Nhiều ý kiến cho rằng, thị trường vẫn đang trong một đợt “sale off” và chưa có dấu hiệu dừng lại. Bởi mặc dù giảm mạnh, khoảng 43% từ đầu năm, nhưng so với năm 2008 thì chưa thấm tháp gì, khi đó thị trường giảm tới 84%. Vậy để có thể “sinh tồn” trên thị trường, nhà đầu tư nên có chiến lược thế nào?
Dòng tiền “khựng” lại nhưng thị trường vẫn ghi nhận đà hồi phục mạnh mẽ phiên thứ 2 liên tiếp, đưa VN-Index đóng cửa phiên 17/11 ở sát 970 điểm. Đáng chú ý, nhiều ông lớn “nhăm nhe” tăng kịch trần, nhưng cũng không ít “đại gia” vẫn rơi vào cảnh giảm sàn, trắng bên mua.
Nhiều cái tên vẫn bị lực bán áp đảo
Trước đó, trong phiên 16/11, tâm lý nhà đầu tư dường như đã tích cực hơn nên dòng tiền chủ động “bắt đáy” khi thị trường đã chiết khấu rất sâu từ đỉnh. Nhờ đó, thanh khoản tăng mạnh 47% so với phiên trước đó kéo VN-Index hồi phục từ mức thấp nhất so với đóng cửa lên tới hơn 69 điểm. Hàng trăm cổ phiếu đã bật tăng kịch trần sau chuỗi ngày trượt dài trước đó.
Mặc dù màu xanh tím phủ đầy trên bảng điện, song vẫn còn một số cái tên vẫn bị lực bán áp đảo nhấn xuống mức giá sàn, dư bán hàng chục triệu đơn vị và không có lực cầu.
Thị trường hồi phục song không ít “đại gia” vẫn rơi vào cảnh giảm sàn, trắng bên mua. (Ảnh: Int)
Điển hình, bộ đôi cổ phiếu rổ VN30 là NVL của Novaland và PDR của Phát Đạt tiếp tục chìm trong “màu xanh lơ”, trắng bên mua, thậm chí PDR có thời điểm dư bán giá sàn xấp xỉ 100 triệu cổ phiếu, tương ứng 1/6 lượng cổ phần đang lưu hành của doanh nghiệp này. Hiện chuỗi giảm điểm của PDR đã nâng lên con số 22, trong đó 10 phiên liên tiếp gần nhất thị giá giảm sàn. Với cổ phiếu NVL cũng đã ghi nhận phiên thứ 11 “lau sàn”, về mức thấp nhất trong vòng 29 tháng.
Như vậy, so với đỉnh, PDR đã giảm gần 70% về mức thấp nhất trong vòng gần 23 tháng, còn NVL cũng để mất khoảng 70% sau hơn 11 tháng. Kéo theo đó, vốn hoá hai doanh nghiệp này tổng cộng đã mất hơn 140.000 tỷ đồng.
Việc thị giá giảm sàn cũng khiến loạt lãnh đạo của Phát Đạt bị các công ty chứng khoán "call margin" và bán giải chấp cổ phiếu. Tỷ lệ cho vay ký quỹ của hai mã NVL và PDR cũng bị một số công ty chứng khoán hạ xuống mức thấp.
Một mã chứng khoán cũng thuộc ngành bất động sản là HPX của Đầu tư Hải Phát ghi nhận phiên thứ 5 liên tiếp giảm sàn và phiên thứ 9 đóng cửa dưới ngưỡng tham chiếu. Trong phiên 16/11, dư bán giá sàn cổ phiếu này lên tới hơn 15 triệu đơn vị nhưng chỉ vỏn vẹn 15.300 đơn vị được giao dịch.
Ngoài những cái tên đáng chú ý kể trên, DHC của Đông Hải Bến Tre, EIB của NHTMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam, IBC của Apax Holdings hay VPI của Đầu tư Văn Phú Invest cũng đều bị bỏ lại phía sau khi đồng loạt đóng cửa giảm sàn trong phiên 16/11. Chốt phiên ngày 17/11, cổ phiếu EIB vẫn tiếp tục giảm sàn.
Nhìn chung, việc thị trường xuất hiện một cây nến tăng từ quanh vùng 875-900 điểm với biên độ và thanh khoản lớn so với trung bình 10 phiên cho thấy lực cầu bắt đáy đã xuất hiện và tâm lý nhà đầu tư đã có chuyển biến tích cực hơn. Lực bán giải chấp chéo đã có tín hiệu giảm bớt. Tuy nhiên, việc nhiều cổ phiếu vẫn chưa xuất hiện lực cầu hấp thụ khi giá giảm hết biên độ với khối lượng treo bán lớn được các chuyên gia nhận định, làn sóng “call margin” của các cổ đông lớn và các chủ doanh nghiệp vẫn chưa có hồi kết, đồng thời vùng đáy của thị trường vẫn chưa xác lập.
“Khả năng cao thị trường sẽ có những nhịp hồi phục kỹ thuật trong vài phiên tới do hiệu ứng tin tốt và một phần là bị chiết khấu khá sâu trong thời gian qua. Tuy nhiên, trong trung hạn thị trường có thể vẫn chưa tìm được điểm cân bằng khi dòng tiền vẫn có xu hướng chảy ra khỏi thị trường”, ông Nguyễn Anh Khoa, Trưởng phòng Phân tích Chứng khoán Agriseco đánh giá.
Chiến lược “sinh tồn”
Ông Khoa cho rằng, nhà đầu tư không nên vội vàng bắt đáy mà nên chờ các tín hiệu đảo chiều rõ ràng hơn để giải ngân. Bởi chênh lệch giữa giá đóng cửa của hợp đồng phái sinh tháng 11 và chỉ số VN30 hiện tại là khá lớn, dễ dẫn tới biến động lớn cho điểm số thị trường.
Mặc dù vậy, trong bối cảnh nhiều cổ phiếu đã ghi nhận mức giảm sâu từ 60-70% trong thời gian ngắn vừa qua, những thông tin gây hoang mang cho nhà đầu tư giảm dần, còn những thông tin tích cực rõ nét hơn.
Ông Trương Hiền Phương, Giám đốc cấp cao, Chứng khoán KIS Việt Nam cho rằng, dòng tiền thông minh bắt đầu quay trở lại cân nhắc giải ngân, tích lũy dần cổ phiếu với vùng giá rẻ, tìm kiếm cơ hội được mua cổ phiếu tốt với giá cực kỳ hợp lý hiện nay, tạo lợi nhuận tốt hơn trong tương lai.
Thực tế, thị trường đã xuất hiện những nhóm ngành dần hãm đà rơi, như: Thực phẩm Đồ uống, Viễn Thông, Ngân hàng, Điện nước & xăng dầu khí đốt, Công nghệ thông tin, Y tế, Bảo hiểm.
“Đây là các ngành mang tính phòng thủ cao nhưng rủi ro ngắn hạn vẫn còn là rất lớn, tuy nhiên nhà đầu tư muốn thử sức vượt bão, có thể cân nhắc đầu tư với tỷ trọng vừa phải”, Chứng khoán DSC khuyến nghị.
Bên cạnh đó, trong giai đoạn nguồn vốn bị thắt chặt, áp lực trả nợ tăng cao, những doanh nghiệp với dòng tiền tốt sẽ có sức chống chịu tốt và có thể hoạt động ổn định là những lựa chọn hợp lý cho nhà đầu tư.
Ngoài việc lựa chọn cơ hội sinh lời, nhà đầu tư cũng nên có chiến lược cho việc hạn chế rủi ro trước những biến động của thị trường như hiện nay.
Hiện tại, “call margin” đang là từ khóa gây chú ý trong thời gian qua. Đi sâu vào vấn đề này, với những trải nghiệm của bản thân, ông Nguyễn Tuấn Anh - Nhà sáng lập FinPeace nhận thấy, những ai đầu tư chứng khoán kiểu “all in full margin” thì về dài hạn gần như chắc chắn sẽ thua, bất kể trước đó họ đã thắng được bao nhiêu tiền, bởi thời gian không đứng về phía các nhà đầu tư như vậy.
“Muốn đầu tư thành công thì trước hết thời gian phải đứng ở phía bạn. Đó là nếu xác suất thị trường tăng trong những ngày tiếp theo thì mình giàu lên, tài khoản tăng, còn thị trường không tăng hoặc giảm mình cũng không sao cả”, nhà sáng lập FinPeace nhìn nhận.
Bài học thực tế cho thấy, margin là con dao hai lưỡi, nếu bạn làm đúng nó sẽ giúp bạn đi nhanh hơn, còn nếu bạn sai thì có thể mất tất cả.
Để tránh tình trạng bị “call margin”, người đứng đầu FinPeace đã đưa ra bốn cách phổ biến. Đó là giữ tiền phòng ngừa trong tài khoản margin, tránh full margin để khi thị trường diễn biến xấu có thể đưa tiền vào để đảm bảo ngưỡng an toàn cho danh mục; đa dạng hóa danh mục; cắt lỗ đúng lúc; và hạn chế giao dịch cổ phiếu có biên độ thấp bằng margin tại những sàn có tính thanh khoản thấp như HNX, UPCoM nhằm tránh việc cổ phiếu “sập sàn” nhưng không thể bán ra.