Xây dựng mô hình Hải quan thông minh, đầu tư trang thiết bị kiểm tra hải quan hiện đại… là sự chuẩn bị của ngành Hải quan Đồng Nai (HQĐN) thời gian qua nhằm bắt nhịp chương trình chuyển đổi số (CĐS) của Chính phủ.
Hoạt động vận chuyển hàng hóa tại Cảng Đồng Nai. Ảnh: N.Liên
Theo kế hoạch, đến năm 2025, Cục HQĐN được xây dựng theo hướng hoàn thành mục tiêu xây dựng mô hình hải quan số, tiến đến hoạt động theo mô hình hải quan thông minh trên mọi hoạt động quản lý nhà nước về hải quan chuyên nghiệp, hiệu lực, hiệu quả trên nền tảng ứng dụng mạnh mẽ công nghệ 4.0 và quản lý rủi ro với thủ tục đơn giản, minh bạch, công bằng, hiện đại, đạt chuẩn quốc tế; trở thành cơ quan quản lý nhà nước đi đầu trong cải cách xuất nhập khẩu (XNK).
* Hiện đại hóa toàn ngành
Theo HQĐN, trong năm 2022, ngành Hải quan đã đạt được một số nhiệm vụ trọng tâm trong quá trình chuyển đổi, hiện đại hóa cho toàn ngành như: xây dựng phương án, giải pháp quản lý hồ sơ doanh nghiệp (DN) gia công, sản xuất xuất khẩu, chế xuất trên cơ sở CĐS, đảm bảo cho phép cơ quan hải quan quản lý DN từ khi thành lập; giám sát toàn bộ quá trình sản xuất của DN từ khâu đầu đến khâu cuối (ngành nghề kinh doanh, chủ sở hữu, người đại diện pháp luật, dây chuyền/quy trình sản xuất, thị trường tiêu thụ, xử lý phế liệu, phế thải, phế phẩm, quy mô/công suất/năng lực sản xuất, đầu ra/vào nguồn nguyên liệu và sản phẩm…) việc tuân thủ pháp luật của DN.
Năm 2022, số lượng tờ khai xuất khẩu, nhập khẩu đạt 1,24 triệu tờ khai, tăng 13% so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, số tờ khai xuất khẩu đạt 795 ngàn tờ khai, tăng 13,29% và nhập khẩu đạt 447 ngàn tờ khai, tăng 12,53%. Số lượng DN tham gia hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa là trên 4,6 ngàn DN, tăng 5% so với cùng kỳ năm 2021.
Đối với các DN, ngành Hải quan cũng đã phối hợp, yêu cầu xây dựng các chương trình quản lý, giám sát của cơ quan Hải quan như: hệ thống camera, cổng, định mức, số liệu XNK, vận tải, xuất/nhập kho, hồ sơ, chứng từ, sổ sách kế toán… đáp ứng yêu cầu CĐS của cơ quan hải quan. Bên cạnh đó, đẩy mạnh các thông tin, tuyên truyền các chủ trương, nhiệm vụ và các hoạt động CĐS của ngành Hải quan đến cộng đồng DN.
Phó cục trưởng Cục HQĐN Nguyễn Phúc Thọ cho biết, Đồng Nai là địa bàn có phần lớn các công ty đầu tư nước ngoài hoạt động, đã quen với môi trường làm việc theo mô hình hải quan tiên tiến, hiện đại nên chủ trương của HQĐN là đẩy mạnh đơn giản hóa XNK bằng hải quan số, hướng tới môi trường hải quan thông minh. Trong đó, phải kể đến các kết quả như: ứng dụng tốt thủ tục XNK tại chỗ, góp phần cho hàng hóa qua địa bàn Đồng Nai được thông quan nhanh nhất; máy soi chiếu container di động. Để phát huy những lợi thế, khi đã đầu tư máy móc hiện đại, HQĐN thành lập hải quan cửa khẩu, tạo điều kiện cho DN làm thủ tục tại HQĐN, tăng cường các thông tin đến DN. HQĐN đang chuẩn bị cơ sở vật chất, con người để hỗ trợ khi DN có những vướng mắc trong thực hiện thủ tục hải quan.
* Thu hút DN làm thủ tục hải quan tại Đồng Nai
Trong năm 2022, HQĐN đã triển khai thực hiện 105 thủ tục hành chính (TTHC), trong đó 26 TTHC cấp Cục và 79 TTHC cấp chi cục. Có 102/105 TTHC thực hiện cấp độ 4 - cấp độ cao nhất, các TTHC cấp độ 3 là do đặc thù quản lý của ngành. Tất cả các hồ sơ được giải quyết trong hạn. Thực hiện công khai đầy đủ các TTHC mới ban hành, thực hiện rà soát, kiểm tra, chấn chỉnh, khắc phục các tiêu chí thành phần bị trừ điểm của chỉ số cải cách hành chính (CCHC) năm 2021, nâng cao hiệu quả công tác CCHC năm 2022 và các năm kế tiếp.
Cùng với CCHC và đầu tư các thiết bị hiện đại, việc thành lập Hải quan cửa khẩu là một trong những thuận lợi hỗ trợ cho công tác XNK phát triển mạnh mẽ.
Phó tổng giám đốc Công ty CP Cảng Đồng Nai Nguyễn Văn Ban cho biết, thời gian qua, ngành Hải quan đã đầu tư khá nhiều máy móc thiết bị hiện đại phục vụ công tác kiểm soát hàng hóa XNK, góp phần tăng hiệu quả cho các đơn vị, đối tác khách hàng trong thông quan hàng hóa. Ví dụ như, với chiếc máy soi chiếu hàng hóa tự động có thể hỗ trợ mọi hoạt động về mặt kiểm soát hàng hóa, tiết kiệm về thời gian và con người. Cũng từ đó, tạo điều kiện cho Cảng Đồng Nai tăng khả năng khai thác dịch vụ kho bãi tại cảng.
Theo ông Nguyễn Văn Ban, năm 2022, hoạt động cảng đạt kết quả vượt so với kế hoạch (khoảng 20%). Cảng Đồng Nai đã đầu tư thêm 2 cẩu bờ và đề nghị HQĐN cung cấp các thiết bị hiện đại. Qua đó, Cảng Đồng Nai khai thác được một số mặt hàng thông quan cảng cửa khẩu như hàng phế liệu và một số mặt hàng khác; sắp tới triển khai làm hàng quá cảnh từ Campuchia, tăng lượng hàng…