Cách đây không lâu khi đi công tác tại Bến Tre, tôi đã gặp và trò chuyện với ông Nguyễn Xuân Nam, từng có thời gian dài lênh đênh trên biển đánh bắt xa bờ. Tuy nhiên, 10 năm rồi ông Nam không còn đi biển, công việc mà ông kể với chúng tôi rằng đầy rủi ro, con cá đánh lên nhiều khi không biết có hợp pháp hay không… Giờ đây ông trở thành công nhân, yên tâm cùng đồng nghiệp xây dựng trại giống công nghệ cao tại Aquatex Bến Tre, một doanh nghiệp thành viên của Tập đoàn
PAN
. Đây là nơi sẽ góp phần giải quyết một trong những vấn đề mang tính thời sự của thủy sản Việt Nam: nhiều cá giống bị đồng huyết, sức đề kháng kém, dị tật nhiều, kết quả ươm giống thấp do nông dân chạy theo lợi nhuận trước mắt, cho cá sinh sản không đúng khoa học. Ở Tập đoàn
PAN của chúng tôi, hơn 9.000 lao động đang làm ở nhiều mảng khác nhau nhưng đều là những công việc có ý nghĩa như vậy.
PAN hiện là tập đoàn nông nghiệp, thực phẩm hàng đầu Việt Nam với vị thế cao nhất trong nhiều ngành mũi nhọn: thị phần giống cây trồng lớn nhất, đứng đầu về hiệu quả nuôi và chế biến tôm xuất khẩu, sở hữu thương hiệu bánh kẹo nội địa số 1, nhà máy chế biến gạo có quy mô và hiện đại nhất nước… Chúng tôi đến được vị thế ấy khi lựa chọn đi trên một con đường không dễ dàng: PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG.
Nông nghiệp Việt Nam đã tiến bộ vượt bậc trong những năm qua và là một trong số ít lĩnh vực mà đất nước có lợi thế, có khả năng làm được trên quy mô lớn. Tuy nhiên, hầu hết nông sản vẫn được bán ở dạng thô, quy mô sản xuất nhỏ lẻ, công nghệ lạc hậu, lãng phí khi chế biến sau thu hoạch, thiếu phối hợp trong chuỗi cung ứng... Tập quán canh tác manh mún, thiếu kiểm soát không chỉ ảnh hưởng đến năng suất mà còn phương hại nghiêm trọng đến môi trường.
Một cây viết trẻ mới đây từng so sánh: “Nếu mọi người đều đang sống như tôi thì cần 8 quả địa cầu mới chịu đựng nổi. Mà chúng ta lại chỉ có một Trái đất”. Cách đo lường ấy thật đáng suy ngẫm và đó chính xác là những gì mà tôi và các cộng sự tại Tập đoàn
PAN từng trăn trở. Chúng tôi xây dựng tập đoàn với chủ trương tập hợp về một nhà những con người, những công ty thành công trong lĩnh vực nông nghiệp, tạo sức mạnh cộng hưởng bằng việc đầu tư vốn, đổi mới công nghệ, hệ thống quản trị và tái cấu trúc theo hướng bền vững. Khi M&A, tập đoàn đánh giá rất toàn diện các doanh nghiệp, không chỉ ở hiệu quả kinh tế mà còn là mức độ tuân thủ, tác động đến môi trường, con người và xã hội...
Nhiều năm trước,
PAN gia nhập ngành điều thông qua đầu tư vào Lafooco, một trong những công ty lớn nhất ngành. Doanh thu cao nhưng khi ấy, Lafooco chủ yếu kinh doanh điều thô và bán thành phẩm với công nghệ lạc hậu. Công nghệ chao dầu phổ biến lúc đó không những ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng, rủi ro cho người lao động mà còn có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường từ nguồn nước thải ra. Chúng tôi thay đổi điều đó bằng cách hỗ trợ Lafooco đầu tư vào cơ sở hạ tầng, thiết bị…, trong đó có việc thay thế công nghệ hấp để giải quyết triệt để vấn đề, nước thải độc hại hầu như không phát sinh. Công nghệ Low Oxy đang áp dụng ở Lafooco an toàn đến mức nó được chấp nhận ở trong cả những sản phẩm đạt tiêu chuẩn hữu cơ. Cùng với việc đạt được những chứng nhận như HACCP, BRC, SEDEX…, Lafooco cũng gây dựng thành công hơn 500 ha vùng trồng điều tại Bù Đăng, Bình Phước được cấp chứng nhận hữu cơ của Mỹ và EU.
Lĩnh vực nông nghiệp và thực phẩm ngày nay đã khác so với hơn 10 năm trước. Kinh tế Việt Nam mở hơn rất nhiều và Chính phủ đang làm tốt việc hỗ trợ hàng hóa vươn ra thế giới thông qua các hiệp định thương mại, gần nhất là CPTPP và EVFTA. Cơ hội là rất lớn, nhưng để có thể hưởng lợi, một thách thức không nhỏ với doanh nghiệp là yêu cầu ngày càng cao về phát triển bền vững. Các thị trường khó tính sẽ không chấp nhận hàng hóa dù chất lượng tốt nhưng trong quá trình sản xuất lại vi phạm các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường, xã hội. Điều này không hề dễ dàng với phần lớn doanh nghiệp Việt.
Tập đoàn
PAN trở thành đối tác của những tổ chức tài chính hàng đầu một phần rất lớn nhờ vào việc nhất quán tuân thủ những thông lệ thực hành trên thế giới, như chính sách bảo trợ của ADB (Safeguard Policy Statement) hay tiêu chuẩn hành động môi trường - xã hội của IFC (IFC Performance Standard). Chúng tôi cũng tự hào là một trong số những công ty hiếm hoi, thậm chí có thể là duy nhất, tại Việt Nam ban hành Bộ Nguyên tắc hành động (
PAN Practice Principles) - hướng dẫn nhất quán cho các vấn đề môi trường - xã hội ở các công ty thành viên. Quy tắc tương tự thường chỉ có thể thấy ở những tập đoàn đa quốc gia như Canon (Chính sách Mua hàng xanh - Green procurement), Cocacola (Tiêu chuẩn Kore) hay Walmart (Tiêu chuẩn Responsible Sourcing)…
Không dừng ở văn bản hay khẩu hiệu, PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG đã gắn kết với từng hoạt động của chúng tôi và phần nào cho thấy “trái ngọt”. Chúng tôi mua lại CTCP Thực phẩm Sao Ta - doanh nghiệp hàng đầu trong ngành tôm - vào cuối năm 2017. Năm 2018,
PAN hỗ trợ vốn để Sao Ta mở rộng vùng nuôi gần gấp đôi lên 300 ha, giúp công ty tự chủ được nguồn nguyên liệu, đảm bảo chất lượng đầu vào phục vụ xuất khẩu sang 3 thị trường trọng điểm là EU, Nhật Bản và Hoa Kỳ. Thời gian qua, liên tiếp 2 sự kiện POR13 và EVFTA đã tạo lợi thế cho tôm Việt Nam tại 2 thị trường Hoa Kỳ, Châu Âu. Điều này cho thấy kế hoạch mở rộng vùng nuôi của Sao Ta dưới sự hỗ trợ của
PAN là vô cùng đúng đắn. Hiện toàn bộ vùng nuôi của Sao Ta đều đạt tiêu chuẩn ASC - điều kiện bắt buộc để con tôm được nhập khẩu vào châu Âu và hưởng lợi từ EVFTA. Trong khi đó, tỷ lệ đạt chuẩn này ở Việt Nam nói chung chỉ đạt 5%.
Rất nhiều những câu chuyện khác có thể lấy làm minh chứng cho định hướng bền vững của
PAN như chia sẻ lợi ích với người nông dân, gìn giữ thương hiệu bánh kẹo Việt, bảo vệ ngành nước mắm truyền thống hay phát triển cà phê đặc sản vùng miền… Mỗi câu chuyện kể ra đều vô cùng thú vị, nhưng ẩn chứa sau đó là sự đánh đổi về chất xám với rất nhiều mồ hôi, công sức… để theo đuổi khát vọng nâng tầm nền nông nghiệp Việt Nam.
Trong giai đoạn đại dịch Covid 19 hoành hành và tác động lớn đến toàn thế giới, Tập đoàn
PAN dù không nằm ngoài tầm ảnh hưởng nhưng chúng tôi cam kết không sa thải người lao động, đảm bảo việc làm và thu nhập cho họ để vượt qua khó khăn. Ngoài ra, chúng tôi đã tiến hành hỗ trợ cộng đồng dưới nhiều hình thức như tặng quà là các sản phẩm gạo, nước mắm, bánh kẹo, cà phê… của Tập đoàn cho đội ngũ y bác sỹ, chiến sĩ ở tuyến đầu chống dịch; tặng sản phẩm cho người dân tại các khu vực cách ly; bán gạo bình ổn giá…
Với tôn chỉ minh bạch, chúng tôi định kỳ phát hành Báo cáo Phát triển bền vững theo tiêu chuẩn toàn cầu GRI, nơi không chỉ cung cấp các dữ liệu về tài chính, sản xuất, kinh doanh mà còn đề cập đến những hoạt động và tác động tới môi trường và cộng đồng, cả những việc đã làm được và chưa làm được.
Khi đầu tư vào các công ty thành viên, chúng tôi hỗ trợ họ về vốn để mở rộng và tự chủ nguồn nguyên liệu an toàn. Đổi lại, chúng tôi đòi hỏi một hệ thống quản trị chuẩn mực, tương đồng trong mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững. Các cổ đông chiến lược nước ngoài của
PAN là các định chế uy tín như IFC, Daiwa, Sojitz, Hulic, TAEL… cũng đóng vai trò quan trọng trong chiến lược này.
Hướng tới tương lai, phát triển bền vững đối với chúng tôi vẫn luôn là chiến lược xuyên suốt. Tập đoàn
PAN sẽ tiếp tục mở rộng vùng nguyên liệu chất lượng cao, truy xuất được nguồn gốc, nâng cao giá trị sản phẩm để đem lại lợi ích lớn hơn cho chuỗi cung ứng, trong đó có người nông dân. Chúng tôi cũng đồng thời ứng dụng công nghệ hiện đại, an toàn cho con người và thân thiện môi trường, góp phần đưa nền nông nghiệp, thực phẩm Việt Nam có vị trí xứng đáng trên bản đồ sản xuất lương thực thế giới.