Để tạo động lực cho ngành logistics phát triển, cần khơi thông dòng chảy hàng hóa cho cụm cảng CM-TV.
Đẩy nhanh quy hoạch hệ sinh thái logistics
Nằm trên tuyến hàng hải quốc tế từ châu Âu, Trung Đông qua khu vực Bắc Á và châu Mỹ, sông TV-CM có đặc điểm sâu, khá rộng và ít bị bồi lắng, cho phép các tàu có tải trọng lớn ra vào thuận lợi. Đồng thời đây là là cửa ngõ hướng biển phía Đông Nam trên tuyến đường Xuyên Á thuộc hành lang kinh tế Đông Nam tiểu vùng Sông Mê-Kông. Bà Rịa-Vũng Tàu hội tụ điều kiện để phát triển trở thành trung tâm logistics và cảng biển trung chuyển quốc tế.
Tuy nhiên, CM-TV còn một số hạn chế về quy mô, nguồn hàng, thủ tục hành chính và đặc biệt là thiếu trầm trọng một hệ sinh thái logistics khiến cụm cảng nước sâu chưa thể phát huy hết tiềm năng.
Cụm cảng CM-TV nhìn từ cảng Gemalink - cảng nước sâu duy nhất tại khu vực CM-TV có bến chuyên dụng cho tàu feeder kết nối các nước khu vực châu Á với các địa phương trong nước.
Bà Phạm Thị Bảo Hạnh, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Vina Logistics cho rằng, CM-TV đang thiếu khu vực hạ tầng logistics sau cảng và hệ sinh thái dịch vụ hỗ trợ. Phần lớn lượng hàng hóa xuất khẩu vẫn thực hiện các công đoạn đóng container, kiểm định, khai quan tại ICD ở các tỉnh khác rồi vận chuyển bằng sà lan đưa lên tàu mẹ tại khu vực CM-TV.
Từ thực tế này, CM-TV cần chú trọng việc tiếp cận các nguồn hàng, đẩy nhanh quy hoạch hệ sinh thái hoàn chỉnh để biến cụm cảng thực sự trở thành nơi trung chuyển hàng hóa của khu vực. Đồng thời, các DN cảng biển phải chủ động hơn trong việc tiếp cận các thị trường hàng hóa, DN sản xuất để định hướng được nguồn hàng, bên cạnh việc liên kết chặt chẽ với các hãng tàu để tạo giải pháp vận chuyển hàng hóa từ nơi sản xuất tới cảng biển xuất nhập khẩu và tuyến vận chuyển.
Từ góc nhìn của một chuyên gia, PGS-TS Hồ Thu Hòa, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển logistics Việt Nam (VLI) cho rằng cần cần có chính sách linh hoạt nhằm thu hút nhà đầu tư và đặc biệt thúc đẩy giao thông kết nối đa phương thức cho CM-TV. Cùng đó, các DN cảng biển tại CM-TV cần học tập giải pháp của các cảng trên thế giới như chủ động tiếp cận các cảng, hãng tàu trên thế giới để tìm nguồn hàng kết nối, tạo nhu cầu liên kết trung chuyển hàng hóa và tăng cường chuyển đổi số, dịch vụ logistics cũng như phát triển cảng xanh.
Thúc đẩy giao thông kết nối đa phương thức
Theo phân tích của các chuyên gia đầu ngành, để giải quyết những tồn tại của cụm cảng CM-TV cần đẩy nhanh quy hoạch hệ sinh thái hoàn chỉnh, biến cụm cảng thực sự trở thành nơi trung chuyển hàng hóa của khu vực. Muốn làm được điều này cần có chính sách linh hoạt nhằm thu hút nhà đầu tư và đặc biệt thúc đẩy giao thông kết nối đa phương thức cho CM-TV.
Ông Nguyễn Duy Minh, Tổng Thư ký Hiệp hội DN dịch vụ logistics Việt Nam nhận định, mối quan hệ giữa cụm cảng CM-TV với sân bay Long Thành là một lõi nam châm của cực tăng trưởng vùng Đông Nam Bộ. Do đó, Bà Rịa-Vũng Tàu và các tỉnh trong vùng cần xây dựng hệ sinh thái vùng và liên kết vùng để thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài tạo ra nguồn hàng lớn cho cụm cảng.
Logistics và cảng biển cũng được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh trong giai đoạn hiện nay và trong tương lai. Bà Rịa-Vũng Tàu đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 xây dựng tỉnh trở thành đầu mối về dịch vụ logistics của khu vực Đông Nam Bộ. Tổng sản lượng hàng hóa thông qua hệ thống cảng biển của tỉnhgiai đoạn đến năm 2025 đạt bình quân 100 triệu tấn/năm.
Ngoài ra, cần kết nối sâu hơn với các tỉnh, thành Đồng bằng sông Cửu Long để thu hút nguồn hàng đặc thù từ vựa lúa của cả nước. Đặc biệt, cần có một khu phi thuế quan và triển khai nhanh Trung tâm Cái Mép Hạ nhằm thu hút được các công ty nhập khẩu, phân phối lớn từ các thị trường trọng điểm có mối quan hệ thương mại với Việt Nam.
Về lâu dài, cần đầu tư hoàn thiện cảng cửa ngõ quốc tế CM-TV trở thành cảng trung chuyển quốc tế tầm cỡ khu vực châu Á và thế giới theo tinh thần Nghị quyết 24 của Bộ Chính trị. Chính phủ cũng đã giao tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu xây dựng 4 đề án để phát triển cụm cảng CM-TV với kịch bản, phương án, lộ trình cụ thể để trình cấp thẩm quyền xem xét trong năm 2023.