Để có thể “bứt tốc” trong những tháng cuối năm, ngành công nghiệp cần giải quyết hàng loạt khó khăn, vướng mắc hiện hữu.
Hoạt động sản xuất công nghiệp gặp khó khăn trong những tháng đầu năm.
Công nghiệp chịu nhiều tác động bất lợi
Ông Hoàng Chí Hiền, Giám đốc Sở Công Thương thông tin: Trong giai đoạn 2015 - 2020, sản xuất công nghiệp của tỉnh luôn đạt mức tăng trưởng cao và ổn định với chỉ số sản xuất công nghiệp bình quân là 15,7%.
Từ năm 2020 đến nay, do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, chỉ số sản xuất công nghiệp đạt thấp hơn so với những năm trước. Cụ thể, chỉ số công nghiệp của tỉnh năm 2021 tăng 1,96% (đạt 41.206 tỷ đồng), năm 2022 tăng 4,55% (đạt 46.090 tỷ đồng). Trong 6 tháng đầu năm 2023, giá trị sản xuất công nghiệp trên địa bàn tỉnh đạt 20.207 tỷ đồng và giảm 0,18% so với cùng kỳ năm trước, làm giảm 0,05 điểm phần trăm trong mức tăng trưởng chung của tỉnh.
Trên khai trường khai thác quặng đồng.
Nguyên nhân dẫn đến tăng trưởng công nghiệp thấp do công tác dự báo chưa sát với tình hình về phát triển thị trường trong nước, khu vực và thế giới sau tác động của đại dịch Covid-19, hậu quả của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, xung đột giữa Nga và Ukraine dẫn đến việc xác lập thị trường cung - cầu có nhiều biến động. Việc giải quyết các thủ tục pháp lý liên quan đến giải phóng mặt bằng các dự án công nghiệp còn nhiều khó khăn, dẫn đến chậm tiến độ, không đáp ứng được nguồn nguyên liệu cho sản xuất chế biến. Đặc biệt, trong lĩnh vực khai thác, Nhà máy Gang thép Lào Cai của Công ty TNHH Khoáng sản và Luyện kim Việt Trung (VTM) dừng hoạt động, trong khi hoạt động khai thác của công ty này chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu khai thác (năm 2022 khai thác 216.000/3 triệu tấn).
Trong lĩnh vực chế biến, sản xuất phân bón, hóa chất có sản lượng chỉ đạt 60 - 65% so với cùng kỳ năm 2022.
Nhiều nhà máy thủy điện những tháng đầu năm chỉ chạy 50% công suất thiết kế do thiếu nguồn nước.
Công nghiệp điện phát mới đạt 58% so với cùng kỳ (6 tháng đầu năm 2022 đạt 2,1 tỷ kW, 6 tháng đầu năm 2023 đạt 1,2 tỷ kW) do quý I/2023 không có mưa, nắng nóng kéo dài dẫn đến không đủ lượng nước cho hoạt động của các nhà máy thủy điện. Sản lượng tăng trong công nghiệp điện, nước chỉ có nước sinh hoạt và rác thải, nhưng chiếm tỷ trọng thấp.
Hoạt động sản xuất tại Công ty Hóa chất Đức Giang Lào Cai.
Về sản xuất kim loại, phôi thép chiếm tỷ trọng lớn trong công nghiệp chế biến. Năm 2022 đạt 105.000/500.000 tấn phôi thép, năm 2023 là 0 tấn.
Lượng tồn kho của các sản phẩm công nghiệp tăng hơn 42% so với cùng kỳ năm 2022, với tổng giá trị gần 2.500 tỷ đồng.
Cần các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp
Vận hành dây chuyền tuyển quặng tại Chi nhánh Mỏ tuyển đồng Sin Quyền.
Nói về những giải pháp để hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ của năm 2023, ông Hoàng Chí Hiền cho biết: Đây là vấn đề không chỉ của riêng ngành công thương mà là của cả hệ thống chính trị. Tỉnh chỉ đạo rất quyết liệt và các ngành, địa phương đang vào cuộc tích cực với hàng loạt giải pháp, phấn đấu hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ năm 2023.
Trên công trường khai thác quặng apatit.
Đối với ngành công thương, ngoài các nhiệm vụ thường xuyên, cơ bản thì đang tập trung vào thực hiện một số nội dung trọng tâm. Trước mắt, tạo thuận lợi nhất để các nhà máy sản xuất công nghiệp duy trì hoạt động 100% công suất hiện có, đặc biệt là 7 nhà máy phốt pho, 2 nhà máy sản xuất phân bón DAP, nhà máy sản xuất axit. Tiếp tục kiến nghị với cấp có thẩm quyền xem xét đề án tái cơ cấu Nhà máy Gang thép Lào Cai của Công ty TNHH Khoáng sản và Luyện kim Việt Trung sớm hoạt động trở lại, từ đó tăng sản lượng khai thác và chế biến. Các nhà máy thủy điện đang phát điện đảm bảo phát điện 100% công suất, đồng thời đôn đốc tiến độ của Nhà máy Thủy điện Móng Sến công suất 6 MW đi vào hoạt động để bù đắp thêm sản lượng của năm. Xúc tiến, tìm kiếm thị trường mới tiêu thụ sản phẩm cho các sản phẩm từ sản xuất công nghiệp như DAP, phốt pho vàng, chè...
Lĩnh vực thủy điện có đóng góp quan trọng vào tăng trưởng ngành công nghiệp.
Để tạo tiền đề vững chắc về phát triển công nghiệp của năm 2024 và các năm tiếp theo, Sở Công Thương phối hợp với các ngành, địa phương, đơn vị đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vướng mắc liên quan đến giải phóng mặt bằng cho các dự án công nghiệp. Sớm hoàn thiện dự án xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng Khu Công nghiệp gia công, chế biến, đóng gói hàng xuất khẩu tại xã Bản Qua (nằm trong Khu Kinh tế) và hiện nay các cơ quan quan chuyên môn của tỉnh đang báo cáo giải trình làm rõ một số nội dung liên quan đến cấp chủ trương dự án với Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Hình thành các cụm công nghiệp trên địa bàn, trọng tâm là Cụm Công nghiệp Bát Xát. Tiếp tục thu hút đầu tư vào các hạ tầng khu, cụm công nghiệp sẵn có (đặc biệt là Khu Công nghiệp Đông Phố Mới). Bên cạnh đó, đòi hỏi các doanh nghiệp sản xuất công nghiệp nâng cao công tác quản trị, chủ động tìm kiếm thị trường, đổi mới công nghệ và áp dụng những thành tựu khoa học, kỹ thuật để nâng năng lực, hiệu quả sản xuất, kinh doanh.
.png)
Toàn cảnh Nhà máy Tuyển quặng đồng thuộc Chi nhánh Mỏ tuyển đồng Sin Quyền.
Mặc dù sản xuất công nghiệp của tỉnh trong nửa đầu năm 2023 gặp khó khăn nhưng có những tín hiệu tích cực cho sự hồi phục và “bứt tốc” trong các tháng còn lại của năm khi hầu hết các hồ thủy điện đã đủ nước để phát điện, sản lượng khai thác quặng apatit, quặng sắt, quặng đồng, tinh quặng đồng cơ bản đáp ứng nhu cầu nguyên liệu đầu vào cho các nhà máy chế biến trong và ngoài tỉnh.
Đinh Viết Vinh