Tham vọng giảm hẳn được phụ thuộc vào Trung Quốc thực sự khó khi mà các nhà máy Trung Quốc ngày một phát triển chuỗi cung ứng sản phẩm hàng hóa lên ngưỡng cao ví như chip hay điện thoại thông minh
Ảnh: GettyImages
Cho đến nay, dù phương Tây đã nói rất nhiều về việc giảm phụ thuộc vào các nhà máy của Trung Quốc, trong 2 năm đại dịch COVID-19 vừa qua, Trung Quốc ngày một củng cố vị thế là nước cung cấp các sản phẩm hoàn thiện lớn nhất thế giới.
Theo Wall Street Journal, dù rằng một số bước tiến mà Trung Quốc có được trên thị trường toàn cầu sẽ có thể mất đi khi mà tác động từ đại dịch COVID-19 hạ nhiệt, xu thế này tuy nhiên cũng cho thấy thật khó để thế giới có thể giảm được triệt để việc phụ thuộc vào Trung Quốc.
Mục tiêu trên thực sự khó khi mà các nhà máy Trung Quốc ngày một phát triển chuỗi cung ứng sản phẩm hàng hóa lên ngưỡng cao ví như chip hay điện thoại thông minh và công nghệ mới ví như xe điện hay năng lượng xanh.
Mỹ và các nước đồng minh đã thể hiện quan điểm lo lắng về sự phụ thuộc quá mức vào Trung Quốc bởi lo ngại về nhiều vấn đề liên quan đến an ninh quốc gia cho đến tính dễ tổn thương của chuỗi cung ứng toàn cầu.
Trung Quốc đã rất cố gắng để bác bỏ những nỗi lo này, thế nhưng Trung Quốc cũng có lý do riêng để giảm đi mối quan hệ với phương Tây, tách dần khỏi ảnh hưởng của thị trường phương Tây và thay vào đó khuyến khích người dân tăng cường chi tiêu tại nội địa nhằm phát triển kinh tế lên những trình độ cao hơn.
Hiện tại, sự tăng trưởng của xuất khẩu Trung Quốc có thể mang đến cú huých tăng trưởng ngắn hạn khi mà nền kinh tế nước này đang chịu sức ép từ các biện pháp hạn chế đi lại theo quan điểm không COVID-19 của Trung Quốc cũng như trong bối cảnh thị trường bất động sản “xì hơi”.
Tỷ lệ đóng góp của Trung Quốc trong tổng giá trị hàng hóa xuất khẩu toàn cầu tăng lên 15% ở thời điểm cuối năm 2021 từ mức 13% vào năm 2019, theo số liệu của Hội nghị Thương mại và Phát triển Liên hợp quốc – cơ quan chuyên theo dõi thương mại toàn cầu.
Thị phần của nhiều nước đối thủ của Trung Quốc trong xuất khẩu toàn cầu đồng thời giảm, cho thấy
Trung Quốc đang giành được nhiều thị phần xuất khẩu từ các nước này. Thị phần của Đức trong xuất khẩu toàn cầu giảm xuống còn 7,3% trong năm 2021 từ mức 7,8% trong năm 2019, con số này của Nhật là 3,4% và 3,7% còn Mỹ là 7,9% và 8,6%.
Việc Trung Quốc vững vàng vượt lên từ cú sốc COVID-19 trong năm 2020 đã giúp các nhà máy nước này có thế mạnh trong việc cung cấp cho phương Tây các loại hàng hóa vốn có nhu cầu cao đột biến ví như trang thiết bị y tế chi phí thấp ví như khẩu trang hay kit xét nghiệm, ngoài ra là nhiều loại hàng hóa tiêu dùng như máy tính cũng như các thiết bị làm việc tại nhà cho người lao động các nước phương Tây.
Chính phủ các nước Mỹ và phương Tây chạy đua tung ra các gói kích cầu quy mô khủng để hỗ trợ cho người dân trong bối cảnh đại dịch COVID-19 căng thẳng, người dân châu Âu vì vậy mạnh tay chi tiêu. Các nhà máy của Trung Quốc ngập đơn hàng xuất khẩu, tỷ lệ của Trung Quốc trong xuất khẩu toàn cầu vì vậy tăng mạnh.
Tỷ lệ của Trung Quốc trong xuất khẩu hàng điện tử toàn cầu tăng lên mức 42% trong năm 2021 từ mức 38% của năm 2019 còn tỷ lệ của Trung Quốc trong xuất khẩu hàng dệt may toàn cầu tăng lên 34% từ mức 32%, số liệu của UNCTAD cho hay.
Trong năm 2022, trong bối cảnh lạm phát toàn cầu leo thang, lãi suất tăng cao và căng thẳng Nga – Ukraine bùng phát, xuất khẩu của Trung Quốc vẫn tiếp tục tăng trưởng, trái ngược với dự báo về sụt giảm của nhiều chuyên gia kinh tế.
Một phần lý do giải thích cho việc xuất khẩu của Trung Quốc tăng cao chính là giá cả. Giá cả hàng hóa tiêu dùng tại Trung Quốc tăng khi mà lạm phát tăng lên trên khắp toàn cầu, chính vì vậy giá trị bằng đồng USD của hàng hóa xuất khẩu Trung Quốc cũng tăng theo.
Giá trị hàng hóa xuất khẩu Trung Quốc tháng 6/2022 cao hơn 22% so với cùng kỳ năm trước, theo chỉ số hàng hóa và dịch vụ của Hải quan Trung Quốc. Chỉ số tương tự của khối lượng thương mại chỉ tăng 5,5%.
Cùng lúc đó, nhu cầu của nước ngoài với hàng hóa Trung Quốc duy trì vững vàng hơn so với tính toán của nhiều chuyên gia kinh tế, đặc biệt nhu cầu từ thị trường như Mỹ, châu Âu hay các nước láng giềng châu Á. Thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc trong 6 tháng đầu năm 2022 tăng 21% so với cùng kỳ năm trước lên 222 tỷ USD, theo Cục Thống kê Mỹ.
Xu thế này dự báo còn diễn ra dài hạn. Những năm gần đây, Trung Quốc đã không ngừng giành thêm được thị phần đối với hàng hóa có giá trị gia tăng cao ví như các phương tiện đi lại, động cơ và máy móc.