Trong khi nợ phải trả gần gấp đôi vốn chủ sở hữu, điều gây chú ý ở CTCP Đầu tư Hải Phát (Hải Phát Invest) là họ đang có “bom nợ” trái phiếu hàng nghìn tỷ đồng với lãi suất cao. Trong đó, điểm đáng lo là những khoản nợ trái phiếu được đảm bảo bằng cổ phiếu đang chứa đựng nhiều rủi ro cho các nhà đầu tư, nhất là vào những thời điểm công ty này làm ăn không mấy khả quan.
Theo dự kiến vào Quý 3/2022 và Quý 4/2022, Hải Phát Invest sẽ tiếp tục mở rộng quỹ đất (phần lớn là ở các tỉnh miền núi phía Bắc), đẩy nhanh hoàn thiện pháp lý cho các dự án hợp tác đầu tư.
Ôm nợ gần gấp đôi vốn chủ sở hữu
Tuy vậy, điều mà nhiều người lo ngại ở doanh nghiệp (DN) này chính là việc đang ôm khối nợ khá lớn từ việc mở rộng quỹ đất và phát triển dự án bất động sản.
Như trong báo cáo tài chính Quý I/2022 được công bố mới đây của CTCP Đầu tư Hải Phát (Hải Phát Invest) cho thấy tổng số nợ phải trả (tính đến 31/3/2022) là hơn 6.743 tỷ đồng (gần gấp đôi vốn chủ sở hữu của DN này là hơn 3.546 tỷ đồng). Trong đó, nợ ngắn hạn là hơn 3.811 tỷ đồng.
Làm ăn từng dính tai tiếng, kết quả kinh doanh hiện không mấy khả quan, liệu có rủi ro từ những cổ phiếu được Hải Phát Invest dùng đảm bảo cho khối nợ trái phiếu?
Điểm đáng chú ý là có những khoản nợ lớn từ việc phát hành trái phiếu nhằm phục vụ cho việc triển khai dự án. Như hồi tháng 1/2022, sau khi vừa huy động xong 350 tỷ đồng trái phiếu (thông tin về trái chủ, lãi suất và mục đích phát hành trái phiếu đều không được công bố), thông tin cho thấy Hải Phát Invest lên kế hoạch triển khai 4 dự án trọng điểm.
Cụ thể là Dự án HP Galaxy Cao Bằng (hoàn thành thi công, đủ điều kiện bàn giao nhà cho khách hàng trước tháng 11/2022), Dự án HP Intermix Bắc Giang (hoàn thành thi công, giao nhà cho khách hàng trước tháng 11/2022), Dự án khu đô thị Mai Pha – Lạng Sơn (hoàn thành giải phóng mặt bằng, khởi công xây dựng phần hạ tầng vào quý 4/2022).
Theo thống kê của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX), tính từ năm 2021 cho đến nay, Hải Phát Invest đã phát hành 12 lô trái phiếu với tổng giá trị huy động được là 3.100 tỷ đồng.
Còn trong thuyết minh báo cáo tài chính Quý 1/2022 của Hải Phát Invest cho thấy họ đang có các khoản vay trái phiếu với lãi suất chủ yếu ở mức 10,5-11%/năm.
Đây được cho là mức lãi suất thuộc nhóm cao nhất trên thị trường trong năm 2021 bởi vì các khoản vay trái phiếu này được đảm bảo một phần hoặc toàn bộ bằng cổ phiếu. Tổng các khoản vay trái phiếu đảm bảo bằng cổ phiếu của Hải Phát Invest tại thời điểm cuối năm 2021 lên tới gần 2.416 tỷ đồng.
Đơn cử như lần phát hành trái phiếu gần nhất là vào tháng 11/2021 với giá trị phát hành là 250 tỷ đồng. Lãi suất kết hợp giữa lãi suất thả nổi và lãi suất cố định. Lãi suất cho 2 kỳ tính lãi đầu tiên là 10%/năm, kỳ tính lãi là 6 tháng/lần.
Hoặc như hồi tháng 7/2021, phía Hải Phát Invest có 2 đợt phát hành trái phiếu. Đợt đầu giá trị đã phát hành là 300 tỷ đồng, lãi suất cố định là 10,5%/năm. Đợt thứ hai giá trị đã phát hành là 500 tỷ đồng, lãi suất kết hợp giữa lãi suất thả nổi và lãi suất cố định. Lãi suất áp dụng cho 4 kỳ tính lãi đầu tiên là 11%/năm, kỳ tính lãi là 3 tháng/lần.
Kinh doanh không mấy khả quan, cổ phiếu đảm bảo cho trái phiếu có rủi ro ?
Trong những đợt phát hành trái phiếu của DN này, đã có nhiều công ty chứng khoán làm đơn vị tư vấn và phát hành, trong đó nổi bật là Công ty chứng khoán Ngân hàng Công thương Việt Nam (VietinbankSc).
Báo cáo tài chính quý I/2022 của Hải Phát Invest không thuyết minh về tài sản đảm bảo của các khoản vay trái phiếu này.
Tuy nhiên, trong Báo cáo tài chính hợp nhất năm 2021 cho thấy các khoản trái phiếu dài hạn (với tổng số nợ là hơn 3.400 tỷ đồng) có tài sản đảm bảo là cổ phiếu của công ty hoặc của các cá nhân, là tài sản phát sinh từ dự án, quyền sử dụng đất…
Câu hỏi đặt ra là khối nợ trái phiếu của Hải Phát có rủi ro hay không? Nhất là với những khoản trái phiếu được đảm bảo bằng cổ phiếu. Điều này từng được cảnh báo là gây rủi ro cho khách hàng, bởi giá cổ phiếu phụ thuộc vào kết quả thị trường chứng khoán thì tài sản của nhà đầu tư khó được bảo đảm.
Thực ra, nhiều nhà đầu tư tin rằng cổ phiếu của DN uy tín trên thị trường thì hoàn toàn có thể yên tâm về sự bảo đảm vì nếu nhà phát hành không trả được nợ cho họ, họ sẽ bán cổ phiếu lấy lại tiền.
Tuy nhiên, kết quả kinh doanh trong thời gian qua của Hải Phát Invest không mấy khả quan, sa sút thì liệu cổ phiếu có bảo đảm được giá trị như mong muốn? Đơn cử như trong Quý I/2022, riêng doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của công ty này là hơn 55,9 tỷ đồng, chỉ bằng khoảng 1/4 so với cùng kỳ năm 2021.
Trong danh mục hàng tồn kho tính đến hết Quý I/2022 của DN này có tổng giá trị hơn 3.947 tỷ đồng thì chủ yếu là bất động sản để bán đang xây dựng (có giá gốc hơn 2.828 tỷ đồng), bất động sản để bán đã hoàn thành (hơn 1.118 tỷ đồng), còn lại là hàng tồn kho khác.
Chính những con số không mấy khả quan như vậy làm cho những cổ phiếu được dùng để đảm bảo cho trái phiếu càng trở nên chông chênh.
Thậm chí, một chuyên gia tài chính từng ví vón việc dùng cổ phiếu của nhà phát hành để đảm bảo cho trái phiếu cũng giống như người lấy mạng sống của mình bảo đảm cho món nợ khi họ mất khả năng thanh toán.
Bên cạnh đó, với lãi suất khá cao trong khối nợ trái phiếu của Hải Phát Invest, giới phân tích lưu ý đối với các DN huy động Trái phiếu doanh nghiệp, việc phát hành khối lượng lớn, lãi suất cao vượt quá năng lực tài chính là rất rủi ro, khi hoạt động sản xuất, kinh doanh gặp khó khăn thì DN sẽ không có khả năng thanh toán gốc, lãi trái phiếu theo cam kết trái phiếu.
Ngoài ra, Bộ Tài chính gần đây có cảnh báo các DN phát hành trái phiếu cần lưu ý việc vi phạm quy định về công bố thông tin, sử dụng vốn sai mục đích đã công bố ngoài việc bị xử lý vi phạm theo quy định có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây thiệt hại cho nhà đầu tư.