chỉ 2 năm, doanh nghiệp này đã lập tức lấn sân sang nhiều hoạt động kinh doanh khác, trong đó có mảng giao hàng và công nghệ tài chính.
Siêu ứng dụng của Grab được sử dụng tại một trong những khu vực tăng trưởng nhanh nhất thế giới, thu hút lượng người dùng khổng lồ tuy nhiên vẫn trải qua nhiều năm thua lỗ. Dù rằng đã cải thiện được tình hình lợi nhuận, Grab vẫn thua lỗ 1 tỷ USD trong nửa đầu năm nay.