Bà Nguyễn Hoài Thu, Vinacapital cho rằng, cần có quy định rõ hơn về thông tin giao dịch nội gián, trọng yếu, cần ra cơ chế thông tin này nhằm tạo công bằng với nhà đầu tư.
Tại tọa đàm về thị trường chứng khoán do báo Người Lao động tổ chức sáng nay (25/5), bà Nguyễn Hoài Thu, Thành viên HĐQT, Giám đốc Điều hành Khối đầu tư chứng khoán Đại chúng và Trái phiếu – Công ty Quản lý Quỹ Vincapital cho biết, đa số nhà đầu tư nước ngoài có tầm nhìn, mục tiêu đầu tư dài hạn. Họ lạc quan, tin tưởng vào sự phát triển dài hạn của thị trường chứng khoán Việt.
Theo bà Thu, yếu tố hấp dẫn đến từ kinh tế đã và đang tăng trưởng cao, ổn định. Trước dịch kinh tế Việt Nam duy trì tăng trưởng khoảng 6,8% trong 10 năm, sau dịch, dự báo kinh tế tăng trưởng 6,5% trong nhiều năm tới. Sự phát triển kinh tế diễn ra trong bối cảnh ổn định lãi suất, lạm phát được kiểm soát tốt, cán cân thương mại dương, dự trữ ngoại hối tốt.
Ngoài ra, tăng trưởng lợi nhuận của doanh nghiệp niêm yết dự báo tăng trưởng 15-20% trong những năm tới. Trong giai đoạn dịch bệnh, tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp niêm yết đều hấp dẫn so với khu vực và thị trường khác cùng khối cận biên, thậm chí còn tương quan so sánh với thị trường mới nổi.
Yếu tố nền kinh tế tiếp tục củng cố, với dân số lớn, nhân khẩu học hấp dẫn, hơn 70% dân số trẻ ở độ tuổi lao động, chi phí lao động vẫn rẻ, hấp dẫn bằng một nửa Trung Quốc. Điều quan trọng kinh tế đang dịch chuyển phát triển mạnh mẽ ở khối tư nhân, hiện đại hóa ở toàn bộ nền kinh tế, tiêu dùng thành trụ cột kinh tế, sự tăng trưởng của bán lẻ tiêu dùng trên 12% trong nhiều năm.
Thị trường chứng khoán Việt hiện tại với sự sụt giảm gần đây bắt đầu từ sự kiện xảy ra ở một vài công ty. Sự thanh lọc này, với nhà đầu tư nước ngoài họ hiểu là tốt cho dài hạn. Tính từ đầu năm, khối ngoại bán ròng 130 triệu USD, nhưng nếu tính từ đầu tháng 4 - là thời điểm thị trường bắt đầu giảm, khối này đã mua ròng 170 triệu USD.
“Chứng tỏ khối ngoại đánh giá thị trường Việt lúc này đang rẻ. Hiện P/E đang hấp dẫn ở vùng 10,6 lần, thấp hơn trung bình 5 năm, thường xảy ra xác suất 2,5%. Bloomberg dự báo, mức lợi nhuận doanh nghiệp Việt vẫn tăng trưởng 18-19% thì thị trường đang ở vùng định giá hấp dẫn. Từ góc độ NĐTNN, cả ngắn hạn và dài hạn đều hấp dẫn”, chuyên gia VinaCapital cho biết.
Về kiến nghị, thứ nhất, bà Thu nêu vấn đề tăng cường tính minh bạch, cơ chế kiểm soát, giám sát thành viên thị trường, doanh nghiệp niêm yết.
“Sở GDCK, UBCK cần có cơ chế theo dõi phát hiện biến động bất thường, yêu cầu doanh nghiệp giải trình, thậm chí có thể yêu cầu ngưng giao dịch để điều tra nếu phát hiện có sai phạm nghiêm trọng. Ví dụ có chuỗi tăng trần liên tục nếu sản xuất kinh doanh không có gì đặc biệt. Có hai lý do, một là đã có giao dịch nội gián, thông tin trọng yếu được tiết lộ, hoặc là bơm thổi giá cổ phiếu cho nhóm nhỏ trục lợi”, bà Thu nêu.
Điểm thứ hai, bà Thu cho rằng, cần có quy định rõ hơn về thông tin giao dịch nội gián, trọng yếu, cần ra cơ chế thông tin này nhằm tạo công bằng với nhà đầu tư.
Bà đề cập ở thị trường nước ngoài, những thông tin dạng này nếu chia sẻ trước khi công bố thông tin, người vi phạm có thể bị phạt hình sự. Trong khi ở Việt Nam, cơ chế chưa chặt chẽ dẫn tới doanh nghiệp niêm yết, có thể vì thân thiết, quan hệ đã chia sẻ với một nhóm đối tượng trước khi công bố ra công chúng, dẫn tới sự không công bằng, biến động giá bất thường.
Thứ ba, có thể xem xét không cho phép người nội bộ công ty bình luận về giá cổ phiếu mà họ tham gia quản lý.
“Ở nước ngoài, HĐQT hay ban điều hành doanh nghiệp không được phép nói cổ phiếu doanh nghiệp của họ đang rẻ, anh đầu tư với chúng tôi chắc chắn x2, x3 tài khoản, điều này mang tính định hướng, hàm ý chia sẻ thông tin trọng yếu nào đó”, bà Thu nói.
Thứ tư, cần yêu cầu tách biệt hoạt động phân tích nghiên cứu ra khỏi tư vấn tự doanh. Có 2 điểm, tư vấn tự doanh không gây ảnh hưởng tới phân tích, viết báo cáo thuận lợi. Ngược lại, phân tích không nhận thông tin trọng yếu, nội gián để đưa thông tin trước thị trường.
Thứ năm, thị trường trái phiếu liên hệ mật thiết với thị trường chứng khoán. Song song với làm trong sạch chứng khoán thì cũng làm tương tự với trái phiếu. Về dài hạn, phát triển chứng khoán và trái phiếu là kênh đầu tư dài hạn.
Bà Thu đề cập, nhà đầu tư cá nhân hiện tham gia thị trường tỷ lệ lớn, trên 90%, trước đây hơn 80%. Vài tháng gần đây, NĐTNN trở lại tham gia mạnh mẽ, tỷ lệ trên dưới 10%, cá nhân giảm đôi chút. Tỷ lệ tham gia của cá nhân đang áp đảo nhà đầu tư định chế. Điều này là khác thường với các thị trường trên thế giới. Thị trường phát triển lành mạnh khi giảm bớt hoạt động đầu cơ, bơm thổi giá.
Về lời khuyên với nhà đầu tư, chuyên gia VinaCapital cho rằng, khi không có sự điêu luyện để vào ra thị trường thì nên xác định kênh chứng khoán rủi ro, đòi hỏi chuyên môn, thời gian nghiên cứu.
“Không nên đầu tư theo bạn bè, nghe theo 3 chữ, rất rủi ro. Cần xác định trong thị trường tài chính có sự chuyên môn hóa. Điều này giống như khi xây nhà, nhà do mình tự thiết kế với việc đi thuê một kiến trúc sư, kết quả là khác nhau. Nhà đầu tư không có nhiều thời gian, chuyên môn nên sử dụng đến nguồn lực trong xã hội là các quỹ đầu tư chuyên nghiệp”, bà Thu nói.