Sau quá trình đánh giá, Liên danh Công ty CP Tập đoàn 911 - Công ty CP Xuất nhập khẩu Máy Sao Việt (Liên danh 911- Máy Sao Việt) được xếp hạng thứ nhất tại Gói thầu số 01 thuộc Dự án Đầu tư các thiết bị khai thác, vận tải công suất lớn - Công ty CP Than Hà Tu - Vinacomin (giá dự toán 361,518 tỷ đồng).
Văn bản từ chối cấp giấy ủy quyền bán hàng cho Liên danh 911 - Máy Sao Việt của Công ty TNHH Thiết bị nặng Marubeni
Tuy nhiên, Gói thầu lại được Chủ đầu tư trao cho nhà thầu xếp hạng thứ hai với lý do thương thảo hợp đồng không thành công với nhà thầu xếp hạng thứ nhất. Quá trình thương thảo xuất hiện nghi vấn phía cung cấp thiết bị cho Gói thầu - Công ty TNHH Thiết bị nặng Marubeni - vi phạm Luật Cạnh tranh.
Gói thầu số 01 Cung cấp đồng bộ 2 máy xúc thủy lực gầu ngược, bánh xích, dung tích gầu xúc ≥ 12 m3 và 14 xe ô tô tải tự đổ, khung cứng, trọng tải 90÷100 tấn do Công ty CP Than Hà Tu - Vinacomin làm Chủ đầu tư, trực tiếp mời thầu. Tại thời điểm đóng thầu (ngày 3/7/2023), có 2 nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu (HSDT) và đều vượt qua bước đánh giá về kỹ thuật. Sau quá trình đánh giá kỹ thuật và tài chính, Liên danh 911 - Máy Sao Việt được xếp hạng thứ nhất, Liên danh Công ty CP Vân Đồn Đ&T - Công ty CP Xây dựng Nguyên Tâm 38 (Liên danh Vân Đồn Đ&T - Nguyên Tâm 38) xếp hạng thứ hai.
Trong quá trình dự thầu, Liên danh 911 - Máy Sao Việt đã có văn bản gửi Công ty TNHH Thiết bị nặng Marubeni đề nghị cấp giấy ủy quyền bán hàng và hàng hóa để thực hiện Gói thầu số 01 (nếu trúng thầu).
Phúc đáp đề nghị của Liên danh nhà thầu, Công ty TNHH Thiết bị nặng Marubeni đã có văn bản gửi Chủ đầu tư, trong đó khẳng định sẽ không cung cấp giấy ủy quyền bán hàng cho Liên danh 911 - Máy Sao Việt vì đã cấp giấy ủy quyền bán hàng cho Liên danh Vân Đồn Đ&T - Nguyên Tâm 38 tham dự Gói thầu số 01.
Trao đổi với phóng viên Báo Đấu thầu, lãnh đạo Công ty CP Tập đoàn 911 (thành viên đứng đầu Liên danh) cho rằng, văn bản từ chối cấp giấy ủy quyền bán hàng của Công ty TNHH Thiết bị nặng Marubeni đã vi phạm Điều 8 (các hành vi bị nghiêm cấm có liên quan đến cạnh tranh) của Luật Cạnh tranh 2018, tạo lợi thế cho nhà thầu xếp hạng thứ hai trúng thầu. Thiết bị cung cấp cho Gói thầu là hàng hóa khá đặc thù, với số lượng lớn nên nếu Liên danh nhà thầu gom các đại lý bán lẻ trên thị trường sẽ không đủ số lượng và tiến độ như yêu cầu của Chủ đầu tư. Hơn nữa, Công ty TNHH Thiết bị nặng Marubeni đã có văn bản từ chối cấp giấy ủy quyền bán hàng, nên không loại trừ khả năng họ sẽ có giải pháp ngăn chặn các đại lý cấp dưới bán hàng cho Liên danh nhà thầu.
Ngày 15/9/2023, Công ty CP Than Hà Tu cho biết, Chủ đầu tư đã ký hợp đồng với nhà thầu xếp hạng thứ hai vì thương thảo hợp đồng không thành công với Liên danh 911 - Máy Sao Việt. Theo đó, Gói thầu được trao cho Liên danh Vân Đồn Đ&T - Nguyên Tâm 38, với giá trị 351,95 tỷ đồng (giảm 9,578 tỷ đồng so với giá dự toán, giảm 2,6%), thời gian thực hiện hợp đồng 200 ngày, loại hợp đồng trọn gói.
Công ty CP Than Hà Tu cho biết, Liên danh trúng thầu sẽ cung cấp 2 máy xúc thủy lực gầu ngược, bánh xích, mới 100%, có xuất xứ Nhật Bản, hãng sản xuất là Komatsu, mã hiệu là PC2000-11R; cung cấp 14 xe ô tô tải tự đổ, khung cứng, trọng tải 90÷100 tấn, mới 100%, có xuất xứ Nhật Bản, hãng sản xuất là Komatsu, mã hiệu là HD785-7. Tổng thời gian cung cấp, lắp đặt, chạy thử, hướng dẫn vận hành, bảo dưỡng và bảo hành là 270 ngày.
Theo Điều 110, Điều 111 và Điều 113 Luật Cạnh tranh 2018, hành vi cản trở cạnh tranh trên thị trường, lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, lạm dụng vị trí độc quyền để can thiệp trái pháp luật vào hoạt động cạnh tranh sẽ bị xử phạt, thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự, ngoài ra phải chấm dứt hành vi vi phạm, khắc phục hậu quả và bồi thường thiệt hại cho doanh nghiệp.
Theo một chuyên gia về đấu thầu, Liên danh nhà thầu xếp hạng thứ nhất cần kịp thời có ý kiến với các cơ quan chức năng vào cuộc để làm rõ hành vi của Công ty TNHH Thiết bị nặng Marubeni với tư cách là đại lý độc quyền của hãng Komatsu tại Việt Nam có vi phạm pháp luật cạnh tranh hay không. Về nguyên lý, không có hãng sản xuất nào không muốn bán hàng, từ chối bán hàng mình sản xuất cho khách hàng. Văn bản từ chối cấp giấy ủy quyền bán hàng của Công ty TNHH Thiết bị nặng Marubeni đang đi ngược lại lợi ích của nhà sản xuất Komatsu (Nhật Bản). Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cũng cần làm rõ động cơ và các thỏa thuận bán hàng giữa Công ty TNHH Thiết bị nặng Marubeni và Liên danh Vân Đồn Đ&T - Nguyên Tâm 38 có vi phạm pháp luật về cạnh tranh hay không, dẫn đến việc Công ty TNHH Thiết bị nặng Marubeni từ chối cấp giấy ủy quyền bán hàng cho nhà thầu khác tham dự thầu.