Khu đô thị ngầm dưới lòng đất với diện tích gần trăm nghìn mét vuông tại TP. HCM đang mở ra nhiều vấn đề, cũng như cơ hội cho các nhà đầu tư trong giai đoạn sắp tới.
Không gian ngầm sẽ phát triển một phân khúc mới trong thị trường bất động sản (ảnh minh họa)
Theo Sở Quy hoạch và Kiến trúc TP. HCM, việc khai thác không gian ngầm đã được thành phố nghiên cứu hơn 10 năm trước và hiện nay một số nơi đã đi vào lập quy hoạch xây dựng.
Kế hoạch khai thác không gian ngầm với các khu đô thị, thương mại dưới lòng đất đang được TP. HCM đẩy nhanh khi tuyến Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) đang tăng tốc hoàn thiện để đưa vào hoạt động.
Trong lộ trình khai thác không gian ngầm liên quan đến tuyến Metro số 1, tháng 4/2020, UBND TP. HCM đã phê duyệt kế hoạch tuyển chọn "Ý tưởng thiết kế đô thị và không gian ngầm khu vực nhà ga Bến Thành".
Ảnh: trung tâm thương mại dưới lòng công viên tại Q1, TP. HCM
Yêu cầu cho việc thiết kế đô thị và không gian ngầm khu vực nhà ga Bến Thành là phải đáp ứng yêu cầu về quy hoạch, kiến trúc, đạt hiệu quả kinh tế cao, bảo vệ môi trường. Khu trung tâm thương mại ngầm Bến Thành phải kết nối hài hòa với không gian đô thị các tuyến đường xung quanh như Lê Lợi, Hàm Nghi, Đồng Khởi, Nguyễn Huệ và các tòa nhà trung tâm thương mại lân cận.
Trung tâm thương mại ngầm Bến Thành được thành phố dự kiến xây dựng có diện tích khoảng 45.000 m2 gồm khu vực cửa hàng thương mại rộng 18.100 m2, hành lang và quảng trường ngầm rộng 21.500 m2.
Trung tâm thương mại ngầm sẽ được triển khai xây dựng đồng bộ với gói thầu 1a của tuyến Metro số 1 nhằm giảm thiểu việc phải đào đường thi công, cũng như tránh ảnh hưởng đến tuyến Metro số 1 khi tuyến này đi vào hoạt động.
Bên cạnh đó, Sở Quy hoạch- Kiến trúc cũng đang lên ý tưởng và kêu gọi các chuyên gia góp ý kiến về việc xây dựng không gian ngầm tại trung tâm thành phố và khu đô thị mới Thủ Thiêm.
Hiện thành phố có 11 ha diện tích không gian ngầm, chủ yếu thuộc các trung tâm thương mại và các bãi xe. Tương lai sẽ có thêm 72 nhà ga ngầm thuộc 11 tuyến metro. Theo lộ trình, trước năm 2025, thành phố sẽ xây dựng các cụm trung tâm thương mại liên kết với tuyến Metro số 1, Metro số 2. Lúc này, người dân có thể sử dụng mạng lưới không gian ngầm từ nhà ga đến các tầng hầm của các cao ốc lân cận. Điều này đồng nghĩa với việc một "thành phố dưới lòng đất" đáp ứng nhu cầu đi lại, mua sắm và ẩm thực sẽ hình thành trong giai đoạn này.
Theo Sở Quy hoạch- Kiến trúc, khi không gian ngầm được khai thác hiệu quả sẽ góp phần giảm mật độ khai thác trên mặt đất, thu hút người dân tham gia các phương tiện công cộng mà cụ thể là metro. Đặc biệt, tạo thêm nguồn lực mới về kinh tế và giảm chi phí đầu tư.
Đáng chú ý, theo Văn phòng Đăng ký Đất đai TP. HCM, Luật Đất đai hiện nay chỉ nêu rõ không gian mặt đất, không gian trên cao, chưa nói rõ về quyền làm chủ không gian dưới lòng đất. Lâu nay việc xây dựng tầng hầm dựa vào chỉ tiêu quy hoạch và khả năng tài chính của chủ sở hữu; người dân có quyền xin và khai thác không gian dưới lòng đất nằm trên khu vực đang sở hữu.
Do vậy, nếu chưa có quy định cụ thể về chủ sở hữu dưới lòng đất thì ngầm hiểu phần diện tích đó thuộc quản lý của nhà nước. Vì vậy, thành phố cần sớm có quy hoạch cụ thể để kiểm soát việc khai thác không gian ngầm nhằm tránh xảy ra tình trạng mỗi nơi làm một kiểu.
Theo Hiệp hội bất động sản TP. HCM, không gian ngầm đối với đô thị là cực kỳ quan trọng theo trình độ phát triển kỹ thuật, khoa học, công nghệ nên khai thác sử dụng không gian ngầm sẽ có rất nhiều loại công trình ngầm.
Việc quy hoạch phát triển không gian ngầm sẽ phát triển một phân khúc trong thị trường bất động sản vì thị trường bất động sản gắn với giao thông và thương mại dịch vụ để phục vụ cho sự thụ hưởng của người dân đô thị lẫn khách du lịch.