Bộ Tài chính vừa khuyến nghị các nhà đầu tư nên lưu ý khi tham gia thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN), cần hiểu rõ về đặc điểm của sản phẩm để hạn chế rủi ro, trong bối cảnh thị trường đang phát triển nhanh. Bộ khuyến nghị các nhà đầu tư, đặc biệt là các cá nhân không mua TPDN chỉ vì lãi suất cao.
Trong tháng 10, doanh nghiệp bất động sản vượt qua ngân hàng trở thành chủ thể phát hành trái phiếu lớn nhất trên thị trường với 9.350 tỷ đồng, chiếm 55% tổng giá trị phát hành. Các ngân hàng (NHTM) thường có mức lãi suất bình quân thấp nhất (dưới 10%) hạn chế chào bán, dẫn đến lãi suất bình quân các trái phiếu phát hành tăng 2,7 điểm phần trăm so với tháng 9, lên 10,5%. Cá biệt trên thị trường có lô phát hành hơn 1.400 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 5 năm của CTCP Đầu tư Thương mại Hồng Hoàng ghi nhận mức lãi suất lên tới 20%/năm.
Sức nóng của trái phiếu doanh nghiệp với mức lợi suất cố định hấp dẫn cao hơn lãi suất tiền gửi, khiến kênh đầu tư trở nên thu hút. Sản phẩm này mang tới khoản lợi nhuận thường xuyên và ổn định khác với cổ phiếu. Ông Phan Tùng Lâm, Trưởng phòng cao cấp Kinh doanh sản phẩm tài chính, CTCP Chứng khoán SSI nhận định nhà đầu tư cần có nhiều nguồn thu nhập từ các kênh tài chính khác nhau. Hay nói cách khác, nhà đầu tư nên đa dạng hoá danh mục đầu tư gồm bất động sản, vàng, cổ phiếu và trái phiếu.
Dù được xem là kênh đầu tư an toàn hơn so với các sản phẩm khác, trái phiếu doanh nghiệp vẫn tiềm ẩn rủi ro. Rủi ro chính là nhà phát hành phá sản hoặc không trả được nợ. Đây là yếu tố thường được nhà đầu tư xem nhẹ, đặc biệt trong trường hợp trái phiếu có kỳ hạn ngắn hoặc điều khoản mua lại sau 6 tháng hoặc 1 năm. Tâm lý chung, nhà đầu tư thường không cho rằng nhà phát hành có thể phá sản trong thời gian này.
Trái phiếu doanh nghiệp là chứng khoán phụ thuộc vào khả năng thanh toán nợ của đơn vị phát hành. Do đó, nhà đầu tư cần xem xét khả năng vỡ nợ của công ty chào bán và tính đến rủi ro khi quyết định đầu tư. Điều này sẽ dựa trên phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và báo cáo lưu chuyển tiền tệ của công ty, xác định lợi nhuận và dòng tiền.
Bộ Tài chính khuyến nghị nhà đầu tư khi tham gia thị trường cần tiếp cận đầy đủ thông tin, phân tích và đánh giá kỹ các rủi ro có thể gặp phải khi mua trái phiếu. Trách nhiệm của các tổ chức cung cấp dịch vụ là cần công bố đầy đủ thông tin cho nhà đầu tư, tư vấn cho doanh nghiệp phát hành tuân thủ đúng quy định của pháp luật khi phát hành trái phiếu.
Trên thực tế, các công ty phát hành trái phiếu vẫn đang hạn chế về công bố thông tin cho nhà đầu tư, tính minh bạch kém, trong khi Việt Nam chưa có tổ chức đánh giá tín nhiệm trái phiếu doanh nghiệp (năm 2017 có cấp phép cho Phát Thịnh Rating nhưng chưa từng công bố thực hiện dịch vụ xếp hạng tín nhiệm cho công ty). Vì thế, nhà đầu tư thiếu đi công cụ bảo vệ bản thân và thông tin hỗ trợ từ bên thứ độc lập.
Để hạn chế một phần rủi ro này, lựa chọn của nhà đầu tư là tìm đến một đơn vị phân phối uy tín, công ty chứng khoán lớn, để lựa chọn trái phiếu. Đơn cử, tại Chứng khoán SSI, các trái phiếu trong danh mục S-BOND đều được thẩm định và đánh giá rủi ro bởi nhiều bộ phận, trước khi Hội đồng đầu tư công ty phê duyệt. Các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp được xem xét kỹ lưỡng để đánh giá về khả năng trả được nợ của nhà phát hành. Bên cạnh đó, Chứng khoán SSI cũng công bố minh bạch các thông tin liên quan đến doanh nghiệp phát hành trái phiếu để nhà đầu tư phân tích và đánh giá trước khi ra quyết định.
Lựa chọn tổ chức phân phối uy tín là một trong những cách hạn chế rủi ro khi đầu tư trái phiếu. Ảnh: SSI.
Một rủi ro khác mà nhà đầu tư cũng cần lường trước khi đầu tư trái phiếu là tính thanh khoản. Với cổ phiếu hoặc trái phiếu Chính phủ, luôn có một thị trường sẵn sàng giao dịch để nhà đầu tư mua bán, tạo tính linh hoạt về dòng tiền.
Với trái phiếu doanh nghiệp, việc giao dịch tương đối hạn chế do thanh khoản nhỏ. Nhà đầu tư có thể rơi vào trường hợp không thể bán trái phiếu khi có nhu cầu dừng trước hạn, thu hồi vốn. Tại Việt Nam, thị trường giao dịch trái phiếu còn rất nhỏ so với cổ phiếu và trái phiếu Chính phủ. Thanh khoản thấp, đồng thời cũng ảnh hưởng đến giá trái phiếu giao dịch, khiến nhà đầu tư có thể lỗ khi bán.
Hiện nay, chỉ số ít công ty chứng khoán hỗ trợ tạo lập thị trường với sản phẩm trái phiếu, trong đó có Chứng khoán SSI. Các trái phiếu thuộc danh mục S-BOND được yết giá trên website, nhà đầu tư có thể mua hoặc bán với công ty chứng khoán nếu có nhu cầu.
Ông Lâm cho biết nhà đầu tư thường nắm giữ trái phiếu trong khoảng thời gian dài không như cổ phiếu nên thanh khoản không lớn. Vì vậy, SSI cũng rất hỗ trợ trong việc hàng ngày niêm yết giá mua, giá bán và tạo lập thị trường.
Trái phiếu là một lựa chọn cho nhà đầu tư để đa dạng hóa danh mục, mang về khoản thu nhập thụ động với ưu điểm lợi suất cố định cao hơn lãi tiền gửi và an toàn hơn một số chứng khoán khác. Tuy nhiên, nhà đầu tư cũng cần thận trong trước khi ra quyết định và nên lựa chọn các tổ chức phân phối uy tín, lâu năm trên thị trường để mua trái phiếu.
Lê Hải
Tuyên bố trách nhiệm: Bài viết được lấy nguyên văn từ nguồn tin nêu trên. Mọi thắc mắc về nội dung bài viết xin liên hệ trực tiếp với tác giả. Chúng tôi sẽ sửa, hoặc xóa bài viết nếu nhận được yêu cầu từ phía tác giả hoặc nếu bài gốc được sửa, hoặc xóa, nhưng vẫn bảo đảm nội dung được lấy nguyên văn từ bản gốc.