Năm 2023, đầu tư công được Chính phủ xác định là một trong 3 động lực chính của tăng trưởng kinh tế nên đã rất quyết liệt trong việc triển khai giải ngân dòng vốn này.
Báo cáo mới nhất của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho thấy tính đến hết tháng 9-2023, giải ngân vốn đầu tư công ước đạt trên 363.000 tỉ đồng, bằng 51,38% kế hoạch, cao hơn khoảng 110.000 tỉ đồng so với cùng kỳ năm 2022, tương ứng tăng 46,7%.
Bức tranh giải ngân vốn đầu tư công của cả nước khởi sắc nhưng ở TP HCM - đầu tàu kinh tế của cả nước, lĩnh vực này lại chưa như kỳ vọng. Số liệu mới nhất tính đến đầu tháng 10-2023, thành phố mới giải ngân được hơn 22.000 tỉ đồng, đạt 32% tổng số vốn được giao.
Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội của Cục Thống kê TP HCM 9 tháng đầu năm 2023 cho thấy trong quý II/2023, giải ngân có dấu hiệu khởi sắc từ dự án đường Vành đai 3 thành phố nhưng đến hết tháng 8-2023 tình hình thực hiện vốn đầu tư công có phần chững lại. Tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công chưa đạt mục tiêu đề ra.
Trong bối cảnh này, việc tìm những giải pháp để thúc đẩy vốn đầu tư công cho thành phố là cần thiết, nhất là khi kinh tế đang bước vào giai đoạn cuối năm. Được biết mới đây, các sở ngành của thành phố đã tập trung rà soát những dự án đầu tư công nào có thể đẩy mạnh triển khai từ nay tới cuối năm, những dự án nào cần triển khai tiếp qua năm 2024. Thực tế, đầu tư công phần lớn là những dự án cần thời gian triển khai dài nên không thể một vài ngày, một vài tháng là xong, cần lộ trình trong trung và dài hạn. Riêng những dự án quyết sách lớn như xây đường cao tốc, cảng biển, sân bay… cần thời gian vài năm hoặc nhiều năm.
Vì vậy, thúc đẩy đầu tư công thời điểm này không chỉ cho năm nay mà cả những năm sắp tới. Với một số dự án đã được lập quy hoạch từ những năm trước, lúc này cần đánh giá lại tính hiệu quả, phương án triển khai khi chi phí đầu vào đã thay đổi, cần rà soát hoặc điều chỉnh cho phù hợp thực tế.
Ngoài thủ tục pháp lý, cơ chế, chính sách, đấu thầu lựa chọn đối tác, các dự án đầu tư công muốn triển khai nhanh, hiệu quả cần chú ý đến ưu tiên nguồn vốn, nhất là những dự án trọng điểm. Hiện có một số dự án triển khai nhiều năm chưa xong nhưng không tập trung khiến tình trạng dở dang kéo dài. Khi thời gian triển khai dự án đầu tư công kéo dài sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chi phí, đội vốn, biến động kinh tế…
Để phục hồi kinh tế của thành phố nhanh hơn, theo tôi, đầu tư công chỉ là một trong những trọng tâm cần phải tập trung khi đóng góp vào khoảng 20%-30% GRDP của thành phố. Những trụ cột khác của kinh tế cũng cần đẩy mạnh giải quyết như tăng khả năng hấp thụ vốn cho doanh nghiệp, nhất là cộng đồng doanh nghiệp khởi nghiệp, doanh nghiệp trong các lĩnh vực kinh tế số, chuyển đổi số. Đồng thời, đẩy mạnh xử lý nợ xấu, giảm lãi suất hay tháo gỡ khó khăn cho xuất nhập khẩu, thương mại, dịch vụ công nghệ, dịch vụ tài chính, dịch vụ bán lẻ, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài… Cần những giải pháp đồng bộ để phục hồi kinh tế TP HCM nhanh và bền vững hơn.
Thái Phương ghi
TS HUỲNH PHƯỚC NGHĨA (ĐH Kinh tế TP HCM)