Dòng vốn đầu tư vào Myanmar phần nào chuyển hướng sang các quốc gia khác trong khu vực vì bất ổn chính trị. Việt Nam, Campuchia được các quỹ đầu tư mạo hiểm nhận định hưởng lợi từ xu hướng này.
Delta Capital, Anthem Asia và các quỹ khác chỉ tập trung đầu tư vào Myanmar chọn cách tiếp cận “chờ và xem” diễn biến tiếp theo. Những quỹ có phạm vi hoạt động rộng hơn đang chuyển hướng dòng tiền đến nơi khác như Campuchia và Việt Nam.
“Một khi các biên giới mở cửa trở lại sau đại dịch, nhà đầu tư châu Á trở lại Việt Nam”, Field Pickering, giám đốc đầu tư mạo hiểm tại Vulpes Investment Management – hồi năm 2016 triển khai Seed Myanmar chuyên đầu tư mạo hiểm vào các công ty khởi nghiệp công nghệ tại Myanmar, nói.
“Tôi tin đó sẽ là cơn sốt. Bạn sẽ chứng kiến các thỏa thuận bùng nổ, đưa Việt Nam lên đầu danh sách các thị trường mới nổi thu hút đầu tư nước ngoài”.
Trong 5 năm qua, khu vực Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam (CLMV) có tăng trưởng GDP hàng năm khoảng 6%, cao hơn nhiều so với những nơi khác tại Đông Nam Á.
Nhà đầu tư tìm cách tận dụng tối đa cơ hội từ thực tế này. Theo Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), dòng vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI) vào CLMV tăng 6,3% trong năm 2019. Trong khi Việt Nam đứng số một về giá trị (16,1 tỷ USD), Myanmar có tốc độ tăng trưởng FDI cao nhất (55,9%).
Việc quân đội Myanmar đảo chính chiếm quyền lực hôm 1/2 dường như khiến phần lớn dòng FDI chững lại.
“Dòng tiền đầu tư lẽ ra vào Myanmar sẽ không đến nước này nữa”, Dave Richards của Capria Ventures trả lời DealStreetAsia. “Các quốc gia quanh khu vực sẽ hưởng lợi”.
DealStreetAsia hồi tháng 2/2020 đưa tin Capria Ventures, Mỹ, có thể đầu tư tới 8 triệu USD vào một số quốc gia nhất định, tập trung chủ yếu vào Myanmar và Nepal. “Capria tập trung hỗ trợ các nhà quản lý quỹ bản địa tại Myanmar củng cố hoạt động, thúc đẩy tăng trưởng và xây dựng các hoạt động đầu tư đẳng cấp thế giới”, Capria cho biết. Capria sẽ hậu thuẫn cho 2 – 3 đối tác từ Myanmar tham gia mạng lưới 22 nhà quản lý toàn cầu của công ty.
Giờ đây, phần lớn các kế hoạch trên phải tạm dừng. Capria dự kiến đầu tư lần đầu tiên vào Việt Nam trong năm nay, đồng thời tìm kiếm cơ hội ở Campuchia, Bangladesh và Nepal.
Trong khi đó, nhiều công ty đã hủy quan hệ đối tác với công ty Myanmar liên quan đến quân đội nước này.
Ví dụ, hãng đồ uống Nhật Bản Kirin Holdings chấm dứt quan hệ với Myanmar Economics Holdings Ltd. (MEHL) vì MEHL cung cấp dịch vụ quản lý quỹ phúc lợi cho quân đội Myanmar. Lim Kaling, đồng sáng lập công ty trò chơi Razer, Singapore, gần đây thông báo thoái vốn khỏi liên doanh có lợi ích gián tiếp tại Virginia Tobacco Company, có liên hệ với MEHL.
“Cuộc đảo chính cho thấy, vì mục tiêu kiểm soát trong nước, Tatmadaw (quân đội Myanmar) sẵn sàng từ bỏ ngoại giao, thương mại và tăng trưởng đầu tư trong thập kỷ vừa qua”, Romain Caillaud, công ty tư vấn SIPA Partners, trụ sở Nhật Bản, nhận định.
Nhiều nhà đầu tư tập trung vào Myanmar giờ muốn phủ sóng rộng hơn.
“Tôi dự báo nhiều nhà đầu tư sẽ rời Myanmar, chuyển từ chiến lược chỉ Myanmar sang chiến lược khu vực”, theo Andrew Durke, giám đốc hoạt động của Obor Capital. Công ty đầu tư mạo hiểm của Campuchia này năm ngoái có kế hoạch đầu tư 13 triệu USD vào các công ty khởi nghiệp ở CLMV.
Giới doanh nhân Myanmar có thể dịch chuyển sang nước khác trong khu vực để xây dựng và phát triển công ty.
“Tình hình sẽ là Myanmar mất, Đông Nam Á được”, Pickering nói.
Giống Pickering, Durke cũng lạc quan vào Việt Nam.
“Với nhà đầu tư muốn rót vốn vào Đông Nam Á và tìm kiếm lợi nhuận, Việt Nam là lựa chọn tốt, vẫn bởi những lý do khiến nước này trở nên hấp dẫn trong 5 – 10 năm qua”, ông nói.
Việt Nam cũng nổi bật nhờ tài năng và hệ sinh thái mà dòng vốn mạo hiểm cần có để thúc đẩy sáng tạo ở quy mô lớn, theo Richards.
Ngân hàng FMO của Hà Lan nhận định Việt Nam đã xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp đủ sức tiếp nhận đầu tư từ những công ty muốn chuyển một phần chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc.
“Các chính sách thân thiện với doanh nghiệp từ chính phủ Việt Nam sẽ giúp thuyết phục nhà đầu tư nước ngoài tăng phân bổ vốn vào khu vực”, đại diện FMO trả lời DealStreetAsia.
Obor Capital – đầu tư vào 5 công ty Campuchia, một công ty Việt Nam hoạt động tại Việt Nam và Lào – tin Campuchia sẽ trở thành điểm đến đầu tư được ưa thích. Durke kỳ vọng Campuchia sẽ viết nên câu chuyện như Việt Nam. Campuchia có thể hấp thụ nhiều vốn hơn, đặc biệt là các thỏa thuận 0,5 – 3 triệu USD.
“Phân tích các yếu tố khiến Myanmar hấp dẫn nhà đầu tư, tôi nghĩ Campuchia cũng giống phần lớn”, Durke nói.
Kinh tế Campuchia tăng trưởng trên 7% kể từ năm 2011 và tỷ lệ người nghèo đã giảm hơn nửa trong thập kỷ vừa qua. Campuchia đặt mục tiêu trở thành nước thu nhập trên trung bình vào năm 2030, thu nhập cao vào năm 2050.