Khi thanh khoản dâng cao, các công ty chứng khoán có thị phần môi giới cao không chỉ càng thu về nhiều lợi nhuận, mà còn càng có lợi thế trong cuộc đua thị phần môi giới.

Như thường lệ mỗi mùa công bố báo cáo tài chính, chứng khoán là ngành “mở màn” và đến nay, kết quả kinh doanh của các công ty chứng khoán đã lộ diện. Một trong những điểm nhấn trong quý III/2025 là doanh thu mảng môi giới của các công ty chứng khoán tăng vọt lên 7.000 tỷ đồng, hơn gấp đôi cùng kỳ năm ngoái và tạo đỉnh lịch sử.

Thanh khoản dâng cao là nguyên nhân. Thống kê của VietnamFinance cho thấy, thanh khoản giao dịch khớp lệnh trên sàn HoSE trong quý III/2025 đạt trên 2,3 triệu tỷ đồng, gấp 2,5 lần cùng kỳ năm ngoái. Đây cũng là mức cao kỷ lục, vượt xa mức đỉnh 1,6 triệu tỷ đồng từng thiết lập trong quý IV/2021.

Dẫu vậy, tổng doanh thu quý III/2025 chỉ nhỉnh hơn khoảng 6% so với quý IV/2021, cho thấy mức độ cạnh tranh thị phần ngày càng gay gắt khiến các công ty chứng khoán phải miễn giảm phí môi giới cho khách hàng.

Tổng doanh thu môi giới của các công ty chứng khoán tăng mạnh trong quý III/2025

Mặc dù thế, vẫn có những công ty chứng khoán “ăn đậm” từ phí môi giới, điển hình là Công ty Chứng khoán VPS - doanh nghiệp đang tiến hành IPO và niêm yết với định giá toàn công ty lên tới trên 88.000 tỷ đồng. Đây là công ty chứng khoán có thị phần môi giới cổ phiếu cao nhất trên sàn HoSE và thời điểm tiến hành IPO rất thuận lợi khi kết quả kinh doanh quý vừa qua rất khả quan, một phần nhờ doanh thu môi giới tăng vọt.

Cụ thể, chỉ riêng trong quý III/2025, doanh thu nghiệp vụ môi giới chứng khoán của VPS đã đạt trên 1.500 tỷ đồng, gấp hơn 2 lần cùng kỳ năm ngoái và chiếm hơn nửa doanh thu hoạt động của công ty chứng khoán này. Đây là điểm khác biệt lớn khi so với các công ty chứng khoán khác vốn “bội thu” trong quý vừa qua chủ yếu nhờ hoạt động tự doanh hoặc cho vay margin.

Lợi thế “ông lớn”

Dù là kinh doanh theo mô hình truyền thống như VPS (tập trung vào đội ngũ môi giới), mô hình đa tầng (tối ưu tất cả các hoạt động kinh doanh như môi giới, cho vay margin, tự doanh) như SSI hay mô hình đột phá (không môi giới, miễn phí giao dịch) như TCBS thì việc gia tăng thị phần vẫn là mục tiêu hết sức quan trọng, bởi càng có nhiều khách hàng thì càng thu được nhiều phí môi giới hoặc/và phí lãi margin.

Điểm đặc biệt là khi thanh khoản dâng cao, các công ty chứng khoán có thị phần môi giới cao không chỉ càng thu về nhiều lợi nhuận, mà còn càng có lợi thế trong cuộc đua thị phần môi giới.

Thống kê của VietnamFinance từ quý III/2014 đến quý III/2025 cho thấy khá rõ rằng trong các giai đoạn thanh khoản thị trường tăng mạnh, thị phần của các “ông lớn” ngày càng lấn át phần còn lại. Chẳng hạn, từ quý I/2015 đến đến quý I/2018, thanh khoản khớp lệnh trên sàn HoSE hàng quý đã tăng từ hơn 83.000 tỷ đồng lên hơn 361.000 tỷ đồng; thị phần môi giới cổ phiếu trên sàn HoSE của 5 công ty chứng khoán hàng đầu (TOP 5) cũng tăng từ 42,4% lên 54,2%.

Hoặc như giai đoạn quý II/2019 - quý IV/2021, thanh khoản khớp lệnh trên sàn HoSE tăng từ hơn 159.000 tỷ đồng lên hơn 1,6 triệu tỷ đồng, thị phần môi giới cổ phiếu trên sàn HoSE của TOP 5 cũng tăng từ 44,9% lên 46%.

Gần nhất, trong giai đoạn quý I/2023 - quý III/2025, thanh khoản tăng từ hơn 494.000 tỷ đồng lên hơn 2,3 triệu tỷ đồng, thị phần TOP 5 cũng tăng từ 46,2% lên 49,3%.

Trong các giai đoạn thanh khoản thị trường tăng mạnh, thị phần của các “ông lớn” ngày càng lấn át phần còn lại

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này. Đầu tiên, các công ty chứng khoán có thị phần môi giới lớn thường sở hữu lượng khách hàng giao dịch thường xuyên lớn và khi thị trường sôi động, nhóm khách hàng này càng tích cực mua bán và thị trường theo đó càng sôi động hơn. Vòng tròn này cứ tiếp tục và thị phần của các công ty chứng khoán TOP đầu càng tăng lên. Thêm vào đó, bản thân những khách hàng giao dịch thường xuyên này lại có khả năng lan tỏa cao hơn các khách hàng giao dịch không thường xuyên, do đó, khi thị trường sôi động, họ càng gián tiếp lôi kéo nhiều khách hàng mới đến hơn.

Thứ hai, các công ty chứng khoán có thị phần môi giới lớn thường là các công ty có tiềm lực tài chính lớn, nhờ đó hạn mức cho vay margin lớn, xử lý các tác vụ cho vay nhanh và có uy tín cao đối với các khách hàng “có tiền”.

Thứ ba, khi thị trường sôi động, các nhà đầu tư mới (F0) cũng có xu hướng tìm đến các tên tuổi phổ biến không chỉ bởi tâm lý thích thương hiệu lớn mà còn bởi nền tảng giao dịch tiện dụng hoặc/và đội ngũ môi giới chuyên nghiệp.

Mặc dù có lợi thế khi thanh khoản thị trường dâng cao nhưng mặt trái là khi “thủy triều” rút đi, các công ty chứng khoán có thị phần TOP đầu lại dễ bị “mắc cạn” hơn. Điều này cho thấy rõ tính chu kỳ mạnh mẽ của ngành chứng khoán, vốn không chỉ do ảnh hưởng bởi hoạt động tự doanh như nhiều người lầm tưởng, mà còn do ảnh hưởng của thị phần môi giới.

Link gốc