Thông tin tại buổi họp báo công bố Sách Trắng Hợp tác xã và Sách Trắng Doanh nghiệp Việt Nam năm 2020 sáng 28/4, ông Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho biết mục tiêu 1 triệu doanh nghiệp năm nay không đạt được. Nếu duy trì được con số tăng trưởng mức kỷ lục như năm ngoái là hơn 138.000 thì tổng số doanh nghiệp mà nền kinh tế dự kiến có trong năm nay cũng chỉ ở mức 900.000 doanh nghiệp.
Ông Lâm lý giải, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, việc thành lập doanh nghiệp mới rất khó khăn. 4 tháng đầu năm, số lượng doanh nghiệp mới thành lập đều giảm và chỉ đạt hơn 80% so với cùng kỳ năm trước, gồm các chỉ tiêu số lượng, quy mô, vốn đăng ký trung bình mỗi doanh nghiệp và lao động.
Cũng theo ông Lâm, chỉ tiêu về số lượng doanh nghiệp chỉ phản ánh một khía cạnh nào đó trong bức tranh phát triển nền kinh tế. Trong khi đó chỉ tiêu về quy mô, chất lượng, ngành nghề và mức độ ứng dụng khoa học công nghệ của doanh nghiệp mới thành lập có phù hợp với xu hướng và định hướng phát triển của nền kinh tế trong thời gian tới mới là điều quan trọng hơn cả.
Sách Trắng về doanh nghiệp cho thấy, Việt Nam có khoảng 760.000 doanh nghiệp đang hoạt động tính đến ngày 31/12/2019, tăng 6,1% so với cùng thời điểm 2018. Trong đó, khu vực dịch vụ có số lượng doanh nghiệp lớn nhất, với gần 509.000 doanh nghiệp, chiếm hơn 67% tổng số doanh nghiệp của cả nền kinh tế. Sau đó, khu vực công nghiệp - xây dựng, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản có số lượng doanh nghiệp thấp nhất, hơn 10.000.
Theo đó, Bình Dương, Bắc Ninh và Bình Phước là 3 địa phương có tốc độ tăng trưởng số doanh nghiệp hoạt động lớn nhất trên cả nước.
Nhằm thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp, Tổng cục Thống kê đề xuất tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, trong đó, cắt giảm điều kiện kinh doanh, chi phí, đặc biệt chi phí không chính thức cho doanh và tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc thủ tục về đầu tư, đất đai... Nhiều bộ, ngành và địa phương thời gian qua đã cắt, giảm 50% điều kiện, thủ tục theo tinh thần Nghị quyết 02 của Thủ tướng hồi đầu năm.
Nhìn ở mặt tích cực, điều kiện kinh doanh chính là công cụ quản lý của nhà nước nhưng nếu cứ cắt giảm và tiến tới cắt hết thì nhà nước lấy đâu công cụ để quản lý? Ông Nguyễn Bích Lâm cho biết mục tiêu xây dựng các điều kiện kinh doanh để phục vụ quản lý nhà nước nhưng cũng phải thừa nhận rằng nhiều bộ, ngành đã xây dựng các quy định theo hướng "quản lý cho bằng được" thay vì quản lý như thế nào để doanh nghiệp phát triển. Điều này đã làm xuất hiện nhiều thủ tục gây phiền hà, cản trở sự phát triển của doanh nghiệp.
Cũng theo ông Lâm, việc các bộ, ngành thời gian qua cắt giảm được 50% điều kiện kinh doanh, thủ tục hành chính cho thấy có thể những thủ tục đó đã không còn phù hợp với thực tiễn quản lý hiện nay thì phải cắt giảm. Đồng thời, việc xuất hiện nhiều hình thức kinh doanh mới đòi hỏi những cách thức quản lý khác phù hợp hơn thì các bộ, ngành cũng phải cắt giảm những điều kiện quản lý cũ.