Sự việc nhiều lãnh đạo chủ chốt của Tập đoàn công nghiệp Than và Khoáng sản Việt Nam (TKV) bị kỷ luật đã lắng xuống, nhưng người dân vùng than vẫn không đành lòng khi người đứng đầu TKV ngày nay đã làm hoen ố truyền thống quý báu về “Kỷ luật - Đồng tâm” của thợ mỏ, nhận diện lỗi vi phạm bắt nguồn từ khai trường mỏ.
Than từng được coi là vàng đen.
Lật lại thông tin, Uỷ ban Kiểm tra Trung ương quyết định cảnh cáo Ban Thường vụ Đảng uỷ TKV các nhiệm kỳ 2015- 2020 và 2020-2025. Cụ thể, ba người bị cảnh cáo bao gồm các ông: Lê Minh Chuẩn - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng thành viên TKV; Đặng Thanh Hải - Phó Bí thư Đảng ủy, Thành viên Hội đồng Thành viên, Tổng Giám đốc TKV; Nguyễn Ngọc Cơ - Phó Tổng Giám đốc, nguyên Đảng ủy viên TKV; hình thức kỷ luật khiển trách ông Phan Xuân Thuỷ - Đảng ủy viên, Phó Tổng Giám đốc TKV. Trước đó, tháng 12/ 2021, Uỷ ban Kiểm tra đã kỷ luật cảnh cáo, khiển trách một số vị lãnh đạo mỏ và các bộ, ngành có liên quan.
Người thợ mỏ và công nhân vùng than nhận diện lỗi vi phạm của các vị lãnh đạo chủ chốt TKV bắt nguồn từ khai trường mỏ thì Uỷ ban Kiểm tra kết luận rất sát thực. Đó là Ban Thường vụ Đảng ủy TKV đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế làm việc; thiếu trách nhiệm, buông lỏng lãnh đạo, chỉ đạo; thiếu kiểm tra, giám sát, để Hội đồng thành viên, một số cán bộ lãnh đạo tập đoàn và đơn vị cấp dưới vi phạm quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong sản xuất, kinh doanh, đầu tư một số dự án trong quản lý, khai thác than tại tỉnh Quảng Ninh. Nhiều cán bộ, đảng viên bị xử lý kỷ luật, một số bị xử lý hình sự.
Cần chấn chỉnh việc liên doanh với các doanh nghiệp ngoài ngành than tham gia vào quá trình bốc xúc đất đá, dịch vụ hậu cần mỏ.
Điển hình là vụ 8h30, ngày 23/02/2021, Công an tỉnh Quảng Ninh đã bắt quả tang vụ tổ chức khai thác than trái phép với số lượng đặc biệt lớn tại khu vực Vỉa Dày, Tây Khe Sim, thuộc phường Quang Hanh, thành phố Cẩm Phả, đây là khai trường quản lý khai thác than của Công ty than Hạ Long-TKV. Công an đã tạm giữ 50 người và 54 phương tiện gồm: 8 máy xúc gầu bánh xích; 2 máy xúc lật bánh xích; 2 máy khoan bánh xích; 2 máy gạt bánh xích; 36 ôtô tải; 2 xe bồn; 2 xe ôtô bán tải; thu giữ khoảng 100 nghìn tấn than, trị giá khoảng 200 tỷ đồng. Quá trình khám xét chỗ ở, nơi làm việc của các đối tượng, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Quảng Ninh đã thu giữ 2,7 tỷ đồng tiền mặt và nhiều hồ sơ, tài liệu có liên quan.
Kết quả điều tra xác định: Một số doanh nghiệp tư nhân và cá nhân bên ngoài đã thông đồng với lãnh đạo Công ty than Hạ Long, lợi dụng danh nghĩa thực hiện hợp đồng bốc xúc đất đá để khai thác trái phép với quy mô lớn, chiếm đoạt than một cách công khai, nhằm thu lợi bất chính với số tiền đặc biệt lớn.
Khâu tiêu thụ than nội địa, tiểu ngạch dễ phát sinh tiêu cực, tham nhũng.
Trước đó, dịp tết Canh Dần (2010) mỏ than Mạo Khê còn xảy ra nạn cướp than với quy mô lớn. Đại nạn khai thác than trái phép “vật” ngã nhiều cán bộ chủ chốt mỏ than. Hòn than từng được coi là vàng đen, than quý như vàng, rất dễ làm người nảy lòng tham. Từ khi TKV có chủ trương liên doanh với các doanh nghiệp ngoài ngành than tham gia vào quá trình bốc xúc đất đá, dịch vụ hậu cần… thì mỏ than phát sinh nhiều tiêu cực, tham những như: Tẩu tán nhiên liệu, vật tư ra ngoài, khai khống khối lượng bốc xúc đất đá, “tuồn” than ra ngoài gây thất thoát tài nguyên khoáng sản và an ninh - trật tự xã hội.