Từ giữa năm 2018, UBND tỉnh đã chủ trương không cấp phép khai thác nước ngầm với các trường hợp nằm trong khu vực đã có hệ thống cấp nước tập trung khai thác từ nguồn nước mặt. Thế nhưng, Khu công nghiệp (KCN) Nhơn Trạch 1 và KCN Nhơn Trạch 5 (H.Nhơn Trạch) vẫn khai thác nước ngầm dù có hệ thống cấp nước tập trung đến hàng rào KCN.
Khu công nghiệp Nhơn Trạch 1 (H.Nhơn Trạch) đang sử dụng nước ngầm. Ảnh: K.Minh
Trong khi các đơn vị cấp nước cũng như nhiều doanh nghiệp (DN) trên địa bàn nghiêm chỉnh chấp hành ngưng khai thác nước ngầm, tham gia lộ trình hạn chế khai thác nước dưới đất theo quy định của Chính phủ và UBND tỉnh thì KCN Nhơn Trạch 1 và 5 vẫn khai thác hàng chục ngàn mét khối nước ngầm mỗi ngày. Chủ đầu tư hạ tầng 2 KCN trên là Công ty TNHH MTV Phát triển đô thị và KCN Idico (Idico).
* Cấp phép vùng hạn chế khai thác nước ngầm
Để bảo vệ tài nguyên nước, từ năm 2018, đa số các DN trên địa bàn tỉnh đã chấp hành ngừng khai thác nước dưới đất theo các quyết định của UBND tỉnh, bao gồm cả đơn vị hoạt động lĩnh vực khai thác nước ngầm để cung cấp nước sạch cho người dân và sản xuất của DN. Một số DN còn lại tham gia lộ trình hạn chế khai thác nước dưới đất đến khi có hệ thống nước tập trung cung cấp tới nơi, đảm bảo không còn DN khai thác nước dưới đất khi nguồn nước mặt đã tới chân hàng rào DN.
Với các KCN Nhơn Trạch 1 và 5, tỉnh nhiều lần yêu cầu công ty ngưng khai thác nước ngầm, sử dụng hệ thống nước tập trung đã đấu nối đến hàng rào KCN. Thế nhưng, nhiều năm nay công ty này vẫn tiếp tục khai thác nước ngầm khiến nhiều DN hạ tầng khác thắc mắc: Có hay không chuyện Idico được ưu ái?
Theo Sở TN-MT, Idico được Bộ TN-MT cấp giấy phép khai thác, sử dụng nước dưới đất với KCN Nhơn Trạch 1, 5 để phục vụ cho sản xuất trong KCN. Cuối năm 2019, Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ TN-MT) gửi văn bản lấy ý kiến về hồ sơ đề nghị cấp giấy phép khai thác, sử dụng nước dưới đất của Công ty Idico. Căn cứ vào Quyết định số 884/QĐ-UBND của UBND tỉnh ban hành ngày 8-3-2018 về phê duyệt vùng hạn chế khai thác nước dưới đất, KCN Nhơn Trạch 1, 5 thuộc khu vực hạn chế khai thác nước ngầm vì có lượng khai thác vượt trữ lượng cho phép và nước bị nhiễm mặn. Do đó, ngày 15-11-2019, Phó giám đốc Sở TN-MT Nguyễn Ngọc Hưng đã ký Văn bản số 7814/STNMT-TNN đề nghị Bộ TN-MT xem xét rút ngắn thời hạn cấp phép khai thác nước ngầm đối với Công ty Idico và không cấp phép khai thác sử dụng nước ngầm trên địa bàn Đồng Nai với các trường hợp nằm trong khu vực đã có hệ thống cấp nước tập trung khai thác từ nguồn nước mặt, vùng hạn chế khai thác nước dưới đất.
Dù đã có văn bản đề xuất của Đồng Nai nhưng đến ngày 23-3-2020, Bộ TN-MT vẫn tiếp tục cấp giấy phép khai thác nước dưới đất cho KCN Nhơn Trạch 1. Trong đó, Công ty Idico được phép sử dụng 24 giếng khoan với tổng công suất 11,5 ngàn m3/ngày đêm và thời hạn khai thác 5 năm. Tiếp đến, ngày 26-7-2021, Bộ TN-MT lại cấp phép cho Idico khai thác 18 giếng khoan có công suất 11,5 ngàn m3/ngày đêm, thời hạn khai thác 3 năm với KCN Nhơn Trạch 5.
* Ảnh hưởng tiêu cực từ biến đổi khí hậu
Nhiều năm nay, Đồng Nai luôn đặt tiêu chí bảo vệ môi trường lên hàng đầu, góp phần hạn chế các diễn biến tiêu cực của biến đổi khí hậu. Bảo vệ nước ngầm và hạn chế khai thác là một trong những giải pháp góp phần bảo vệ môi trường. Do đó, những nơi có hệ thống cấp nước tập trung khai thác từ nguồn nước mặt đến, tỉnh đều yêu cầu dừng khai thác nước ngầm, kết nối hệ thống cung cấp nước, trám lấp các giếng khoan, bảo vệ tài nguyên nước. Khoảng 5-6 năm nay, các DN, cá nhân thực hiện khá tốt yêu cầu trên của tỉnh, nhưng riêng Idico vẫn tiếp tục xin cấp phép để khai thác nước ngầm dù đã có hệ thống cấp nước tập trung về tận nơi.
Phó trưởng phòng Tài nguyên nước, khoáng sản và biến đổi khi hậu (Sở TN-MT) Hứa Quốc Bách cho biết: “Các DN, cá nhân thuộc thẩm quyền của tỉnh cấp phép khai thác nước dưới đất đều được tỉnh ra soát rất kỹ. Nếu khu vực đó đã có hệ thống nước tập trung sẽ không cấp phép để bảo vệ tài nguyên nước ngầm. Tuy nhiên, những DN thuộc Bộ TN-MT cấp phép thì tỉnh chỉ có thể đề xuất hạn chế cấp phép khai thác”.
Trên địa bàn H.Nhơn Trạch hiện có 9 KCN đang hoạt động, tỉnh ưu tiên đầu tư hệ thống cấp nước sạch về cho huyện. Theo Giám đốc Công ty CP Cấp nước Nhơn Trạch Ngô Dương Đại, hệ thống cung cấp nước sạch của Công ty CP Cấp nước Đồng Nai, Công ty CP Cấp nước Nhơn Trạch và Công ty CP Cấp nước hồ Cầu Mới có thể đáp ứng khoảng 160 ngàn m3/ngày đêm và hiện các KCN, người dân sử dụng chiếm số lượng nhỏ khoảng vài chục ngàn m3/ngày đêm.
Hiện có nhiều người dân, công ty hạ tầng KCN khác tại H.Nhơn Trạch và các địa phương đều thắc mắc tại sao Idico được cấp phép khai thác nước ngầm khi đã có hệ thống nước tập trung về đến nơi. Trong khi người dân, các DN khác đã tiến hành dừng khai thác nước ngầm để bảo vệ nước dưới đất.
Idico bị xử phạt 500 triệu đồng vì khai thác nước ngầm
Đầu tháng 5-2022, Thanh tra Bộ TN-MT đã ban hành 2 quyết định xử phạt Công ty TNHH MTV Phát triển đô thị và KCN Idico (Idico) với số tiền 500 triệu đồng vì đã khai thác nước dưới đất lớn hơn cho phép. Trong đó, ngày 9-5-2022, Thanh tra Bộ TN-MT ban hành quyết định số 24/QĐ-XPHC xử phạt Công ty Idico số tiền 370 triệu đồng gồm tiền từ hành vi khai thác nước dưới đất tại KCN Nhơn Trạch 1 vượt trên 3 ngàn m3/ngày đêm từ ngày 20-7-2020 đến ngày 1-8-2020 và không quan trắc, giám sát tài nguyên nước trong khai thác.
Ngày 10-5-2022, Thanh tra Bộ TN-MT ban hành quyết định số 26/QĐ- XPHC xử phạt Công ty Idico vì khai thác nước ngầm vượt quy định tại KCN Nhơn Trạch 5 với số tiền 130 triệu đồng.