Trong nỗ lực tái thiết Ukraine, Liên minh châu Âu (EU) đang nghiên cứu tính khả thi của việc sử dụng tài sản trị giá hàng tỷ euro của Ngân hàng trung ương Nga (CBR) hiện đang bị các nước thành viên EU đóng băng.
EU nghiên cứu sử dụng 300 tỷ euro bị đóng bằng của Nga để tái thiết Ukraine.
Theo Bloomberg, các cuộc thảo luận về vấn đề này đang ở giai đoạn đầu và các chuyên gia pháp lý đã được giao nhiệm vụ xem xét các lựa chọn khả thi. Việc đánh giá cách thức kiểm soát tài sản của CBR là vô cùng phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro về mặt pháp lý.
Tuy nhiên, khi hoạt động đặc biệt của Nga tại Ukraine đã bước sang tháng thứ 9 và các gói trừng phạt của EU không thể ngăn cản Tổng thống Vladimir Putin, EU đang tìm cách cắt đứt vĩnh viễn quyền tiếp cận của Nga với các nguồn tài sản bị đóng băng này.
Kế hoạch của EU sẽ tập trung vào việc thu giữ một phần trong khoảng 300 tỷ USD dự trữ của CBR đã bị EU, Mỹ và các đồng minh khác đóng băng, chủ yếu là phần tài sản đang bị đóng băng ở châu Âu.
Vấn đề này được cho là đã được trao đổi với Mỹ nhưng không rõ liệu chính quyền Tổng thống Joe Biden có thực hiện các bước thu giữ tài sản dự trữ bằng USD đang bị đóng băng tại Mỹ của CBR hay không.
Hồi tháng 5, các quan chức Bộ Tài chính Mỹ đã bày tỏ lo ngại về việc thiết lập một tiền lệ không khuyến khích các ngân hàng trung ương nước ngoài khác gửi tài sản ở Mỹ. Tịch thu tài sản của ngân hàng trung ương sẽ là tình huống pháp lý rất phức tạp.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cho rằng, một động thái như vậy "không phải là điều được phép về mặt pháp luật ở Mỹ", tuy nhiên, với những tổn thất ở Ukraine và chi phí tái thiết khổng lồ mà nước này đối mặt, Mỹ sẽ xem xét sử dụng tài sản của Nga để giúp trả ít nhất một phần chi phí liên quan.
Điện Kremlin đã lên án việc đóng băng các nguồn dự trữ là bất hợp pháp và cho biết Nga sẽ chống lại mọi nỗ lực nhằm chiếm giữ chúng cho các mục đích khác.
Phát ngôn viên Dmitry Peskov cho biết: "Chúng tôi đang nói về một hành động trộm cắp quốc tế, vi phạm mọi điều lệ".
Ủy viên tư pháp của EU Didier Reynders cho biết số tài sản bị đóng băng của CBR có thể được giữ như một sự đảm bảo cho đến khi Nga tự nguyện tham gia vào quá trình tái thiết Ukraine.
Cơ quan điều hành của EU tiết lộ các nước thành viên EU báo cáo là đã đóng băng tổng cộng khoảng 23 tỷ USD tài sản của CBR. Kể từ đó, số tài sản bị đóng băng đã tăng lên nhưng giá trị chính xác chưa được công bố vì vẫn đang được đánh giá.
Bên cạnh đó, các nước thành viên EU cho biết đã đóng băng khoảng 17,5 tỷ USD tài sản thuộc sở hữu của những cá nhân và tổ chức bị trừng phạt của Nga.
Trong nhiều tháng qua, chính phủ Ukraine đã kêu gọi chuyển các tài sản bị đóng băng của Nga vào những tài khoản của Ukraine như một khoản bồi thường để sử dụng trong việc tái thiết đất nước. Hồi tháng 9, Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal ước tính, chi phí tái thiết là khoảng 750 tỷ USD.
“Chúng tôi đang làm việc để đưa ra giải pháp phù hợp về việc thực hiện cơ chế bồi thường quốc tế được Liên hợp quốc ủng hộ. Nhiều nước đã sẵn sàng hỗ trợ điều này. Tôi nghĩ đến cuối năm nay, chúng tôi sẽ có những giải pháp thực chất”, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy cho biết.
Các quy tắc hiện tại đang cản trở những nỗ lực sâu rộng hơn trong toàn khối EU nhằm vượt ra khỏi việc đóng băng tài sản của CBR. Các tài sản bị trừng phạt hiện đang bị đóng băng và do đó không thể được sử dụng vì một ngày nào đó chúng có thể được trả lại nếu các hạn chế được bãi bỏ. Để có thể thu giữ và sử dụng tài sản, EU cần có cơ sở pháp lý để thực hiện.