Báo cáo mới nhất phát hành ngày 11/2 của Bộ phận Nghiên cứu Toàn cầu, Ngân hàng HSBC – Vietnam at a Glance – đưa ra nhận định về tình hình kinh tế tháng 1, với những thách thức và triển vọng quan trọng trong thời gian tới.
Theo các chuyên gia của HSBC, bức tranh kinh tế Việt Nam đầu năm 2025 có những điểm sáng bất chấp một số thách thức. Xuất khẩu giảm nhẹ do yếu tố mùa vụ, nhưng ngành du lịch bùng nổ là tín hiệu tích cực. Rủi ro thuế quan vẫn là mối quan tâm lớn, nhưng tác động cụ thể vẫn cần thời gian để đánh giá.
Chỉ số PMI, xuất nhập khẩu, CPI 3 tháng gần đây.
Cụ thể, doanh số bán lẻ tháng 1 tăng 10% so với cùng kỳ năm trước, cả hàng hóa và dịch vụ đều ghi nhận mức tăng trưởng mạnh so với cùng kỳ năm trước. Theo các chuyên gia, xu hướng tiêu dùng cho thấy chi tiêu của Việt Nam còn dư địa để phục hồi, vì doanh số bán lẻ vẫn thấp hơn 8% so với tiềm năng do xu hướng tăng trưởng mang lại.
“Chúng ta sẽ chờ thêm dữ liệu tháng 2 để điều chỉnh các biến động do Tết, từ đó có cái nhìn rõ hơn về quỹ đạo phục hồi của nhu cầu trong nước”, báo cáo nêu.
Xuất nhập khẩu chịu ảnh hưởng bởi Tết nhưng không đáng lo ngại
Tháng 1 ghi nhận sự sụt giảm trong hoạt động xuất khẩu, tuy nhiên mức giảm 4,3% so với cùng kỳ năm trước chủ yếu phản ánh yếu tố mùa vụ do kỳ nghỉ Tết dài hơn thường lệ. Nhập khẩu cũng giảm 2,6%, nhưng cán cân thương mại vẫn đạt mức thặng dư 3 tỷ USD – cao hơn mức trung bình 2 tỷ USD của năm 2024.
Một điểm đáng chú ý là sự phân hóa trong nhóm hàng điện tử. Nhiều tháng qua, xuất khẩu điện thoại di động tiếp tục suy yếu, trở thành yếu tố chính cản trở tăng trưởng, trong khi xuất khẩu linh kiện điện tử và máy tính lại đóng vai trò là động lực mạnh mẽ. Xu hướng này cũng diễn ra đối với nhập khẩu, do ngành sản xuất Việt Nam còn phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu.
Rủi ro thuế quan
Việt Nam là quốc gia đối diện với rủi ro thuế quan cao nhất trong ASEAN do có thặng dư thương mại lớn với Mỹ.
HSBC cảnh báo rằng rủi ro thuế quan vẫn phủ một bóng mây lên triển vọng thương mại. Đặc biệt, Việt Nam là quốc gia đối diện với rủi ro thuế quan cao nhất trong ASEAN do có thặng dư thương mại lớn với Mỹ. Việc Mỹ có thể áp dụng các biện pháp thuế quan mới nhằm cân bằng cán cân thương mại là điều chưa thể loại trừ.
Tuy nhiên, bài toán thuế quan đặt ra không chỉ với Việt Nam mà còn với các nền kinh tế châu Á khác. Đối với Trung Quốc, hướng đi chính sách có thể dễ dự đoán hơn, nhưng mức độ tác động của thuế quan lại chưa rõ ràng. Ngược lại, với các nền kinh tế ASEAN, câu hỏi quan trọng là liệu các rủi ro thuế quan này có thực sự trở thành hiện thực hay không.
Ngoài ra, một vấn đề khác là khả năng các doanh nghiệp toàn cầu có sẵn sàng di dời chuỗi cung ứng, vốn gây tốn kém cả thời gian và tiền bạc, chỉ vì những yếu tố mang tính ngắn hạn. Vị thế của Việt Nam như một trung tâm sản xuất toàn cầu đang lên không chỉ đến từ yếu tố địa chính trị mà còn nhờ vào các yếu tố nền tảng đang được cải thiện.
Lạm phát tăng nhưng chưa đáng lo ngại
Một diễn biến đáng chú ý khác trong tháng 1 là lạm phát tăng 1% so với tháng trước, tăng lên 3,6% so với cùng kỳ năm trước, vượt kỳ vọng của thị trường (HSBC kỳ vọng 3,0%; Bloomberg kỳ vọng 3,1%).
Nguyên nhân chính đến từ giá thực phẩm, đặc biệt là thịt lợn, và chi phí y tế (tăng 9,5% so với tháng trước).
Dù cho rằng cần theo dõi chặt chẽ diễn biến lạm phát, các chuyên gia của HSBC đánh giá đây chưa phải là dấu hiệu đáng lo ngại, vì cả hai yếu tố này đều có khả năng mang tính thời vụ hoặc chỉ là tác động nhất thời.
Ngành du lịch tiếp tục tăng trưởng ấn tượng
Trái ngược với những lo ngại trong lĩnh vực thương mại, ngành du lịch Việt Nam tiếp tục khởi sắc mạnh mẽ trong tháng 1. Lượng khách quốc tế đạt hơn 2 triệu lượt, tăng gần 40% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, du khách từ Trung Quốc đại lục đã tăng gấp đôi so với tháng 1/2024, thu hẹp đáng kể khoảng cách so với mức cao trước đại dịch.
Trong thời gian tới, việc theo dõi sát diễn biến chính sách thương mại toàn cầu cũng như kiểm soát lạm phát sẽ là những yếu tố quan trọng trong chiến lược điều hành kinh tế của Việt Nam. Với nền tảng đang cải thiện, Việt Nam vẫn có nhiều tiềm năng để duy trì đà tăng trưởng và nâng cao vị thế trên bản đồ kinh tế khu vực.
Đỗ Kiều
Link gốc