|
Tóm tắt:
|
Cập nhật về Thương chiến: Khả năng thay đổi lập trường trong chính sách của Tổng thống Trump
• Bối cảnh kinh tế toàn cầu hiện vẫn đang đối diện với nhiều yếu tố bất định, chủ yếu do các chính sách thương mại khó lường từ chính quyền Tổng thống Trump. Đã ba tuần trôi qua kể từ khi ông Trump tuyên bố kế hoạch áp thuế trên diện rộng đối với cả đồng minh và đối trọng kinh tế, thị trường chứng khoán đã bắt đầu có dấu hiệu ổn định trở lại sau quyết định tạm hoãn áp thuế đối ứng trong 90 ngày (bắt đầu từ ngày 9/4), đồng thời miễn trừ thuế cho các mặt hàng quan trọng như điện tử, bán dẫn, điện thoại di động, và phát đi tín hiệu về khả năng giảm thuế áp lên Trung Quốc từ mức 145% xuống còn khoảng 50-65%. Tuy nhiên, động thái hạ nhiệt này lại nhận với không ít hoài nghi, bởi 100 ngày đầu nhiệm kỳ của ông Trump ghi dấu bằng hàng loạt thay đổi chính sách bất ngờ và chưa đạt được thành tựu đáng kể nào liên quan đến các cam kết tranh cử lớn, chẳng hạn như chấm dứt xung đột tại Ukraine hay kiểm soát lạm phát.
• Phong cách điều hành khó đoán này, thường được lý giải qua lăng kính "Lý thuyết Người Điên" (Madman Theory) – một chiến lược cố tình tạo ra sự bất định để ép đối phương nhượng bộ – đã khiến các đồng minh và giới đầu tư lo ngại, từ đó góp phần kích hoạt xu hướng "Bán Tháo Tài Sản Mỹ" (Sell America). Tâm lý bất ổn được phản ánh rõ qua mức giảm mạnh 12% của chỉ số S&P 500 trong khoảng thời gian từ 02/04 đến 07/04, lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm tăng từ 4,2% lên 4,5%, chỉ số DXY giảm 4%, và chỉ số biến động VIX bất ngờ bật tăng 180% sau các thông báo về thuế quan. Chiến lược của chính quyền Mỹ, được đánh giá là tận dụng thuế quan như một công cụ để thúc đẩy hợp tác với đồng minh đồng thời cô lập Trung Quốc, thay vì thực sự đưa sản xuất về nước (reshoring), đang gặp phải thách thức khi nhiều quốc gia đẩy mạnh tìm kiếm các đối tác thương mại thay thế. Điển hình là Liên minh Châu Âu (EU) đang tăng tốc đàm phán với Khối Thị trường chung Nam Mỹ, Ấn Độ, Úc và ASEAN, trong khi Trung Quốc cũng không ngừng mở rộng các hoạt động ngoại giao tại khu vực Đông Nam Á.
• Trong bối cảnh địa chính trị đầy biến động này, Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia có tiềm năng sớm đạt thỏa thuận thuế quan với Hoa Kỳ, nhờ vào lập trường chính trị nhất quán và sự linh hoạt trong chính sách ngoại giao. Tuy nhiên, mối quan hệ kinh tế chặt chẽ với Trung Quốc lại trở thành một rào cản đáng kể trong đàm phán, đặc biệt khi so sánh với các quốc gia như Ấn Độ. Theo kịch bản trung lập, dự kiến Việt Nam có thể thuyết phục Hoa Kỳ giảm mức thuế quan xuống còn 10-20%, đồng thời đạt được miễn trừ thuế cho các mặt hàng xuất khẩu chủ lực như linh kiện điện tử, điện thoại thông minh, dệt may và giày dép. Dù vậy, kết quả cuối cùng vẫn phụ thuộc vào tiến trình đàm phán trên diện rộng, khi các vòng đàm phán sơ bộ với sự tham gia của EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và Singapore chưa ghi nhận bước đột phá nào đáng kể, mà thay vào đó lại làm nổi bật những bất đồng dai dẳng về các vấn đề thương mại và thuế quan. Sự gia tăng căng thẳng địa chính trị cùng với tính khó lường trong chính sách, được thể hiện qua Chỉ số đo lường mức độ bất định về chính sách kinh tế (Economic Policy Uncertainty index), đã kéo giảm triển vọng tăng trưởng toàn cầu theo dự báo của các tổ chức như Fed, WTO và IMF cho năm 2025, đồng thời làm gia tăng nguy cơ suy thoái kinh tế trên diện rộng nếu chính sách thuế quan cứng rắn tiếp tục được duy trì.
|