Trong giai đoạn 2017 - 2023, di cư lao động tiếp tục là loại hình di cư chủ yếu của Việt Nam với gần 860.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, tương đương với hơn 100.000 người/năm, tập trung nhiều nhất tại Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc.
Sáng 29/10, tại Hà Nội, Bộ Ngoại giao phối hợp với Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM) công bố Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023.
Ước tính 70 - 80% du học sinh tự túc không về nước sau khi học xong, mà ở lại nước ngoài để làm việc.
Theo số liệu của hồ sơ, trong giai đoạn 2017 - 2023, di cư lao động tiếp tục là loại hình di cư chủ yếu của Việt Nam. Gần 860.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, tương đương với hơn 100.000 người/năm, tập trung nhiều nhất tại Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc.
Di cư du học cũng có mức tăng tương tự. Mặc dù đến nay chưa có số liệu chính xác nhưng con số ước tính hiện đạt trên 250.000 người, chủ yếu tại Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia, Hoa Kỳ, Đài Loan (Trung Quốc), Canada, Trung Quốc, Anh, Đức.
Hồ sơ cũng chỉ ra tỷ lệ người Việt Nam di cư là nữ giới có chiều hướng tăng. Ngoài ra, dòng di cư của người nước ngoài vào Việt Nam cũng tương đối đa dạng, đáng kể nhất là di cư lao động với 475.198 người nước ngoài được cấp phép lao động từ 2017 - 2022.
Đáng chú ý, Việt Nam hiện nay không chỉ là nước gốc (nước xuất cư) mà còn là nước tiếp nhận và nước trung chuyển của di cư. Do đó, việc định kỳ đánh giá các dòng di cư của công dân Việt Nam ra nước ngoài và dòng di cư của người nước ngoài vào Việt Nam là rất cần thiết, giúp nhận diện kịp thời các vấn đề chính sách dựa trên bằng chứng để từ đó hoàn thiện chính sách, pháp luật về di cư theo kịp với yêu cầu thực tiễn.Đây cũng chính là mục tiêu của Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 được chính thức công bố.
Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định, số liệu của Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 đã cho thấy một số thách thức Việt Nam đang phải đối mặt như việc bảo đảm di cư an toàn, ngăn chặn tình trạng đưa người di cư trái phép, mua bán người qua biên giới, giảm thiểu tình trạng dễ bị tổn thương, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người di cư trước thực trạng báo động về lừa đảo trực tuyến “việc nhẹ lương cao" đưa người di cư làm việc trái phép, mua bán người nhằm ép buộc thực hiện hành vi phạm tội tại các cơ sở sòng bạc, kinh doanh trò chơi trực tuyến trong khu vực.
Đáng chú ý là tình trạng “chảy máu chất xám” và các thách thức mới đặt ra do sự phát triển của trí tuệ nhân tạo bắt đầu thay thế nguồn nhân lực tay nghề thấp cũng là những vấn đề cần tiếp tục quan tâm.
Tuy không có số liệu chính thức nhưng ước tính 70 - 80% du học sinh tự túc không về nước sau khi học xong, mà ở lại nước ngoài để làm việc với thu nhập cao hơn, chế độ đãi ngộ tốt hơn.
Báo cáo khuyến nghị Chính phủ cần có những giải pháp đồng bộ, đột phá để giảm thiểu tình trạng này. Đồng thời, biến thách thức thành cơ hội khi hiện nay đã hình thành quan niệm mới về “tính di động chất xám" giúp người di cư vẫn có thể tham gia, đóng góp bằng các hình thức khác nhau mà không nhất thiết phải trở về đất nước.
Hồ sơ Di cư Việt Nam 2023 được Cục Lãnh sự (Bộ Ngoại giao) chủ trì biên soạn với sự tham gia của các cơ quan, trong khuôn khổ Dự án “Hỗ trợ chính sách và chương trình dựa trên bằng chứng trong bối cảnh di cư xuyên biên giới ở Việt Nam” do Bộ Ngoại giao và IOM phối hợp thực hiện với tài trợ của Quỹ Phát triển IOM (IDF) nhằm tổng hợp, phân tích các dòng di cư của công dân Việt Nam ra nước ngoài, dòng di cư của người nước ngoài vào Việt Nam và chính sách, pháp luật liên quan đến di cư trong giai đoạn 2017 - 2023.
Đỗ Kiều-Link gốc