Các công ty dầu mỏ lớn (Big Oil) đã tăng hơn gấp đôi lợi nhuận của mình vào năm 2022, lên 219 tỷ USD, phá vỡ các kỷ lục trước đó trong một năm giá năng lượng biến động. Lợi nhuận tăng vọt đã cho phép những “gã khổng lồ” năng lượng thưởng cho các cổ đông với cổ tức cao hơn và mua lại cổ phiếu, song cũng thúc đẩy những lời kêu gọi đối với các chính phủ áp đặt thuế thu nhập bất thường cho ngành này để giúp người tiêu dùng giảm chi phí năng lượng tăng cao.
Lợi nhuận khổng lồ của Big Oil là "không thể biện minh được"
Công ty Equinor của Na Uy hôm thứ Tư đã báo cáo lợi nhuận kinh doanh được điều chỉnh tăng gấp đôi vào năm 2022, lên 74,9 tỷ USD nhờ giá khí đốt tự nhiên ở châu Âu tăng vọt và công ty này trở thành nhà cung cấp khí đốt lớn nhất châu Âu, sau khi Gazprom của Nga cắt giảm sản lượng trong bối cảnh phương Tây ủng hộ Ukraine. Tập đoàn dầu mỏ khổng lồ TotalEnergies của Pháp báo cáo lợi nhuận cả năm là 36,2 tỷ USD, tăng gấp đôi so với năm 2021. Các công ty lớn như Exxon Mobil, Chevron, BP và Shell cũng ghi nhận mức tăng mạnh về lợi nhuận của năm 2022, đánh dấu mức lợi nhuận cao lịch sử đối với ngành dầu mỏ phương Tây.
Nhìn chung, tổng lợi nhuận của Big Oil năm 2022 còn nhiều hơn sản lượng kinh tế của hầu hết các quốc gia. "Bạn có thể nhận thấy rằng Big Oil vừa báo cáo lợi nhuận kỷ lục" - Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết, trong Thông điệp Liên bang hôm thứ Ba. “Năm ngoái, họ đã kiếm được 200 tỷ USD giữa cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu. Thật là thái quá”. Ông Biden đề xuất tăng gấp bốn lần thuế đối với việc mua lại cổ phiếu doanh nghiệp để khuyến khích các khoản đầu tư dài hạn, nhấn mạnh rằng các siêu công ty vẫn sẽ tạo ra lợi nhuận "đáng kể".
Các nhà hoạt động từ Greenpeace đã thiết lập một bảng giá trạm xăng giả hiển thị lợi nhuận ròng của Shell cho năm 2022.
Agnès Callamard - Tổng thư ký nhóm nhân quyền Ân xá Quốc tế mô tả, lợi nhuận khổng lồ của Big Oil là "không thể biện minh được" và "một thảm họa không thể tránh khỏi".
“Mọi người có thể nhìn thấy sự bất công”
Sana Yusuf, nhà vận động khí hậu tại Friends of the Earth cho biết: "Mọi người có thể thấy sự bất công của việc trả chi phí năng lượng đáng kinh ngạc trong khi các công ty dầu khí lớn thu về hàng tỷ USD".
Yusuf nói: "Việc đánh thuế công bằng lợi nhuận vượt mức của họ có thể giúp tài trợ cho một chương trình cách nhiệt trên toàn quốc và thúc đẩy năng lượng tái tạo, giúp giảm hóa đơn, giữ cho ngôi nhà ấm hơn và giảm lượng khí thải carbon độc hại". Các giám đốc điều hành của Big Oil đã tìm cách bảo vệ lợi nhuận ngày càng tăng của họ trong bối cảnh các nhà vận động chỉ trích, thường nhấn mạnh tầm quan trọng của an ninh năng lượng trong quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo và cho rằng, thuế cao hơn có thể ngăn cản đầu tư.
Big Oil trả cổ tức kỷ lục 110 tỷ USD
Tổng lợi nhuận 219 tỷ USD đã cho phép BP, Chevron, Equinor, Exxon Mobil, Shell và TotalEnergies được “tắm” cho cổ đông bằng tiền mặt. Theo đó, các công ty dầu mỏ hàng đầu của phương Tây đã trả cổ tức kỷ lục 110 tỷ USD và mua lại cổ phần cho các nhà đầu tư vào năm 2022.
Giám đốc điều hành TotalEnergies Patrick Pouyanne cho biết, bối cảnh toàn cầu vẫn rất thuận lợi cho các công ty năng lượng, với việc nới lỏng các biện pháp Covid-19 ở Trung Quốc đã thúc đẩy nhu cầu cho năm 2023.
Pouyanne nói: “Chúng tôi sẽ không ngạc nhiên khi thấy giá dầu quay trở lại mức 100 USD/thùng. Giá dầu chuẩn hiện ở mức gần 85 USD một thùng”.
“Cuối cùng, thuế là vấn đề để các chính phủ quyết định. Tất nhiên, chúng tôi tham gia và cung cấp các quan điểm và quan điểm chính mà chúng tôi cố gắng cung cấp là các công ty như chúng tôi cần đầu tư nhiều tỷ đô la để hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng, đòi hỏi một môi trường đầu tư an toàn và ổn định” - Giám đốc điều hành Shell Wael Sawan cho biết.
Trên thực tế, các công ty châu Âu đã vạch ra kế hoạch giảm hoặc làm chậm các khoản đầu tư vào dầu khí, xây dựng các doanh nghiệp năng lượng tái tạo lớn và các-bon thấp để cắt giảm khí thải nhà kính, nhưng đã điều chỉnh chiến lược của họ. Không gì rõ ràng hơn động thái của Giám đốc điều hành BP, ông Bernard Looney, khi rút lại kế hoạch giảm sản lượng dầu khí và lượng khí thải carbon của công ty vào năm 2030. Ngay lập tức, cổ phiếu của BP đạt mức cao nhất trong ba năm rưỡi vào thứ Tư, dựa trên mức tăng 7,6% một ngày trước đó sau kết quả và sự thay đổi trong chiến lược.
Nhà phân tích Oswald Clint của Bernstein gọi BP là "một bài học về chủ nghĩa thực dụng, ưu tiên và hiệu suất", đồng thời đánh giá BP sẽ dựa nhiều hơn vào dầu khí trong phần còn lại của thập kỷ này.