VN-Index ghi nhận cú hồi mạnh mẽ sau nhiều phiên lao dốc nặng, nhất là khi nhúng sâu xuống ngưỡng 880 điểm. Tuy nhiên, biến động một phiên chưa thể đảm bảo hấp thụ hết khối lượng cần bán ra. Bao giờ “cơn bĩ cực” của thị trường mới kết thúc có lẽ vẫn là câu hỏi bao trùm toàn thị trường ở thời điểm hiện tại.
Thực tế, thị trường đã ghi nhận dòng tiền lớn nhập cuộc, mang đến hy vọng tạo đáy ngắn hạn sau giai đoạn giảm triền miên với lực cầu "mất hút", nhưng khả năng duy trì được dòng tiền mới là yếu tố quyết định.
Vẫn còn khó khăn trong ngắn hạn
Bởi lẽ, thị trường chứng khoán (TTCK) rơi vào khủng hoảng như hiện nay khi dòng tiền ngày càng ảm đạm do một phần lớn đã được rút ra để trở lại sản xuất kinh doanh hoặc chuyển sang kênh đầu tư khác an toàn hơn như gửi tiết kiệm. Nguồn cung tăng mạnh sau các đợt phát hành cũng ít nhiều gây áp lực lên giá cổ phiếu.Việc siết chặt quản lý hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp và room tín dụng hạn chế cũng ít nhiều ảnh hưởng đến sự sôi động của TTCK.
Chưa dừng lại ở đó, hiệu ứng domino từ làn sóng “call margin” được cho là nguyên nhân chính kích hoạt đà bán tháo trong thời gian gần đây vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại.
Tất cả những yếu tố trên khiến giao dịch vốn đã ít nay càng “cạn kiệt”, kéo thanh khoản thị trường xuống mức thấp nhất kể từ đầu năm 2021 với giá trị khớp lệnh bình quân phiên trên HoSE chưa đến 8.700 tỷ đồng. Không còn những phiên giao dịch tỷ USD như giai đoạn bùng nổ cách đây một năm, thay vào đó là những phiên khớp lệnh dưới 10.000 tỷ đồng xuất hiện ngày càng nhiều.
Nhiều dự báo cho rằng, TTCK vẫn còn không ít khó khăn trong ngắn hạn, nhất là khi "sóng" của chỉ số VN-Index đã vượt qua ngưỡng 900 - 920 điểm, cho nên sẽ tiếp tục có rung lắc mạnh trong thời gian tới.
Do đã giảm rất mạnh, chuyên gia kỳ vọng sau giai đoạn tích lũy này, chỉ số có thể có những diễn biến tích cực hơn trong năm 2023.
Có thể thấy, việc VN-Index liên tục giảm sâu từ đỉnh xuống mức thấp nhất trong hơn 25 tháng kể từ tháng 10/2020 đã khiến VN-Index xác lập kỷ lục buồn khi trở thành chỉ số giảm mạnh nhất thế giới trong tất cả khung thời gian 1 tuần, 1 tháng, 1 quý, 6 tháng, 1 năm, từ đầu năm 2022 và từ đỉnh (tính đến hết phiên 15/11).
Tính từ đầu tháng 11 đến nay, vốn hóa trên sàn HoSE đã “bốc hơi” hơn 463.000 tỷ đồng (~19,6 tỷ USD). Tính chung cả 3 sàn, TTCK Việt đã để mất hơn nửa triệu tỷ đồng vốn hóa chỉ sau nửa tháng. Nếu so với thời điểm đỉnh cao hồi đầu tháng 4, con số này thậm chí còn lên đến gần 2,68 triệu tỷ đồng.
Kéo theo đó, hàng loạt cổ phiếu về dưới mệnh giá (10.000 đồng/cp), trong đó có không ít tên tuổi đình đám. Số lượng “cổ phiếu trà đá” (thị giá từ 3.000 đồng/cp trở xuống) cũng tăng vọt chỉ sau chưa đầy một năm. Số lượng cổ phiếu trong câu lạc bộ 100 (thị giá 3 chữ số) vốn đã ít lại còn rụng bớt sau gần một năm.
Cụ thể, tính đến hết ngày 15/11, toàn thị trường có đến hơn 700 cổ phiếu dưới mệnh giá, chiếm gần một nửa tổng số mã chứng khoán và gấp đôi so với thời điểm đầu năm. Số lượng “cổ phiếu trà đá” cũng tăng gấp 3 lần thời điểm đầu năm lên 186 mã.
Như vậy, trong trường hợp dòng tiền “chảy” vào thị trường tiếp tục bị ngắt quãng, cùng những rủi ro tiềm ẩn chực chờ bộc phát, những con số trên sẽ còn tiếp tục phát triển theo chiều hướng tiêu cực. Và tất nhiên, làn sóng “call margin” sẽ lại được kích hoạt và lan rộng.
Kỳ vọng tích cực hơn trong năm 2023
Dù vậy, theo thông tin của một số chuyên gia, có một điểm sáng trong bối cảnh hiện tại là nhiều lãnh đạo doanh nghiệp chưa sử dụng đến tài sản cá nhân để giải quyết. Trong trường hợp cổ phiếu ngày càng lao dốc, lượng dư bán sàn cũng chất lên cao đến ngưỡng báo động có thể dẫn đến thương vụ thâu tóm M&A. Nếu lãnh đạo muốn giữ quyền làm chủ trong công ty thì có thể sẽ sử dụng tài sản cá nhân để can thiệp.
“Nguồn tiền bên ngoài còn rất nhiều, nhưng họ chủ yếu “canh” mua tài sản bất động sản giá rẻ chứ không mua cổ phiếu bất động sản. Tuy nhiên, khi giá cổ phiếu xuống thấp với giá trị sổ sách về 1 hoặc dưới 1 lần có thể sẽ kích hoạt lượng lớn “tay to” vào bắt đáy cổ phiếu. Do đó, câu chuyện vẫn là “giá nào” để kích cầu thị trường và bên ngoài cổ đông hiện tại”, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Chứng khoán Yuanta Việt Nam nhận xét.
Mặt khác, triển vọng dài hạn của TTCK Việt vẫn được đánh giá khá tích cực nhờ định giá hấp dẫn trên cơ sở tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết khả quan. Theo dữ liệu từ Bloomberg, P/E trailing của VN-Index hiện chỉ còn 9,4x, thấp hơn cả đáy Covid hồi cuối tháng 3/2020 và tương đương với vùng đáy trong giai đoạn khủng hoảng 2011-2012.
“Chỉ số VN-Index vẫn duy trì được sức hút lớn hơn đối với nhà đầu tư dài hạn so với các thị trường ngang hàng. ROE hiện tại của VN-Index là khoảng 15,4%, trong số các thị trường có tỷ suất sinh lợi cao nhất. Với mức tăng EPS dự kiến 21,7% cho năm 2022, CAGR EPS 3 năm từ 2020-2022 của Việt Nam khoảng 18,3%, cao hơn mức trung bình của ASEAN và mức trung bình của các thị trường khác”, ACBS đánh giá.
Thực tế, trong khi VN-Index chìm trong “biển lửa”, giao dịch khối ngoại lại sôi động hơn hẳn trước đó. Tính riêng trong nửa đầu tháng 11, khối ngoại đã mạnh tay mua ròng gần 6.800 tỷ đồng trên toàn thị trường, trong khi trước đó đã bán ròng liên tiếp trong tháng 9 và tháng 10 với giá trị gần 5.000 tỷ đồng. Nhờ đó, giá trị giao dịch ròng luỹ kế trong hơn 11 tháng của khối ngoại đã đảo chiều sang mua ròng gần 5.800 tỷ đồng. Đặc biệt, các quỹ ngoại chủ động tên tuổi như nhóm Dragon Capital, VinaCapital,... cũng đang cho thấy dấu hiệu giải ngân trở lại gần đây.
Nhận định diễn biến thị trường từ nay đến hết năm, ông Ngô Thế Hiển, Giám đốc Phân tích CTCP Chứng khoán Sài Gòn – Hà Nội (SHS) cho rằng, đợt giảm mạnh đã khiến thị giá cổ phiếu chịu ảnh hưởng một phần, và phần nào những khó khăn trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp cũng bị phản ánh vào giá cổ phiếu. Những khó khăn này dự báo sẽ còn tiếp tục trong quý IV/2022 do lãi suất điều hành cũng mới tăng 2% trong 2 tháng gần đây, và sẽ còn tăng trong thời gian tới.
“Mặc dù chưa thể kỳ vọng thị trường sẽ sớm quay trở lại sự tăng trưởng, vượt qua những mức giá của năm đầu năm 2022, mức 1.500 điểm ở trong ngắn hạn, nhưng do chỉ số đã giảm rất mạnh, kỳ vọng sau giai đoạn tích lũy này, chỉ số có thể có những diễn biến tích cực hơn trong năm 2023”, ông Hiển nêu quan điểm.