Hàng trăm tỷ USD và rất nhiều chương trình tín dụng thuế quy mô “khủng” đã được chính phủ và doanh nghiệp áp dụng để đưa ngành sản xuất Mỹ phát triển lên tầm cao mới...
Ảnh: Reuters
Tại Mỹ, vào thời điểm đỉnh cao thập niên 1930 tại khu tổ hợp cùa Ford chỉ bên ngoài Detroit, hơn 100.000 người được tuyển dụng và cứ mỗi 49 giây một chiếc xe ô tô được sản xuất xong.
Một thế kỷ sau, tại chính khu tổ hợp này, cuộc sống mới lại đang đến. Những người lao động đang bận rộn mở rộng dây chuyền sản xuất xe ô tô điện f-150 Lightning, phiên bản chạy điện của dòng xe bán chạy nhất nước Mỹ.
Ford đang hy vọng dòng xe mới sẽ bán chạy nhờ vào chương trình tín dụng thuế cho người mua xe sản xuất tại Mỹ. Trung tâm sản xuất ô tô của nước Mỹ đang sôi động hơn bao giờ hết bởi sự phát triển bùng nổ của ngành sản xuất công nghệ cao.
Trong vòng 2 năm qua, nhờ vào những nỗ lực và quyết tâm từ Tổng thống Mỹ Joe Biden, các chính trị gia Đảng Dân chủ trong Quốc hội Mỹ đã áp dụng nhiều quy định luật pháp nhằm vực dậy ngành sản xuất tại Mỹ trong chương trình 2 nghìn tỷ USD nhằm cải tổ kinh tế Mỹ.
Đạo luật Act thông qua vào tháng 7/2022 có bao gồm gói 39 tỷ USD để vực dậy ngành sản xuất các sản phẩm bán dẫn của Mỹ, ngoài ra có bao gồm những khoản đầu tư lớn hơn vào hoạt động nghiên cứu và phát triển.
Đạo luật giảm lạm phát (IRA) được thông qua vào tháng 8/2022 đã đặt mục tiêu phát triển năng lượng sạch bằng nhiều cách trong đó có bao gồm tín dụng thuế cho sản xuất. Văn phòng Ngân sách Quốc gai (CBO) ước tính việc phát triển năng lượng sạch sẽ tiêu tốn đến 37 tỷ USD trong hơn 1 thập kỷ dù rằng trên thực tế con số này có thể cao hơn nữa bởi IRA không hạn chế giá trị tín dụng thuế.
Ngoài ra phải kể đến nhiều chương trình trợ cấp gián tiếp cho các doanh nghiệp sản xuất dưới hình thức tín dụng thuế cho những người mua hàng sản xuất tại Mỹ. Đó là không kể đến nhiều quy định thân thiện với hàng hóa sản xuất tại Mỹ khác ví như chương trình “Mua hàng Mỹ” mà chính phủ Mỹ từng đưa ra với các hoạt động đấu thầu hợp đồng liên quan đến chính phủ Mỹ.
Năm 2021, Quốc hội Mỹ đồng thời chấp thuận chương trình chi tiêu 1,2 nghìn tỷ USD vào cơ sở hạ tầng vốn được tính toán để giúp cho ngành sản xuất Mỹ có khả năng cạnh tranh cao hơn.
Chương trình trợ cấp chủ yếu áp dụng cho hai ngành: năng lượng sạch và các sản phẩm bán dẫn. Ý định ở đây của chính phủ Mỹ là không chỉ hỗ trợ cho ngành sản xuất mà còn giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, giảm hạn chế vào Trung Quốc và vực dậy những ngành sản xuất mà nước Mỹ đã tụt hậu. Chương trình nghị sự đầy tham vọng trên giúp lý giải tại sao lại có quá nhiều điều luật phức tạp và hỗ trợ chồng chéo.
Một số chương trình hỗ trợ của tín dụng thuế có liên quan trực tiếp đến khối lượng sản xuất: 3 USD cho mỗi kg hydrogen, hoặc 35 USD cho mỗi kilowatt giờ pin điện. Tấm pin năng lượng mặt trời, tuabin gió và thậm chí một số loại khoáng chất dùng trong công nghệ sạch hưởng lợi từ chương trình tín dụng tương tự.
Hiện đang có chương trình tín dụng thuế cho hoạt động đầu tư, đặc biệt là các dự án năng lượng sạch, từ năng lượng địa nhiệt cho đến lưu trữ điện năng.
Những nỗ lực để phát triển một số ngành đặc thù dường như đang phát huy “trái ngọt” bất chấp việc ngành sản xuất chững lại trên diện rộng. Các hãng xe Mỹ thông báo về các dự án quy mô đến 68 tỷ USD trong năm 2021 và 2022, khoảng thời gian bùng nổ dài nhất trong nhiều thập kỷ. Kể từ khi Tổng thống Biden lên làm Tổng thống, các doanh nghiệp sản xuất đã đầu tư thêm đến 290 tỷ USD.
Phần lớn các hoạt động đầu tư đó có được từ trước khi Quốc hội Mỹ thông báo về các biện pháp trợ cấp mới. Tuy nhiên kể từ khi IRA trở thành luật, nhiều doanh nghiệp sản xuất tấm pin mặt trời công bố sẽ mở rộng sản xuất tại bang Ohio và xây nhà máy mới tại bang Alabama.
Các doanh nghiệp sản xuất chip của Mỹ cũng không ngoài xu thế tăng đầu tư, họ đã công bố đầu tư ước tính khoảng 200 tỷ USD tại 16 bang của Mỹ. TSMC, doanh nghiệp sản xuất chip hàng đầu của Đài Loan, dự kiến sẽ xây nhà máy mới tại bang Arizona, Intel xây nhà máy tại Ohio và Micron xmowr nhà máy mới tại New York. Không ít doanh nghiệp nhỏ cũng đang đi theo xu thế này ví như BDO đang lên kế hoạch xây dựng nhà máy mới.